Procesy o czary w Prusach Książęcych (Brandenburskich) w XVI-XVIII wieku

Autor: Jacek Wijaczka

Rok wydania: 2019

Ilość stron: 398

Oprawa: twarda

Format: 14,5 cm x 21,0 cm

Wydanie II

Drugie (zmienione) wydanie kapitalnej książki Procesy o czary w Prusach Książęcych (Brandenburskich) w XVI–XVIII wieku toruńskiego historyka prof. Jacka Wijaczki. Owe studium percepcji prawnej i społecznej zjawiska czarostwa, przenosi czytelnika w świat odmiennej od dzisiejszej mentalności. Epoka nowożytna, targana filozoficzną i mentalną wojną postu z karnawałem, stała się areną polowań na domniemane czarownice. Czy w Prusach Książęcych wyglądało to podobnie? Na to pytanie czytelnik znajdzie odpowiedź w rzeczonej książce.

Spis treści:

Wstęp do drugiego wydania /6

Rozdział 1. Państwo i prawo  /21

Obszar i zaludnienie  /21

Podział administracyjny  /27

Ustrój  /29

Struktura społeczna, etniczna, wyznaniowa i oświata  /31

Prawo i sądownictwo  /36

Rodzaje sądów  /41

• Sąd konsystorski  /41
• Sądy ziemskie  /43
• Sądy miejskie  /45
• Sąd Nadworny  49
• Najwyższy Sąd Apelacyjny  /52
• Sąd Kryminalny  /53
• Fiskalat  /53

Rozdział 2. Przestępstwo czarostwa i chronologia polowania na czarownice w Prusach Książęcych (Brandenburskich) w XVI-XVIII wieku  /55

Przestępstwa czarostwa  /55

Przebieg procesu o czary  /56

Procedura inkwizycyjna  /58

Czary w prawie kościelnym Prus Książęcych  /63

Czary w prawie karnym (XV-XVI wiek)  /65

Postanowienia prawa w sprawach o czary w XVI i w XVII wieku  /70

• Landrecht z 1620 roku  /72
• Landrecht z 1685 roku  /76

Reforma sądownictwa w  XVIII wieku  /77

Wydział Prawa uniwersytetu w Królewcu a procesy o czary  /80

Jurysdykcja w sprawach o czary  /83

Pakt z diabłem (złym duchem)  /88

Bieda jako przyczyna zawarcia paktu z diabłem  /95

Loty czarownic  /98

Sabat - miejsce tańców, łysa góra   /102

Wygląd, imiona diabła (złego ducha) i cielesne z nim kontakty  /106

Chronologia procesów o czary w Prusach Książęcych (Brandenburskich)  /109

• Procesy o czary w latach 1534-1560  /109
• Pierwsza fala z końca XVI wieku  /119
• Druga fala - początek XVII wieku  /127
• Apogeum (1670-1699)  /134
• Oskarżenia o czary i praktyki zabobonne w Prusach Brandenburskich w XVIII wieku  /138

Liczby  /146

Kobiety jako ofiary procesów  /153

Mężczyźni jako ofiary procesów  /162

Dzieci w procesach o czary  /172

Córki czarownic  /175

Akuszerki  /180

Rozdział 3. Postępowanie sądowe w sprawach o czary  /185

Oskarżenie  /185

Aresztowanie  /189

Ucieczki przed oskarżeniami i z więzienia  /191

Przesłuchanie  /193

Przebieg tortur  /195

Próba zimnej wody (pławienie)  /203

Próba igły  /209

Przyznanie się do winy  /210

Wypytywanie o wspólników - powołania  /210

Wyrok  /212

Odwołanie od wyroku - apelacja  /212

Kara śmierci  /215

Wyroki uniewinnienia  /218

Decyzje Sądu Nadwornego (uchylanie i zmiana wyroków sądów niższych instancji)  /219

Egzekucja  /221

Koszty postępowania sądowego  /223

Stosunek rodziny do oskarżonej/oskarżonego  /230

Skutki wyroku dla rodziny  /233

Nadużycia w procesach o czary  /235

Rozdział 4. Magiczny i czarodziejski świat mieszkańców  /243

Pozostałości wiary pogańskiej  /243

Wilkołaki, poltergeisty, elfy, malce i smoki  /247

Zadawanie chorób i leczenie ludzi oraz zwierząt za pomocą czarodziejskich praktyk  /259

Proces w Młynarach - 1612  /265

Wywoływanie deszczu i gradu  /277

Ochrona przed czarami w domu, w zagrodzie i na polu  /281

Czary mleczne (odbieranie krowom mleka) i związane z bydłem  /289

Wykorzystywanie czarów do zemsty  /295

Odszukiwanie straconych przedmiotów  /298

Czary miłosne  /299

Magiczne rekwizyty: sznury wisielców i części ich ciał  /302

Lustra i kryształy  /307

Czarodziejskie garnki  /308

Profanacja hostii przez czarownice  /310

Zakończenie  /312

Aneks. Procesy o czary w Prusach Książęcych (Brandenburskich) w XVI-XVIII wieku (wykaz chronologiczny)  /321

Bibliografia  /360

Spis tabel  /381

Spis ilustracji  /381

Zusammenfassung: Hexenprozesse im Herzogtum Preussen (Brandenburgischen Preussen) im. 16.-18. Jahrhundert  /383

Indeks miejscowości (geograficzny)  /391