Postawy elit Wielkiego Księstwa Litewskiego wobec elekcji Władysława IV Wazy i Michała Korybuta Wiśniowieckiego

Autorka: Aleksandra Ziober

Rok wydania: 2020

Liczba stron: 332

Okładka: twarda

Format: 17,5 cm x 24,5 cm

Opiniowana monografia jest pierwszą tego typu porównawczą publikacją opartą na nowoczesnej metodologii badawczej psychologów społecznych i znawców komunikacji społecznej poprzez zastosowanie proponowanych przez nich teorii do badań historycznych. Autorka liczyła więc na możliwość spojrzenia najlepiej lub gorzej znane wydarzenia, postawy, działania w inny, „nowoczesny” naukowo, dający dużo większe szanse interpretacyjne sposób. Jej rozprawa nie jest więc klasyczną opowieścią o stanowisku elit litewskich wobec wyboru dwu władców opartą na ich wypowiedziach i podejmowanych działaniach, ale pogłębioną analizą wszelkich poczynań związanych z owymi tytułowymi dwiema elekcjami w oparciu właśnie o wspomnianą wyżej metodologię z innych nauk, przy czym bodaj najbardziej interesowały Autorkę teoria zmiany postaw i metod transferu informacji. […] Temat uważam za interesujący i nowatorski w swych założeniach, nawet bez zastosowania ww. metodologii.(fragment recenzji prof. dra hab. A, Rachuby)

Spis treści:

Wykaz skrótów  /7

Wstęp  /11

Rozdział I. Elity Wielkiego Księstwa Litewskiego w XVII wieku. Studium postaw  /27

1. Postawy a postawy polityczne  /27

2. Co wywiera wpływ na postawy?  /37

3. System klientalny, status magnata i elity w Wielkim Księstwie Litewskim w XVII wieku - próba systematyzacji pojęć  /42

Rozdział II. Aktywność polityczna elit lwowskich w czasie bezkrólewi po śmierci Zygmunta III Wazy i abdykacji Jana Kazimierza jako wyznacznik postaw  /53

1. Przedstawiciele litewskiej elity społeczno-politycznej w przededniu bezkrólewi w latach 1632 i 1668-1669  /53

2. Litewska scena polityczna w czasie bezkrólewia w 1632 roku  /72

2.1. Sytuacja państwa przed śmiercią Zygmunta III Wazy  /72

2.2. Walka o wpływy polityczne wśród elit litewskich w czasie bezkrólewia w 1632 roku  /81

3. Bezkrólewie w latach 1668-1669  /121

3.1. W przededniu bezkrólewia. Litewska scena polityczna wobec planów elekcji vivente rege i abdykacji Jana Kazimierza  /121

3.2. Obozy polityczne na Litwie w służbie kandydatów do tronu polskiego  /126

Rozdział III. Środki perswazji i próby zmiany postaw  /153

1. Człowiek epoki staropolskiej i jego doznania zmysłowe a zmiany postaw  /153

2. Korespondencja, pisma propagandowe  /155

3. Korzyści materialne i awanse /172

4. W kręgu komunikacji wizualnej - orszaki i wjazdy na elekcję  /187

5. Inne sposoby perswazji  /206

Rozdział IV. Oczekiwania szlachty litewskiej wobec kandydatów do tronu - cechy przyszłego władcy  /221

1. Pochodzenie kandydatów do tronu - potomek Jagiellonów czy król-rodak?  /221

2. Ideał władcy-wodza  /239

3. Wyznanie i tolerancja religijna  /247

4. Zachowanie praw i wolności szlacheckich  /256

5. Wiek, zdrowie i rodzina kandydatów do tronu  /265

6. Pozycja społeczno-polityczna i zamożność (szczodrość)  /271

7. Wychowanie oraz znajomości kultury i obyczajów Rzeczypospolitej  /276

8. Idealny władca elit Wielkiego Księstwa Litewskiego - Władysław Zygmunt Waza czy Michał Korybut Wiśniowiecki?  /283

Zakończenie  /289

Bibliografia  /299

Summary  /321

Indeks osobowy  /323