Realizm polityczny elity władzy w Królestwie Polskim (1815 – 1830)

Autor: Emil Antipow

Rok wydania: 2024

Liczba stron: 268

Okładka: miękka ze skrzydełkami

Format: 15,0 cm x 23,5 cm

Model realizmu politycznego zaprezentowany w tej książce uwypukla jego aspekt etyczny, ujęty przez Maxa Webera w kategorii etyki odpowiedzialności. Z tego punktu widzenia staram się pokazać kształt polityki w Królestwie Polskim – od momentu powstania państwa na Kongresie Wiedeńskim (1815) – do Nocy Listopadowej (1830).
W świadomości historycznej (i społecznej) dominuje przekonanie, że to walka powstańcza i romantyczne „mierzenie siły na zamiary” miały największy wkład w odzyskanie przez Polskę niepodległości. Lekceważy się natomiast osiągnięcia zdobyte bez ofiar i rozlewu krwi, co zazwyczaj wymaga większej zręczności i trafnej analizy sytuacji. Tu proponuję przyjrzeć się mniej znanej stronie krótkiego epizodu w dziejach państwa polskiego.

Recenzowana rozprawa dobrze realizuje cele i założenia, jakie przyświecały jej Autorowi. To cenny przyczynek do badań nad realizmem w polskim życiu publicznym, po tym jak Polska w wyniku wojny północnej (1700–1721) została poddana rosyjskiej hegemonii. Autor ciekawie analizuje sylwetki rosyjskich protagonistów analizowanych przez siebie wydarzeń. O Aleksandrze, Mikołaju czy Konstantym pisze rzeczowo, a w przypadku tego ostatniego podkreśla, że to niewykorzystana szansa ustrojowo-polityczna Królestwa. Rzadko we współczesnym polskim piśmiennictwie można spotkać się z tego typu stanowiskiem.

dr hab. Lech Mażewski, ustrojoznawca

(opis wydawcy)

Spis treści:

1. Wprowadzenie  / 7

2. Realizm polityczny  /19
Wprowadzenie /19
Model teoretyczny /21
Romantyzm  /38

3. Królestwo Polskie (1815‒1830)  /45

3.1. Okres konstytucyjny 1815‒1820  /53
Kongres wiedeński /53
Początki państwa  /59
Konstytucja  /65
Aleksander – liberał  /72
Oświeceniowcy  /80
Konstanty – wróg  /87
Sejm 1818, 1820  /98
Upadek gospodarczy /107
Symptomy szerszego kryzysu  /110
Podsumowanie  /114

3.2. O kres reakcyjny 1820‒1825  /115
Aleksander – mistyk  /115
Tradycjonaliści  /123
Pragmatycy /131
Wzrost gospodarczy  /150
Nowosilcow  /158
Zaostrzenie prawa i pogorszenie nastrojów  /166
Podsumowanie  /170

3.3. Okres przesilenia 1825‒1830 /171
Mikołaj  /171
Konstanty /179
Wzrost gospodarczy  /185
Romantycy  /192
Sąd Sejmowy  /212
Przed powstaniem  /220
Noc Listopadowa  /225
Podsumowanie /231

4. Zakończenie  /235

Bibliografia  /245

Indeks nazwisk /259