Skarbowość papieska w Polsce w latach 1378-1431

Autor: Stanisław Szczur

Rok wydania: 2008

Liczba stron: 336

Okładka: twarda z obwolutą

Format: 16,5 cm x 24,00 cm

Seria: Maiestas - Potestas - Communistas II

Uwagi - obwoluta z zatarciami i lekkimi zagięciami

Publikacja (2. tom serii “Maiestas – Potestas – Communitas”) przynosi całościowy obraz relacji finansowych między Kościołem polskim a papiestwem w okresie od początków wielkiej schizmy zachodniej do końca pontyfikatu papieża Marcina V. W pierwszej części przedstawiona jest ewolucja źródeł dochodów papiestwa rzymskiego oraz rozwój i ustrój kamery papieskiej. Rozdział drugi poświęcony jest podstawom prawnym, sposobom księgowania oraz praktyce poboru opłat uiszczanych przez polski kler bezpośrednio w kurii rzymskiej, takich jak serwicja, annaty i opłaty okolicznościowe. Cześć trzecia przynosi obraz kolektorii papieskiej w Polsce, informacje o kolektorach i personelu pomocniczym. W kolejnym rozdziale omówione są opłaty na rzecz papiestwa pobierane na terenie Polski przez kolektorów. Część piąta traktuje o mechanizmach transferu pieniędzy z kolektorii do Rzymu, przy czym szczególną uwagę autor poświęca działalności na ziemiach polskich włoskich domów bankierskich i roli weksli. Praca oparta została na wieloletnich kwerendach w archiwach rzymskich, watykańskich i florenckich. Jej efektem jest edycja w przypisach wielu nieznanych dotąd zapisek ze źródeł papieskich. W aneksie znajduje się edycja rachunków kolektora papieskiego Piotra Wolframa z lat 1425-1426. Książka zawiera indeks osobowy.

Spis treści:

Wstęp  /7

Rozdział I. Próby reform papieskich dochodów w dobie wielkiej schizmy zachodniej  /19

1. System papieskich prowizji   /19

2. Sobory i finansowych powinnościach duchowieństwa  /22

3. Kamera papieska i jej organizacja /34

Rozdział II. Świadczenia duchowieństwa wpłacane w kurii  /47

1. Serwicja biskupów i opatów  /47

1.1. Zasady ogólne  /47

1.2. Taksy  /48

1.3. Obligacje płatnicze biskupów i opatów   /53

1.4. Wpłaty serwicjów   /62

1.4.1. Metropolia gnieźnieńska  /62

1.4.2. Metropolia lwowska  /75

1.4.3. Wpłaty dokonywane przez opatów  /79

2. Opłaty okolicznościowe  /82

2.1. Opłaty promocyjne  /82

2.2. Wizytacje as limina  /83

3. Świadczenia annatowe  /85

3.1. Zasady ogólne  /85

3.2. Obligacje annatowe  /89

3.3. Wpłaty annat w kamerze  /104

3.4. Pokwitowania wystawiane płatnikom  /133

Rozdział III. Kolektoria papieska w latach 1378-1431   /139

1. Uprawnienia i obowiązki kolektorów   /139

2. Terytorium kolektorii  /144

3. Kolektorzy papiescy  /147

3.1. Mikołaj Strosberg - początki kryzysu w kolektorii   /147

3.2. Pierwsi kolektorzy rzymskiego papieża Urbana VI  /150

3.3. Dekada Dobrogosta z Nowego Dworu   /153

3.4. Jakub Guidotti biskup Imoli   /156

3.5. Mateusz Lamberti - kolektor pięciu papieży   /158

3.6. Leonard syn Jana z Florencji   /164

3.7. Piotr Wolfram  /169

3.8. Jakub de Rubeis  /174

4. Subkolektorzy  /174

5. Personel pomocniczy  /185

6. Koletorska dokumentacja skarbowa  /187

7. Kontrolerzy kolektorii  /196

Rozdział IV. Świadczenia pobierane w kolektorii papieskiej w Polsce  /205

1. Świętopietrze - powszechne świadczenie ludności   /205

2. Dziesięciny papieskie  /212

3. Subsydia  /221

4. Wakanse, spolia i prokuracje   /225

5. Płatnicy annat w kolektorii   /233

Rozdział V. Transfer pieniędzy  /249

1. Bankierzy papiescy doby wielkiej schizmy i soborów  /249

2. Transfer pieniędzy z polskiej kolektorii do kamery  /255

3. Bankierzy i episkopat   /287

4. Pełnomocnicy płatników annat  /291

Zakończenie  /293

Dodatek. Rachunki kolektora papieskiego Piotra Wolframa z lat 1425-`426  /303

Źródła rękopiśmienne  /307

Wykaz skrótów  /313

Bibliografia  /315

Indeks osobowy  /321