Powstanie styczniowe w pamięci zbiorowej

Redakcja naukowa: Agnieszka Kawalec, Jerzy Kuzicki

Rok wydania: 2017

Liczba stron: 610

Okładka: zintegrowana

Format: 16,00 cm x 23,00 cm

Uwagi - okładka z nieznacznymi zatarciami

Niniejszy tom po raz kolejny podejmuje trudną problematykę styczniowej irredenty. Wydawać by się mogło, że liczne uroczystości i sesje naukowe, organizowane na terenie całego kraju z okazji 150. rocznicy wydarzeń z lat 1863-1864, przyczyniły się do utrwalenia ich w świadomości historycznej Polaków i w znacznym stopniu wyczerpały zainteresowanie historyków tą tematyką. Rzeczywistość jednak przeczy tej tezie. Wraz z rozwoje bogatej już historiografii poświęconej powstaniu pojawiają się ciągle kolejne publikacje, pewne ustalenia wywołują nowe pytania badawcze. (...) Zbiór studiów, które oddajemy do rąk czytelników, koncentruje się na pamięci o powstaniu styczniowym. O skali naukowego zainteresowania problematyką pamięci historycznej świadczy coraz częściej podejmowana dyskusja nad znaczeniem pojęcia pamięci w jej wymiarze kulturowym, społecznym i zbiorowym. Niniejsza książka wpisuje się w ten nurt badań (ze wstępu).

Spis treści:

Wstęp  /7

Pamięć i tradycja

Wojciech Łysiak, Pamięć zbiorowa a świadomość historyczna  /13

Lidia Michalska-Bracha, Powstanie styczniowe – przestrzenie pamięci w XIX-XX wieku  /24

 Alicja Kulecka, Konstrukcje i destrukcje pamięci 1863 roku: czas polemik 1865-1878   /39

Mariusz Menz, Powstanie styczniowe w szkolnej edukacji historycznej od końca XIX wieku do czasów współczesnych   /63

Joanna Rusin, Legenda Traugutta i jubileusze. Wybrane przykłady    /91

Emil Noiński, Polskie Termopile. Bitwa pod Węgrowem 3 lutego 1863 roku w historiografii, tradycji i świadomości Polaków   /105

Mariusz Nowak, Broszura Zygmunta Wielopolskiego „Do J. W. Hr. Stanisława Tarnowskiego” przykładem polemiki o kontekst interpretacyjny powstania styczniowego między ugodowcami z Królestwa a stańczykami (1878–1880)   /121

Bartosz Pasterski, Życie codzienne w Warszawie w czasie powstania styczniowego w świetle wybranych pamiętników   /134

Ewelina Maria Kostrzewska, Wina i pokuta. Powstanie styczniowe w pamięci środowisk kobiecych Królestwa Polskiego przełomu XIX i XX wieku   /150

Agata Markiewicz, „Jakie ja zorze widziałam w tej drodze, jakie miejsca krwawe, jakie  słońce”. Pamięć o żonach powstańców – dobrowolnych zesłankach i tych, co odważyły się zostać w kraju   /162

ks. Stanisław Nabywaniec, Problematyka powstania styczniowego w homilii i katechezie   /173

Alina Hinc, Obchody rocznic powstania styczniowego w ocenie administracji pruskiej w Poznańskiem w latach 1864–1914. Uwagi wstępne   /196

Jadwiga Hoff, Pamięć powstania na prowincji galicyjskiej  /209

Maciej Trąbski, Bolesław Rozwadowski – wspomnienia z powstania styczniowego   /215

Danuta Pustelak, Powstanie styczniowe w świetle kronik parafialnych łacińskiej diecezji przemyskiej (do 1918 roku)   /249

Elżbieta Biesiadecka, Wizerunki bohaterów powstania styczniowego na łamach galicyjskiej prasy dla ludu doby autonomicznej  /266  

Sabina Rejman, Rocznicowa pamięć o powstaniu styczniowym na łamach polskiej prasy lwowskiej  /277

 Тетяна Лазорак, Історична пам’ять про Січневе повстання в середовищі професорів та учнів державної гімназії імені Франца Йосифа І в Дрогобичі (1870–1939 рр.)  /290

 Богдан Лазорак, Січневе повстання 1863 р. в історичній пам’яті громадян міста Дрогобича (1880–1939 рр.)  /304

Piotr Szkutnik, Powstanie styczniowe na łamach „Ziemi Sieradzkiej” w okresie międzywojennym  /325

Alicja Malicka, Pamięć powstania styczniowego w latach 1918–1939 w województwie kieleckim   /337

Zdzisław Budzyński, Kamienie pamięci. Pomniki, miejsca i symbole powstania styczniowego w województwie podkarpackim. Studium porównawcze  /352

 Микола Ґеник, Ідея спільності визвольної боротьби народів Балто-Чорноморського регіону як продовження традиції Січневого повстання     /374

Powstanie w sztuce

Janusz Polaczek, Między batalistyką, realizmem, malarstwem rodzajowym a polityczną dydaktyką i propagandą. O przemianach sposobu obrazowania powstania styczniowego w malarstwie polskim od ostatniego ćwierćwiecza wieku XIX po wiek XX   /395

Klaudiusz święcicki, Teatr śmierci jako miejsce pamięci i postpamięć zrywów niepodległościowych okresu zaborów. Tadeusz Kantor a Adam Mickiewicz, Stanisław Wyspiański i Jacek Malczewski   /421

Adam Redzik, Powstanie styczniowe i X muza w okresie II Rzeczypospolitej  /441

 Adrian Uljasz, Dwa filmy o powstaniu styczniowym. „Wierna rzeka” Tadeusza Chmielewskiego i „Szwadron” Juliusza Machulskiego   /454

Losy powstańców

Jerzy Skrzypczak, Między Podlasiem, Syberią i Galicją. Oborscy w powstaniu styczniowym i ich losy  /477

Jolanta Wąsacz-Krztoń, Muzycy powstania styczniowego i ich losy  /497

Jerzy Kuzicki, Księża – uczestnicy powstania styczniowego i emigracji w świetle materiałów Archiwum Archidiecezji Paryskiej   /509

Marcin Borys, Duchowni – uczestnicy niepodległościowego zrywu 1863 roku i ich działalność wśród Polonii chicagowskiej w ostatnich dekadach XIX stulecia  /525

VARIA  

Stanisław Micał, Powstanie styczniowe w pracy „Dzieje Polski porozbiorowe: 1795–1921” Mariana Kukiela   /547

Wykaz wykorzystanych źródeł i opracowań  /563