Pruskie szkolnictwo średnie w Bydgoszczy w latach 1815-1920

Autor: Radosław Michna

Rok wydania: 2020

Liczba stron: 457 w tym mapy

Okładka: miękka

Format: 15,00 cm x 21,00 cm

Praca dra Michny to pierwsza kompleksowa praca o dziejach oświaty bydgoskiej w okresie przedrozbiorowym i w okresie zaboru pruskiego. [...] Praca w drobiazgowy sposób prezentuje rozwój szkół, ich uczniów, nauczycieli i bazę materiałową. Autor zwraca także uwagę na życie społeczno-polityczne miasta, regencji i prowincji, w którego realiach były osadzone opisywane placówki oświatowe. [...] Dzięki pracy Autora poznajemy nie tylko dzieje szkół, ale również poszczególnych budynków szkolnych, które przejęte zostały przez władze miasta po powrocie Bydgoszczy do Macierzy i w których do dziś istnieją polskie szkoły średnie.

(Z recenzji wydawniczej Prof. dr hab. Alberta Kotowskiego)

„Pruskie szkolnictwo średnie w Bydgoszczy w latach 1815-1920” Radosława Michny to opracowanie dotyczące zagadnienia, które dotąd nie było przedmiotem całościowych badań historycznych i odrębnego opracowania monograficznego. Wydana praca wypełnia poważną lukę w historiografii miasta. Temat sformułowany w tytule zaprezentowano w nieco szerszym zakresie zyskując niezbędną perspektywę i kontekst historyczny. [...] Książka Radosława Michny jest udaną próbą wszechstronnego i wyczerpującego przedstawienia pruskiego szkolnictwa średniego na reprezentatywnym przykładzie Bydgoszczy, pełniącej rolę lokalnego ośrodka władzy, centrum życia gospodarczego i kulturalnego. Praca dotyczy niemieckich szkół średnich w XIX i na początku XX wieku. Uwzględnia wątki polskie, jak udział uczniów i absolwentów Polaków oraz stopniową polonizację miejscowego szkolnictwa w 1920 r. po powrocie Bydgoszczy do Macierzy, którego jubileusz 100-lecia obchodzimy w 2020 roku.

(Z recenzji wydawniczej dr hab. Marka Romaniuka)

Spis treści:

Wstęp   /9

Rozdział I. Zarys dziejów szkolnictwa bydgoskiego do 1815 r.   /25

I.1. Tradycje oświatowe Bydgoszczy w okresie staropolskim  /25

A. Szkoła Parafialna  /25

B. Szkoła Karmelitów   /28

C. Szkoła Bernardynów  /29

D. Szkoła Klarysek  /30

E. Kolegium Jezuickie  /31

I.2. Bydgoskie szkolnictwo w pierwszym okresie rządów pruskich i w czasach Księstwa Warszawskiego  /32

A. Kolegium Jezuickie  /33

B. Królewskie Gimnazjum Katolickie  /35

C. Ewangelicka Szkoła Ludowa   /58

D. Szkoła Departamentowa   /69

E. Szkoła Wydziałowa  /72

Rozdział II. Bydgoskie szkolnictwo elementarne i średnie niższego stopnia w latach 1815-1920   /73

II.1. Organizacja pruskiego szkolnictwa elementarnego i średniego w Bydgoszczy po 1815 r.  /73

II.2. Utworzenie i rozwój miejskiego szkolnictwa podstawowego oraz szkół elementarnych w gminach podmiejskich   /87

II.3. Szkoły średnie niższego stopnia  /116

A. Miejska Szkoła Obywatelska  /117

B. Miejska Średnia Szkoła dla Dziewcząt   /130

Rozdział III. Bydgoskie szkolnictwo średnie wyższego stopnia w latach 1815-1920   /136

III.1. Królewskie Gimnazjum w Bydgoszczy   /136

A. Historia szkoły  /136

B. Nauczyciele   /204

C. Uczniowie  /218

D. Budynek szkolny   /252

III.2. Miejska Szkoła Realna [Miejskie Gimnazjum Realne, Królewskie Gimnazjum Realne]   /260

A. Historia szkoły   /262

B. Nauczyciele  /286

C. Uczniowie  /293

D. Budynek szkoły  /309

III.3. Miejska Wyższa Szkoła dla Dziewcząt   /311

III.4. Miejska Szkoła Realna [Miejska Wyższa Szkoła Realna]   /322

Rozdział IV. Inne szkoły i placówki oświatowo-wychowawcze  /335

Zakończenie  /361

Bibliografia  /366

Spis skrótów   /428

Spis tabel   /429

Spis wykresów  /431

Spis rycin   /432

Spis nazw ulic Bydgoszczy występujących w pracy  /437

Aneksy   /539

Streszczenie  /451

Summary  /453

Zusammenfassung   /455