Rekonstrukcja Officium Tenebrarum w katedrze wawelskiej w XV wieku na podstawie rękopisów zachowanych w Archiwum Kapitulnym

Redakcja: Anita Pyrek-Nąckiewicz  

Rok wydania: 2024

Liczba stron: 276  

Okładka: twarda

Format: 17,0 cm x 25,0 cm

Seria: Biblioteka Kapitualna na Wawelu t. 18

W książce Rekonstrukcja Officium Tenebrarum w katedrze wawelskiej w XV wieku na podstawie rękopisów zachowanych w Archiwum Kapitulnym podjęto zagadnienie Ciemnych Jutrzni sprawowanych w katedrze wawelskiej w XV w. Tradycja ich celebrowania sięga wczesnego średniowiecza i była powszechna w całym zachodnim Kościele. Przez stulecia w różnych regionach, także na ziemiach polskich, kształtowały się lokalne zwyczaje związane z ich sprawowaniem, ale większość z nich straciła swoje miejsce w liturgii wraz z nadejściem reform soboru trydenckiego. Celem książki jest przedstawienie przebiegu Officium Tenebrarum odprawianego w krakowskiej katedrze jeszcze przed reformą soborową, rekonstrukcja wszystkich śpiewów wykonywanych podczas tejże liturgii oraz przedstawienie ich w zapisie czytelnym dla współczesnego wykonawcy. Pracę podzielono na dwie części: część opisową oraz śpiewnik – kancjonał przygotowany z myślą o ewentualnych wykonawcach.

(opis wydawcy)

Spis treści:

Przedmowa /7

Wstęp  /9

CZĘŚĆ I

Rozdział 1. Kontekst historyczno-liturgiczny 

1. Officium Divinum przed soborem trydenckim  /20

2. Śpiew jako integralna część oficjum  /30

• Śpiew gregoriański, jego modalność i sposób zapisywania  /30
• Formy występujące w oficjum  /33
• Księgi liturgiczne  /36
• Sposób i miejsce wykonywania oficjum  /37

3. Struktura Matutinum i laudesów  /39

4. Officium Tenebrarum w liturgii Nowego Tygodnia  /43

Rozdział II. Officium Tenebrarum w katedrze wawelskiej w XV wieku  

1. Oficjum w katedrze wawelskiej przed soborem trydenckim  /51

2. Notacja muzyczna w rękopisach zachowanych w AKKK  /59

3. Kryterium wyboru źródeł  /65

4. Źródła  /67

• AKKK Mx 47 Antiphonarium de tempore (1423-1449)  /67
• AKKK Ms 53 Antiphonarium de tempore et de sanctis  /68
• AKKK Ms 58 Passionale (1489)  /69
• AKKK Ms 59 Passionale er Lamentationes (1430-1440)  /70
• AKKK Ms 241 Cantionale Cracoviense (1447-1456)  /71
• AKKK RARA III 2657 (1507 i 1508) Liber horarum canonicarum secundum veram rubricam sive notulum ecclesiae Cracoviensis (Breviarium Creacoviense)  /72
• 5. Struktura Officium Tenebrarum w katedrze wawelskiej  /73

6. Przebieg liturgii  /84

• Wielki Czwartek - Feria Quinta in Coena Domini  /85
• Wielki Piątek - Feria Sexta in Parasceve  /92
• Wielka Sobota - Sabbato Sancto in Vigilia Sanctae Paschae  /93
• Podsumowanie  /101

CZĘŚĆ II

1. Uwagi do transkrypcji  /107

2. Transkrypcja  /108

Feria Quinta: In Coena Domini  /111

• In Primo Nocturno  /111
• In Secundo Nocturno  /126
• In Tertio Nocturno  /132

Tropos  /144

Feria Sexta: In Parasceve  /150

• In Primo Nocturno  /150
• In Secundo Nocturno  /161
• In Tertio Nocturno  /167

Sabbato Sancto: In Vigilia Paschae  /179

• In Primo Nocturno  /179
• In Secundo Nocturno  /202
• In Tertio Nocturno  /207

3. Tłumaczenia  /219

Wykaz skrótów  /265

Bibliografia  /267

Spis fotografii  /272

Spis tabel  /273

Spis rysunków  /274

Summary  /275

Indeks osobowy  /277

Aneks