Sejm żydów litewskich (1623-1764)

Sejm Żydów litewskich (waad litewski) był centralną reprezentacją żydowską na terenie Wielkiego Księstwa Litewskiego. Działał przez prawie półtora wieku (1623-1764), a jego aktywność dotyczyła wszystkich sfer życia społeczeństwa żydowskiego. Podejmował szeroko zakrojone działania na rzecz ogółu Żydów litewskich na sejmach i sejmikach szlacheckich, na dworze królewskim, w sądach nieżydowskich, na dworach magnackich. Książka pokazuje nie tylko działalność samej instytucji, ale i różnorodne procesy i zjawiska zachodzące wewnątrz społeczeństwa żydowskiego, a także funkcjonowanie Żydów jako odrębnej grupy stanowej, kierującej się poczuciem wspólnoty ponadlokalnej.

Anna Michałowska-Mycielska jest pracownikiem Instytutu Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego. Zajmuje się historią i kulturą Żydów w dawnej Rzeczypospolitej. Opublikowała książki: "Między demokracją a oligarchią. Władze gmin żydowskich w Poznaniu i Swarzędzu (od połowy XVII do końca XVIII wieku)", Warszawa 2000; "Gminy żydowskiew dawnej Rzeczypospolitej. Wybór tekstów źródłowych", Warszawa 2003; "Pinkas kahału swarzędzkiego (1734-1830)", Warszawa 2005; "Sejmy i sejmiki koronne wobec Żydów. Wybór tekstów źródłowych", Warszawa 2006; "The Jewish Community. Authority and Social Control in Poznań and Swarzędz 1650-1793", Wrocław 2008.

Spis treści:

Wstęp  /7 

1. Źródła i stan badań nad waadem litewskim  /17 

2. Powstanie sejmu żydowskiego (waadu) i jego rozłam w 1623 r.  /27 

3. Organizacja  /38 

1. Podziały administracyjne  /38 

2. Czas i miejsce obrad, zwoływanie i przebieg posiedzeń  /55 

3. Skład waadu, delegaci  /68 

4. Urzędnicy waadu  /79 

5. Wydawanie i ogłaszanie zarządzeń, pinkasy  /88 

4. Ustawodawstwo  /94 

1. Wewnętrzne funkcjonowanie gmin  /94 

2. Stosunki między gminami głównymi a podlegającymi im okręgami, gminami i osiedlami  /107 

3. Osadnictwo i prawo obywatelstwa  /111 

4. Sądownictwo   /119 

5. Sprawy gospodarcze  /126 

6. Pożyczanie pieniędzy, bankructwo  /140 

7. Życie religijne i społeczne  /147 

8. Codzienne kontakty z nie-Żydami  /173 

5. Finanse   /189 

1. Podatki i ich pobór   /189 

2. Wydatki waadu   /209 

3. Długi waadu  /224 

6. Trybunał   /235 

7. Kontakty z instytucjami i urzędnikami nieżydowskimi  /248 

8. Kontakty z waadem koronnym  /265 

9. Kontakty z Karaimami  /276 

Zakończenie: Rozwiązanie waadów w 1764 r.  /289 

Załącznik: Chronologia posiedzeń waadu litewskiego  /297 

Wykaz skrótów  /302 

Bibliografia  /303

Summary  /316

Indeks osobowy  /320