Prusowie i Wielki Step. Ślady tradycji stepowych koczowników u zachodnich Bałtów

Świat zawsze był mały.

"Szlak jedwabny", "szlak bursztynowy" - to nie tylko nazwy dróg, którymi poprzez kontynenty na dystansach tysięcy kilometrów wędrowali ludzie, idee i rzeczy, ale i symbole powszechności potrzeby dalekosiężnych kontaktów. Także i Prusowie, mieszkający na południowo-wschodnich wybrzeżach Bałtyku , nie pozostawali w izolacji od otaczających ich światów. W dotychczasowych poszukiwaniach obcych śladów w kulturze Prusów i ich bezpośrednich przodków najsilniej akcentowane były oddziaływania ze strony Germanów (zarówno tych z Niżu Europejskiego, jak i Skandynawii). W mniejszym stopniu dostrzegano wpływy słowiańskie. Od dawna zwracano też uwagę  na wczesnośredniowieczne relacje o dziwiących innych Europejczyków obyczajach Prusów, chowających swych zmarłych wraz z końmi i upijających się sfermentowanym, kobylim mlekiem. Kierowały one uwagę na tereny odleglejsze od świata Germanów czy Słowian - na Wielki Step i mieszkające na nim dawniej ludy niemające stałych osad, prowadzące wędrowny styl życia.

(fragment Wstępu)

Spis treści:

Wstęp /7

1. Rola koni w obrzędowości Prusów /14

1.1. Konie w obrzędowości pogrzebowej  /14

1.2. Napój alkoholowy z mleka klacz  /29

2. Zabytki o stylistyce stepowej  /37

2.1. Części rzędów końskich i oporządzenia jeździeckiego  /37

2.1.1. Siodła  /37

2.1.2. Strzemiona  /40

2.1.3. Wędzidła  /49

2.1.4. Główka pejcza  /52

2.2. Broń  /54

2.2.1. Metalowe okucia pochew broni jednosiecznej /54

2.2.2. Łuk refleksyjny  /59

2.2.3. Groty strzał  /62

2.2.4. Hełmy  /70

2.3. Elementy pasów  /75

2.3.1. Sprzączki /75

2.3.2. Okucie końca pasa /77

2.3.3. Rozdzielacz rzemieni  /79

3. Antropomorficzne rzeźby kamienne /82

4. Tatarzy na terenach państwa krzyżackiego w Prusach - zarys dziejów  /89

Summary /109

Bibliografia /122

Źródła /122

Opracowania /124

Netografia /142

Spis rycin /143

Wnioski /100