Przyjaźń w Etykach Arystotelesa, w pismach mądrościowych Septuaginty oraz w Nowym Testamencie

Autor: Janusz Nawrot

Rok wydania: 2004

Liczba stron: 560

Okładka: miękka

Format: 17,00 cm x 24,00 cm

Seria: Nauki teologiczne nr 4

Uwagi - brzegi stron nieznacznie przykurzone

 

Książka jest formą odpowiedzi na nowoczesne postulaty hermeneutyczne zgłaszane pod adresem biblistów, filozofów, znawców literatury i sztuki. Autor podjął się ambitnego zadania: zbadać czy między wielką myślą filozoficzną Grecji a światem greckiej Biblii (Septuaginty) i Nowym Testamentem zachodzą jakieś relacje, a jeśli tak, to jakiej natury? Łączy się to z ogólniejszą kwestią: jak wygląda relacja między myślą czysto ludzką a myślą mającą swe źródło w doświadczeniu Boga osobowego, czyli w Objawieniu. Temat pracy jest niezwykle aktualny, największym bowiem zagrożeniem współczesnego człowieka jest nie tyle osamotnienie, co celowe mijanie się z ludźmi. Autor wnikliwie i krytycznie analizuje trzy wielkie i zróżnicowane światy duchowe: mądrość grecką, mądrość biblijnego Izraela oraz wcieloną Mądrość Bożą (osobę i nauczanie Chrystusa).

(opis wydawcy)

Spis treści:

Wstęp  /9

CZĘŚĆ I: ŚWIAT ETYK ARYSTOTELESOWSKICH

Rozdział I. Rzeczywistość przyjaźni   /23

1. Istota przyjaźni    /26

1.1. Środek miedzy skrajnościami   /27

1.2. Dyspozycja bezimienna   /29

1.3. Przyjaźń jako cnota   /30

1.4. Przyjaźń w odniesieniu do dobra, przyjemności i korzyści   /33

1.5. Doskonałość etyczna   /40

2. Wspólnotowy wymiar przyjaźni    /46

2.1. Podobieństwo - niepodobieństwo, równość – nierówność   /46

2.2. Sprawiedliwość wspólnotowa   /53

2.3. Życzliwość   /56

2.4. Miłość   /58

2.5. Zgoda   /60

3. Osobisty wymiar przyjaźni    /61

3.1. Człowiek dobry   /61

3.2. Człowiek zły   /65

3.3. Przyjaźń a miłość siebie samego   /66

3.4. Przyjaźń a szczęście   /68

3.5. Liczba przyjaciół   /72

4. Teologiczny wymiar przyjaźni    /74

4.1. Pojęcie "boga"   /74

4.2. Możliwość przyjaźni z bogiem   /76

Rozdział II. Motywacja przyjaźni u Arystotelesa   /79

1. Rodzaje motywacji przyjaźni    /79

1.1. Przyjaźń motywowana korzyścią   /81

1.2. Przyjaźń motywowana przyjemnością   /90

1.3. Przyjaźń motywowana dobrem   /104

CZĘŚĆ II: STAROTESTAMENTOWY ŚWIAT PISM GNOMICZNYCH

Rozdział I. Rzeczywistość przyjaźni   /123

1. Istota przyjaźni    /123

1.1. Miłość działająca   /123

1.2. Charakter ogólny   /125

1.3. Miłość oblubieńcza   /126

2. Wspólnotowy wymiar przyjaźni    /127

2.1. Działanie dla dobra bliźniego   /127

2.2. Przyjaźń między bliskimi sobie ludźmi   /138

2.3. Towarzysz, kompan   /144

2.4. Urzędnik królewski   /147

2.5. Bliźni w kontaktach handlowych lub sądowych   /148

3. Osobisty wymiar przyjaźni     /152

3.1. Człowiek samemu sobie   /153

3.2. Namiętność   /154

3.3. Uczucie żywione wobec bliźniego   /158

3.4. Cecha postępowania   /161

4. Teologiczny wymiar przyjaźni   /198

4.1. Cnota pochodząca od Boga    /198

4.2. Śmierć i Szeol dla bezbożników   /202

Rozdział II. Motywacja przyjaźni    /206

1. Motywacja pozytywna    /206

1.1. Ze względu na Boga    /206

1.1.1. Bojaźń Boża   /207

1.1.2. Upodobanie Pana   /212

1.2. Ze względu na dobro bliźniego   /215

1.2.1. Radość rodziców   /215

1.2.2. Miłość małżeńska   /219

1.2.3. Dążenie do zgody   /221

1.2.4. Wolność osobista   /225

1.2.5. Dobro bliźniego   /228

1.2.6. Wdzięczność   /237

1.2.7. Troska w czasie choroby   /238

1.2.8. Uczciwość osobista   /240

1.2.9. Captatio benevolentiae   /242

1.3. Ze względu na dobro własne    /243

1.3.1. Zdobywanie mądrości   /244

1.3.2. Zerwanie z człowiekiem gniewliwym   /244

1.3.3. Rezygnacja ze sporów sądowych   /246

1.3.4. Rezygnacja z pochopnego ręczenia   /248

1.3.5. Umiejętność milczenia   /249

1.3.6. Czujność wobec bliskich   /251

1.4. Wierność   /252

2. Motywacja negatywna    /255

2.1. Spełnienie namiętności   /255

2.2. Wykorzystanie zamożności bliźniego   /257

2.3. Przewrotność działania   /261

2.4. Niestałość i niewierność    /271

3. Mądrość Boża    /272

3.1. Dary Mądrości   /272

3.2. Zrozumienie dróg życiowych   /278

3.3. Szacunek i poważanie w społeczności   /279

3.4. Ustrzeżenie przed złem   /280

CZĘŚĆ III: ŚWIAT NOWEGO TESTAMENTU

Rozdział I. Rzeczywistość przyjaźni   /285

1. Istota przyjaźni    /285

1.1. Jezus wobec przyjaciół  /285

1.2. Jezus wobec uczniów   /289

1.3. Jezus wobec napiętnowanych   /294

2. Wspólnotowy wymiar przyjaźni    /296

2.1. Uczniowie wobec Jezusa   /297

2.2. Wzajemna przyjaźń wierzących   /298

2.3. Człowiek doskonały   /303

2.4. Rezygnacja ze wzajemnej wrogości   /304

2.5. Tytuł polityczny   /306

3. Osobisty wymiar przyjaźni   /308

3.1. Człowiek dobry   /308

3.2. Człowiek zły   /316

3.3. Przyjaźń a miłość siebie samego   /322

3.4. Abraham wobec Boga   /325

4. Teologiczny wymiar przyjaźni   /327

4.1. Miłość Jezusa do uczniów   /327

4.2. Miłość Ojca do uczniów Jezusa   /330

4.3. Miłość Ojca do Syna w ukazywaniu dzieł zbawczych  /331

4.4. Miłość uczniów do Jezusa   /334

Rozdział II. Motywacja miłości oraz przyjaźni  /339

1. Motywacja pozytywna    /339

1.1. Przyjaźń między Bogiem a człowiekiem   /339

1.1.1. Darmowość miłości od Boga ku człowiekowi   /340

1.1.2. Miłość człowieka do Boga   /351

1.2. Przyjaźń ludzi między sobą    /366

1.2.1. Dobroć ludzka   /366

1.2.2. Zaufanie do bliźniego   /372

1.2.3. Pokora osobista i wartość bliźniego   /374

1.2.4. Szczęście doczesne i nadzieja na nagrodę wieczną   /377

1.2.5. Eschatologiczne oczekiwanie zbawienia   /381

1.2.6. Życzliwość ludzka   /385

2. Motywacja negatywna   /388

2.1. Nienawiść do Jezusa   /388

2.2. Zło świata   /389

2.3. Odwrócenie się od dobra  /390

CZĘŚĆ IV: PRZYJAŹŃ U ARYSTOTELESA IW BIBLII. ANALIZA PORÓWNAWCZA

Rozdział I. Rzeczywistość przyjaźni  /395

1. Istota przyjaźni    /395

1.1. Wartość przyjaźni   /395

1.2. Szczerość przyjaźni   /399

2. Wspólnotowy wymiar przyjaźni    /405

2.1. Przyjaźń pomocna   /405

2.2. Przezorność w przyjaźni   /413

2.3. Miłość ważniejsza od obfitości   /416

2.4. Śmierć za przyjaciół   /418

3. Osobowy wymiar przyjaźni    /423

3.1. Przyjaźń dla korzyści   /423

3.2. Przyjaźń dla przyjemności   /427

3.3. Zrywanie przyjaźni   /428

3.4. Przyjaźń wobec zła   /434

4. Teologiczny wymiar przyjaźni    /439

4.1. Bóg Etyk Arystotelesa i Bóg Pisma Świętego  /439

4.2. Możliwość przyjaźni z Bogiem   /443

Rozdział II. Motywacja przyjaźni   /453

1. Motywacje przyjaźni względem siebie   /454

1.1. Życzliwość   /455

1.2. Roztropność materialna   /457

1.3. Wolność osobista   /459

1.4. Wzrastanie w mądrości   /460

1.5. Poszanowanie godności bliźniego   /462

1.6. Dbałość o dobro własne   /465

1.7. Rezygnacja z zastawiania za innych  /467

2. Motywacje przyjaźni względem bliźniego    /468

2.1. Wzajemność przyjaźni   /470

2.2. Pamięć o przyjacielu   /471

2.3. Obdarzanie dobrem   /474

2.4. Dostrzeżenie wartości bliźniego   /477

2.5. Dobro bliźniego   /480

2.6. Miłość małżeńska   /482

2.7. Wychowanie dzieci   /482

2.8. Dążenie do zgody   /484

2.9. Przyjaźń sąsiedzka   /486

2.10. Przyjaciel w chorobie   /487

2.11. Rezygnacja ze sporów   /489

2.12. Wierność   /490

3. Motywacja przyjaźni człowieka i Boga  /492

Zakończenie  /496

Skróty serii wydawniczych i czasopism   /509

Literatura   /516

Friendship in Aristotle's Ethics, in the wisdom writings of Septuagint and in the New Testament (Summary)  /557