Przyszliśmy do Ciebie morze... Działania 1. i 2. Armii Wojska Polskiego na Pomorzu Zachodnim styczeń-kwiecień 1945 roku

Autor: Jakub Ciechanowski

Rok wydania: 2021

Liczba stron: 224

Okładka: miękka

Format: 16,5 cm x 24,0 cm

Tożsamość Pomorza Zachodniego nierozerwalnie związana jest z epopeją generacji polskich żołnierzy, którzy wiosną 1945 roku walczyli na tym obszarze. Działania militarne, które przed laty poprzedzały wcielenie części niemieckiej prowincji Pommern do Polski, znane są w historiografii jako operacja pomorska, w której uczestniczyły siły 1. i 2. Frontu Białoruskiego (FB). W skład tego pierwszego związku strategicznego wchodziła 1. Armia Wojska Polskiego (1. AWP) licząca około 75 tys. żołnierzy. W okresie od 1 marca do 4 kwietnia 1945 roku związki taktyczne i oddziały armii uczestniczyły w opanowaniu tego regionu, płacąc za to życiem 8.668 żołnierzy z ogólnej liczby 20 tys. poległych 1. Armii Wojska Polskiego1 . Po raz pierwszy 1. Armia WP wystąpiła wówczas całością sił, realizując zadania, stawiane przez dowódcę 1. FB marsz. Gieorgija Żukowa. Polacy w lutym 1945 roku uczestniczyli w boju o przełamanie Wału Pomorskiego, zabezpieczali prawe skrzydło 1. Frontu Białoruskiego, zdobywali Kołobrzeg, walczyli też w innych miejscach regionu, który po wojnie określono mianem Pomorza Zachodniego. Chrzest bojowy wojska, z którego wywodził się ten związek operacyjny, nastąpił w październiku 1943 roku w bitwie pod Lenino w rejonie tzw. bramy smoleńskiej, choć do walki poszła tam tylko jedna dywizja piechoty wzmocniona pułkiem czołgów. W miarę posuwania się Armii Czerwonej na zachód do wojsk gen. bryg. Zygmunta Berlinga wcielano coraz więcej polskich rekrutów, tak więc potencjał tworzonego nad Oką wojska rósł2 . Kolejne boje rozegrały się w latem 1944 roku na przyczółku pod Dęblinem i Puławami, gdzie walczyła 1. i 2. Dywizja Piechoty, kilka tygodni później pod Studziankami, tam chrzest bojowy przeszła 1. Brygada Pancerna im. Bohaterów Westerplatte. W wymiarze publicystycznym poświęcenie młodych, przeważnie dwudziestoletnich żołnierzy Wojska Polskiego, którzy urzeczywistnili ambicje piastowskich władców o oparcie swojego władztwa o Bałtyk, stanowiło szeroko opisywany w dobie PRL epizod II wojny światowej...

(Ze Wstępu)

Jakub Ciechanowski - urodzony w 1982 r., absolwent  US. W 2012 r. obronił pracę doktorską pt. Dywizje wojsk lądowych na Pomorzu Zachodnim w latach 1945-1968. Współautor książki Kurs bojowy Stettin. Bombardowanie Szczecina i Polic na tle wojny powietrznej w Europie 1940-1945 oraz artykułów z zakresu historii wojskowości.

Spis treści:

Wstęp /5

Prolog  /11

ROZDZIAŁ I. PRZEŁAMUJĄC POMMERNSTELLUNG

1.1 Sytuacja militarna na Pomorzu Zachodnim w lutym 1945 roku  /30

1.2 Walki 1. Armii Wojska Polskiego na Wale Pomorskim  /41

1.3 Przebieg początkowej fazy operacji pomorskiej  /64

1.4 Udział 1. Armii Wojska Polskiego w początkowej fazie operacji pomorskiej /73

1.5 Polscy żołnierze nad Zalewem Kamieńskim i Szczecińskim  /87

ROZDZIAŁ II. KOŁOBRZESKA OTCHŁAŃ

2.1 Uzdrowisko zamienione w twierdzę  /92

2.2 Od euforii zwycięstwa do gorzkiej rzeczywistości  /98

2.3 Kulminacja walk o miasto   /109

2.4 Przyszliśmy morze po ciężkim, krwawym trudzie  /122

ROZDZIAŁ III. NA INNYCH ODCINKACH WALKI

3.1 Przegrupowanie 2. Armii Wojska Polskiego na Pomorze Zachodnie  /132

3.2 Wsparcie polskiej artylerii na rzecz wojsk sowieckich  /138

3.3 W obronie nad Bałtykiem  /145

3.4 Udział 4. Mieszanej Dywizji Lotniczej w operacji pomorskiej  /149

EPILOG

NA BERLIN Przegrupowanie 1. Armii WP do operacji berlińskiej /158

Wejście 1. Armii WP do działań w operacji berlińskiej. Ostatnie walki na Pomorzu Zachodnim /167

Post scriptum /176

PRZYPISY

Przypisy do Wstępu /190

Przypisy do Prologu /191

Przypisy do Rozdziału I /196

Przypisy do Rozdziału II /206

Przypisy do Rozdziału III /210

Przypisy do Epilogu /212

Przypisy do Post Scriptum /214

Bibliografia /216

Spis tabel /222

Spis szkiców /222