Rycerstwo polskie X-XV w.

Autor: Robert Żukowski

Rok wydania: 1999

Liczba stron: 98

Okładka: miękka

Format: 18,00 cm x 25,00 cm

Uwaga - książka używana

Kim byłby rycerz bez miecza? Nie bez powodu znamy imiona mieczów wielkich bohaterów eposu rycerskiego. I nie bez powodu w staroangielskiej literaturze rycerskiej mówiąc o mieczu używa się zaimka she (ona) jakby chodziło o osobę. Excalibur króla Artura, Durendal Rolanda, Balmung Zygfryda – to w jakim sensie także „bohaterowie” legend rycerskich. Miecz, zbroja wierny rumak stanowią nieodłączne atrybuty rycerskości. Chyba nawet bardziej oczywiste ni to wszystko, co mieści się w pojęciu etosu rycerskiego. W okresie kształtowania się stanu rycerskiego – co w Polsce nastąpiło znacznie później niż na Zachodzie – często właśnie możność zapewnienia sobie bojowego rynsztunku decydowała o przynależności do klasy zawodowych wojowników. Jeszcze w XV w. słynny Zawisza z Grabowa zwany Czarnym budził podziw nie tylko swoją dzielnością, ale i faktem posiadania dwóch(!) zbroi – jednej bojowej, drugiej –turniejowej. Ewolucja uzbrojenia rycerskiego, zwłaszcza uzbrojenia ochronnego, miała poniekąd decydujący wpływ na rozwój taktyki pola walki, przynajmniej do chwili rozpowszechnienia się broni palnej. Miało to swoje konsekwencje w sferze stosunków społecznych – nie jest przypadkiem, że awans społeczny mieszczaństwa zbiega się w czasie ze wzrostem znaczenia rekrutującej się z plebsu piechoty, która w pewnym momencie zyskuje status podstawowej formacji każdej armii. Niniejsza praca stawia sobie za cel zwięzłe przedstawienie rozwoju uzbrojenia rycerstwa polskiego na przestrzeni 400 lat – od powstania państwa polskiego do bitwy pod Grunwaldem – wraz z jego różnorakimi konsekwencjami dla obrazu wojen tego okresu. Jednocześnie czytelnik ma okazję zapoznać się z budową i funkcjonowaniem różnych typów uzbrojenia osobistego ówczesnych wojowników. A choć każdy miłośnik literatury historycznej ma błogie poczucie kompetencji w dziedzinie nazewnictwa bronioznawczego, błędne użycie takich terminów jak przyłbica, zbroja czy szłom jest dziś zjawiskiem powszechnym. Zebrany w książce materiał ilustrujący ma za zadanie ułatwić czytelnikowi przyswojenie sobie podstaw średniowiecznego bronioznawstwa. Daje też możliwość porównywania różnych typów i odmian uzbrojenia. Po zapoznaniu się z pracą Roberta Żukowskiego można mieć wreszcie pewność, że już nie pomyli się pancerza ze zbroją, włóczni z kopią czy hełmu z przyłbicą.

Spis treści:

Wstęp /5

Kalendarium /7

W drużynie książąt i królów piastowskich. Od połowy X do połowy XII w. /11

1. Organizacja wojska / 11

2. Broń i uzbrojenie ochronne /14

Miecz /14

Włócznia /16

Topór /17

Broń strzelecka /18

Uzbrojenie ochronne /19

3. Bitwy i kampanie /22

Walki o Pomorze /22

Cedynia, 972 r. /24

W dobie rozbicia dzielnicowego. Od połowy XII do końca XIII w. /27

1. Organizacja wojska /27

2. Broń i uzbrojenie ochronne /30

Miecz /30

Włócznia i kopia /31

Topór i inna broń obuchowa /31

Broń strzelecka /32

Uzbrojenie ochronne /33

3. Bitwy i kampanie /37

Legnica, 1241 r. /37

W służbie korony polskiej. Od początku XIV w. do 1410 r. /43

1. Organizacja wojska /43

2. Broń i uzbrojenie ochronne /46

Miecze i inne typy broni białej /46

Włócznia i kopia /47

Topór i inna broń obuchowa /48

Broń strzelecka /48

Uzbrojenie ochronne /49

3. Bitwy i kampanie /55

Płowce, 1331 r. /55

Grunwald, 1410 r. /58

Herby w rycerskim rodzie /68

Słowniczek terminów heraldycznych /79

Słowniczek terminów dotyczących broni i uzbrojenia ochronnego /80

Bibliografia /87

Opisy tablic barwnych /89