Razem przeciw zniewoleniu

Autor: Janusz Odziemkowski

Rok wydania: 2024

Liczba stron: 346

Okładka: miękka

Format: 16,5 cm x 24,0 cm

„Tworzyła się ona w czasie, w którym kresy, skąd miała czerpać swój materiał ludzi, były zalane przez wroga dzikiego, niszczącego. Tworzyła się nad szarą Wisłą z istot bez nadziei, szukających przytułku jak nędzarze. Państwo wówczas było bez mocy, nie mogło im dać ubrania, ekwipunku, dawało im szmaty, wybiórki broni i armaty niezdolne do strzału” – tak o początkach Dywizji Litewsko-Białoruskiej pisał Józef Piłsudski. A jednak mimo tych niesprzyjających okoliczności dywizja zdobyła miano jednej z najlepszych jednostek Wojska Polskiego i nie zawiodła w najtrudniejszych dniach wojny z Rosją bolszewicką. Sformowana w większości z członków samoobrony polskiej na Litwie i Białorusi oraz uchodźców z ziem opanowanych przez Armię Czerwoną, wkrótce po przybyciu na front na przełomie lutego i marca 1919 r. odniosła pierwsze sukcesy w walce z nieprzyjacielem. Było to możliwe dzięki ogromnej determinacji żołnierzy wszystkich stopni, łączącemu ich pragnieniu, aby wrócić do rodzinnych stron z bronią w ręku i uwolnić je od okupacji bolszewickiej. Ta właśnie determinacja stała się cechą charaktery¬styczną żołnierzy DLB i towarzyszyła im na całym szlaku bojowym: od Niemna po Berezynę, od Berezyny do Warszawy i od stolicy Polski ku Lidzie.
W szeregach 1 DLB, zachowującej swój „kresowy” charakter dzięki przewadze ochotników Polaków i Białorusinów z terenu byłego Wielkiego Księstwa Litewskiego, służyli żołnierze ze wszystkich ziem II Rzeczypospolitej. Oddziałom dywizji przydarzyły się chwile słabości pod wpływem wyczerpania lub napływu niewyszkolonych uzupełnień, które trzeba było od razu kierować do walki. Regułą była jednak nieustępliwość, nieugiętość ducha, odporność na trudy i bolszewicką propagandę. Jest to sygnałem, że wszystkich żołnierzy, niezależnie od narodowości, wyznania, od tego, z jakiej części Polski do dywizji przybyli, przenikał charakterystyczny dla tej jednostki esprit de corps. Pozostała symbolem wspólnej zwycięskiej walki ludzi rozmaitego pochodzenia społecznego, różnego wykształcenia, profesji, narodowości z przemożną siłą niosącą rewolucyjną pożogę, zbrodnię, apoteozę mas, pogardę dla jednostki, zniewolenie umysłów. Symbolem miłości do rodzinnej ziemi żołnierzy służących w jej szeregach, którzy z równą determinacją bronili Warszawy, jak i kresowych miast i wiosek przed złem ukrytym pod hasłami równości i sprawiedliwości.

(opis wydawcy)

Spis treści:

Wykaz skrótów /9

Słowo wstępne /11

I. Organizacja i pierwsze walki Dywizji Litewsko-Białoruskiej /17

1, Ziemie litewsko-białoruskie po Wielkiej Wojnie /17
2. Samoobrona Polska Litwy i Białorusi i początki Dywizji Litewsko-Białoruskiej /22
3. Formowanie Dywizji Litewsko-Białoruskiej /57
4. Wymarsz na front /75
5. Pierwsze walki /87
6. Udział DLB w operacji wileńskiej /103

II. Prace organizacyjne i podział Dywizji Litewsko-Białoruskiej /119

III. 1 Dywizja Litewsko-Białoruska na froncie. Lipiec 1919 – kwiecień 1920 /149

1. Walki oddziałów 1 DLB w okresie lipiec–listopad 1919 /149
2. Służba na froncie zimą 1919/1920 r. /162
3. Przygotowania do kampanii wiosennej 1920 r. /173
4. Żołnierz 1 Dywizji Litewsko-Białoruskiej /182

IV. 1 Dywizja Litewsko-Białoruska w bojach z pierwszą ofensywą Michaiła Tuchaczewskiego (maj–czerwiec 1920) /195

1. Walki na pierwszej linii obrony /195
2. Walki na drugiej linii obrony i odwrót /203
3. Walki 1 DLB podczas polskiej kontrofensywy /209

V. Bitwa nad Autą /217

VI. Walki 1 Dywizji Litewsko-Białoruskiej podczas odwrotu wojsk polskich latem 1920 r. /237

1. Odwrót nad Niemen /237
2. Obrona nad Niemnem /247
3. Odwrót nad Wisłę /266

VII. Obrona Warszawy /289

VIII. Udział 1 Dywizji Litewsko-Białoruskiej w bitwie nad Niemnem /31

Bibliografia /341