Słownik polskiej krytyki literackiej 1764-1918. Pojęcia - terminy - zjawiska - przekroje, t. 1-2, indeksy - komplet

Redakcja: Józef Bachórz, Grażyna Borkowska, Teresa Kostkiewiczowa, Magdalena Rudkowska, Mirosław Strzyżewski

Rok wydania: 2016

Okładka: twarda

Format: 17,00 cm x 24,00 cm

 

Krytyka literacka stanowi rozległy i różnorodny obszar kultury polskiej, często jednak marginalizowany w badaniach historyczno- i teoretycznoliterackich. Słownik polskiej krytyki literackiej 1764-1918 pozwala wypełnić tę lukę, odtwarzając na podstawie dokumentów historycznych (traktaty estetyczne, poetyki, syntezy, recenzje, szkice krytyczne, polemiki, felietony, listy itd.) stan społecznej świadomości w zakresie wiedzy teoretyczno- oraz historycznoliterackiej (gust, smak, podziały genologiczne, stosunek do wzorów antycznych i klasycznych, status nowych gatunków, np. powieści, wyznaczniki prądowe) oraz – przede wszystkim – krytycznoliterackiej, odnoszącej się do kryteriów oceny dzieła i podstawowych narzędzi jego opisu oraz interpretacji (bohater, autor, czytelnik, pejzaż, styl, kompozycja, dydaktyzm, sztuka dla sztuki itd.). W swoich założeniach Słownik jest nie tylko zmierzającą ku dyskursowi encyklopedycznemu rekonstrukcją znaczeń i funkcji polskiej krytyki literackiej, ale też propozycją badawczą, która wskazuje wątki wymagające przewartościowań i reinterpretacji, ma w pewnym stopniu charakter otwarty na dalsze badania i dopowiedzenia.

Zamieszczone w słowniku artykuły mają charakter autorski. Każde hasło zostało zaopatrzone w zastępujące przypisy informacje o dacie publikacji pierwodruku danego źródła oraz ułożony w porządku chronologicznym wykaz źródeł i opracowań, ułatwiający dalsze samodzielne wędrówki meandrami krytyki literackiej tego okresu. Publikację zamyka bibliografia załącznikowa zestawiająca współczesne opracowania naukowe poświęcone krytyce literackiej lat 1764–1918 oraz spis wszystkich autorów Słownika wraz z afiliacjami. Indeks tytułów i nazwisk, zamieszczono w osobnym, dołączonym do Słownika tomie.

Spis treści:

 

Spis treści tomu I:

Uwagi wstępne /5

Alegoria (Magdalena Rudkowska) /9

Analogia malarska (Barbara Bobrowska) /18

Antyk (Maria Kalinowska) /27

Autotelizm/ „Sztuka dla sztuki” (Agnieszka Kluba) /38

Bajka (Danuta Kowalewska, Eliza Kącka)  /44

Bergsonizm (Paweł Próchniak) /56

Biedermeier (Jacek Kubiak) /66

Biografia (Iwona Wiśniewska) /76

Bohater literacki (Anna Martuszewska) /89

Cenzura (Ewa Skorupa) /98

Charakter (Anna Sobiecka) /112

Croceanizm (Katarzyna Trzeciak)  /116

Cudowność (Magdalena Bąk)    /121

Czarny romantyzm (Jarosław Ławski) / 127

Czucie (Czułość, Uczucie, Tkliwość) (Teresa Kostkiewiczowa)   /136

Czytelnik/ Czytelniczka/ Publiczność (Agnieszka Paja)  /144

Dandyzm (Radosław Okulicz-Kozaryn)  /155

Darwinizm (Ryszard Koziołek)   /165

Dekadentyzm (Teresa Walas)  /181

Dialog (I) (Grażyna Borkowska)  /190

Dialog (II) (Grażyna Borkowska) /194

Dramat (Marek Dybizbański, Sabina Brzozowska) /198

Dramat historyczny (Iwona Gosik-Kapelińska) /216

Duch/ Dusza/ Duchowość (Maciej Gloger) /224

Dydaktyzm (Anna Martuszewska)  /235

Dyletantyzm (Radosław Okulicz-Kozaryn)  /242

Dyskusja/ Polemika literacka (Justyna Zyśk) /248

Dziewiętnastowieczność (Tomasz Sobieraj) /259

Edytorstwo (Marek Troszyński) /275

Egzaltacja (Małgorzata Burta) /286

Ekspresja (Marta Piwińska) /295

Elegia (Bernadetta Kuczera-Chachulska) /303

Empatia (Beata K. Obsulewicz) /310

Entuzjazm (Grażyna Borkowska) /315

Epika (Roman Dąbrowski) /322

Epistolografia (Jolanta Sztachelska) /331

Epopeja (Mikołaj Sokołowski)   /339

Ezopowy język (Anna Martuszewska)   /350

Fantastyka (Marek Stanisz) /356

Felieton (Stanisław Fita)  /366

Fikcja (Anna Martuszewska)  /374

Fragment (Dawid Maria Osiński)  /378

Fraszka (Urszula Kowalczuk)  /390

Gatunek literacki (Bożena Witosz) /396

Geniusz (Magdalena Saganiak) /416

Głębia (Elżbieta Flis-Czerniak)  426

Historia literatury (wobec krytyki literackiej) (Henryk Markiewicz) / 433

Historyzm w dyskursie krytycznoliterackim (Michał Kuziak) / 438

Hoffmanizm (Magdalena Rudkowska) / 449

Homofonia/ Polifonia (Tomasz Sobieraj) / 454

Hymn (Małgorzata Burta) / 460

Ilustracja (Ewa Ihnatowicz) / 468

Impresjonizm (Dariusz Trześniowski) / 474

Improwizacja (Iwona Puchalska) / 481

Intertekstualność (Magdalena Bąk) / 489

Ironia (Jarosław Ławski) / 493

Klasycyzm/ Klasyczność (Teresa Kostkiewiczowa) / 508

Kobieta jako autorka/ bohaterka (Maria Berkan-Jabłońska) / 525

Koloryt lokalny (Marta Ruszczyńska) / 540

Komedia (Justyna Zyśk) / 546

Komizm (Dobrochna Ratajczakowa) / 558

Komparatystyka (Olaf Krysowski) / 570

Kompozycja (Anna Martuszewska) / 577

Kronika (Tadeusz Budrewicz) / 586

Krytyka literacka a nauka (Magdalena Rembowska-Płuciennik) / 594

Krytyka literacka w oświeceniu (Teresa Kostkiewiczowa) / 613

Krytyka literacka w romantyzmie (Mirosław Strzyżewski) / 617

Krytyka literacka w pozytywizmie (Ewa Paczoska) / 635

Krytyka literacka w Młodej Polsce (Anna Czabanowska-Wróbel) / 644

Libretto (Alina Borkowska-Rychlewska) / 656

Liryka (Teresa Kostkiewiczowa, Grażyna Borkowska) / 660

List jako dyskurs krytycznoliteracki (Agnieszka Markuszewska) / 669

List poetycki (Przemysława Matuszewska) / 682

Literatura angielska w polskiej krytyce literackiej (Aleksandra Budrewicz) / 689

Literatura dla dzieci i młodzieży (Anna Nosek) / 704

Literatura francuska w polskiej krytyce literackiej (Magdalena Siwiec) / 711

Literatura i muzyka (Elżbieta Nowicka) / 734

Literatura litewska w polskiej krytyce literackiej (Irena Fedorowicz) / 744

Literatura ludowa (Violetta Wróblewska) / 755

Literatura niemiecka w polskiej krytyce literackiej (Justyna Zyśk) / 768

Literatura rosyjska w polskiej krytyce literackiej (Anna Sobieska) / 781

Literatura szalona (Józef Bachórz) / 807

Literatura włoska w polskiej krytyce literackiej (Joanna Szymanowska) / 809

Marzenie (Radosław Okulicz-Kozaryn) / 820

Metafizyka (Maciej Gloger) / 828

Metafora (Grażyna Borkowska) / 839

Mimesis (Anna Martuszewska) / 858

Misterium (Agnieszka Ziołowicz) / 864

Mistyfikacja literacka (Dobrosława Świerczyńska) / 871

Mistyka (Jarosław Ławski) / 877

Mit/ Mitografia (Cezary Zalewski) / 894

Młoda Polska (Dariusz Trześniowski) / 904

Modernizm (Grażyna Legutko) / 917

Modernizm katolicki (Maciej Gloger) / 937

Monodram/ Monodramat (Anna Sobiecka) / 945

 

Spis treści tomu II:

Narodowość/ Swojskość (Marek Stanisz) / 5

Narracja/ Narrator (Anna Martuszewska) / 28

Natchnienie (Magdalena Saganiak) / 35

Naturalizm (Ewa Ihnatowicz) / 46

Nieskończoność (Mirosław Strzyżewski) / 54

Nietzscheanizm (Marta Kopij-Weiß) / 70

Nowelistyka/ Małe formy prozy (Tadeusz Bujnicki) / 76

Nuda (Magdalena Bizior-Dombrowska) / 92

Obcość/ Inność (Dawid Maria Osiński) / 102

Obrazek (Józef Bachórz) / 113

Oda (Teresa Kostkiewiczowa) / 119

Odbiorca (Anna Martuszewska) / 125

Odczyty (Agnieszka Bąbel) / 136

Opera (Alina Borkowska-Rychlewska) / 140

Opis/ Opisowość (Bożena Witosz) / 148

Orientalizm (Marcin Cieński, Ewa Grzęda) / 160

Osjanizm (Bartłomiej Kuczkowski) / 171

Oświecenie (Teresa Kostkiewiczowa, Magdalena Rudkowska) / 179

Pamiętnikarstwo (Jolanta Sztachelska) / 191

Parnasizm (Aneta Mazur) / 203

Pastisz (Magdalena Rudkowska) / 216

Paszkwil i pamflet (Wojciech Kaliszewski, Krystyna Maksimowicz) / 221

Pejzaż (Krajobraz, Widok) (Ewa Ihnatowicz) / 230

Pieśń ludowa (Violetta Wróblewska) / 240

Podanie ludowe (Violetta Wróblewska) / 255

Podmiotowość krytyczna (Michał Kuziak) / 264

Podróż/ Podróżopisarstwo (Grzegorz Kowalski) / 273

Poeta/ Poezja (Magdalena Kowalska) / 287

Pokolenie literackie (Renata Stachura-Lupa) / 299

Portret literacki (Teresa Winek) / 302

Postęp (Bartłomiej Szleszyński) / 309

Powiastka (Janusz Ryba) / 318

Powieść (Tomasz Sobieraj) / 323

Powieść historyczna (Tadeusz Bujnicki) / 343

Powieść jako komentarz autotematyczny i metakrytyczny (Ewa Owczarz) / 356

Powieść poetycka (Małgorzata Burzka-Janik) / 366

Pozytywizm (Ewa Ihnatowicz) / 373

Prawidła (Anna Martuszewska) / 380

Program literacki/ Manifest (Marek Stanisz) / 390

Przedmiotowość (Anna Martuszewska) / 399

Przedmowa (Marek Stanisz) / 406

Przekład (Elżbieta Skibińska) / 411

Psychologizm (Lena Magnone) / 427

Realizm (Anna Martuszewska) /436

Recenzja (Tadeusz Budrewicz) / 444

Reportaż (Jolanta Sztachelska) / 454

Retoryka (Maciej Pieczyński) / 457

Romans (Przemysława Matuszewska) / 468

Romantyczna gawęda szlachecka (Iwona Węgrzyn) / 480

Romantyzm (Marcin Lutomierski) / 486

Russoizm (Teresa Kostkiewiczowa) / 498

Rzeźba (Katarzyna Trzeciak) / 507

Salony literackie (Józef Bachórz) / 517

Sarmatyzm (Bartłomiej Szleszyński) / 523

Satyra (Danuta Kowalewska) / 531

Sielanka (Urszula Kowalczuk) / 542

Słowiańszczyzna (Grażyna Halkiewicz-Sojak) / 555

Sonet (Urszula Kowalczuk) / 572

Styl (Aleksandra Norkowska) / 578

Symbol/ Symbolizm (Hanna Ratuszna) / 592

Szczerość (Agata Sikora) / 598

Szkoła literacka (Marta Ruszczyńska) /605

Sztuki wizualne a literatura (Olaf Krysowski) /610

Taine’izm (Tomasz Sobieraj) /622

Tendencyjność (Anna Martuszewska) /632

Teoria literatury (wobec krytyki literackiej) (Henryk Markiewicz) /639

Towarzystwa literackie (Stanisław Fita) /642

Tradycje i inspiracje (europejskie i pozaeuropejskie) (Michał Kuziak) /646

Tragedia (Dobrochna Ratajczakowa) /660

Tragizm (Łukasz Zabielski) /676

Treść i forma (Marek Stanisz) /695

Tyrteizm (Marek Piechota) /716

Utopia (Ewa Paczoska) /722

Wartościowanie (Bartłomiej Kuczkowski) /730

Werteryzm (Marek Stanisz) /747

Wieszcz (Marta Ruszczyńska) /755

Wyobraźnia/ Imaginacja/ Fantazja (Eliza Kącka) /763

Wzniosłość (Teresa Kostkiewiczowa, Magdalena Popiel) /778

Youngizm (Bartłomiej Kuczkowski) /791

„Ziewonia” (Marta Ruszczyńska) /798

Afiliacje Autorów

Bibliografia