Religijność późnego średniowiecza. Chrześcijaństwo a kultura tradycyjna w Europie Środkowo-Wschodniej w XIV-XV w.

Autor: Stanisław Bylina

Rok wydania: 2009

Liczba stron: 200

Okładka: miękka

Format: 14,5 cm x 20,5 cm

Interesujące studium zawierające rozważania na temat wzajemnego wpływu chrześcijaństwa i kultury ludowej w późnym średniowieczu. Autor przedstawia znaczenie folkloru dla procesu pojmowania przez ówczesnych chrześcijan ich powinności jako ludzi wierzących i wyobrażeń dotyczących zaświatów. Obserwacje dotyczą zjawisk zachodzących w Europie Środkowo-Wschodniej, a ściślej, jej podstawowej części z krajami należącymi do chrześcijaństwa rzymskiego, silnie związanymi z Zachodem Europy, w Polsce i Czechach, na Śląsku i Węgrzech oraz w państwie krzyżackim.

Spis treści:

Przedmowa  /7

 1. Katechizacja ludności /15

W niedzielę do kościoła  /17

Szkółki parafialne/24

Kogo nauczali kaznodzieje?  /26

Katecheza powszechna: trzy modlitwy i dekalog  /29 

Obraz na pomoc słowu  /34 

Niepełny bilans nauczania  /35

 2. Postawy wobec sacrum  /39

Powinności dobrych chrześcijan  /39 

Modlitwa i śpiew w kościele  /43 

Błaganie i dziękczynienie  /45 

Powielanie modlitw  /49 

Gest modlitewny  /51 

Widzieć i być blisko  /53 

Przenikanie tego, co świeckie  /58 

Bluźniercy, sceptycy, niedowiarkowie  /60

 3. Kierunki i wątki pobożności  /67

Drogi ku Chrystusowi  /67 

Kult maryjny  /75 

Ludzie i święci

 4. Folklor pod wpływem chrześcijaństwa  /80

Kościół a tradycja ludowa  /91

Poza wpływem chrześcijaństwa   /96

Treści obrzędów dorocznych  /97

Magia „chrześcijańska” w życiu codziennym  /101

Formuły i słowa magiczne  /105

Wróżenie  /110

5. Chrześcijaństwo pod wpływem folkloru  /113

Środowisko naturalne: wierzenia dawniejsze i nowsze  /115

Folkloryzacja świętych  /119

Świadectwa kalendarzy sylabicznych  /122

Sacrum wśród ludzi  /124

Ludowi mesjasze  /127

6. Żywi i zmarli  /127

Lęk przed śmiercią  /127

Troska o los duszy  /129

Wierzenia tradycyjne i chrześcijańskie  /134

Kategorie zmarłych  /140

Upiory  /143

7. Wyobrażenia tamtego świata  /146

Wyobrażenia nieba – raju  /147

Wizje wiecznego potępienia  /154

„Trzecie miejsce”  /163

Kilka uwag końcowych  /172

Informacja bibliograficzna  /177

Abstract  /181

Zusammenfassung  /187

Indeks osobowy  /194

Indeks rzeczowy   /199