Polska i jej granice. Z historii polskiej geografii politycznej

Autor: Piotr Eberhardt

Rok wydania: 2004

Liczba stron: 304

Okładka: miękka

Format: 17,00 cm x 23,5 cm

Uwagi - okładka z lekkimi zatarciami, brzegi stron przykurzone

Przez tysiąc lat dziejów Polacy walczyli o suwerenny byt i bezpieczne granice Polski. Zmagania te odbywały się nie tylko z bronią w ręku na polach bitewnych. Równocześnie bowiem kolejne generacje polskich intelektualistów (geografów, historyków, działaczy politycznych) konstruowały różnorodne koncepcje geopolityczne odniesione do zasięgu terytorialnego państwa polskiego. Zwłaszcza było to konieczne w okresach zagrożenia niepodległości względnie braku państwowości. Właśnie wtedy powstawały liczne wizje i projekty przyszłych granic odrodzonej Polski. Zadaniem książki jest przypomnienie tych interesujących, a niestety często zapomnianych, idei terytorialnych, które były dawniej twórczą inspiracją do konkretnych działań politycznych, a obecnie stanowią podstawę dorobku naukowego polskiej geografii politycznej.

Spis treści:

Wprowadzenie  /9

Wielcy kronikarze i dziejopisarze o położeniu Polski i jej granicach   /13

Ziemie Polski w opisach kronikarzy średniowiecznych  /13

Kronika Jana Długosza  /14

Traktat Macieja z Miechowa  /16

Kronika Marcina Kromera   /18

Dzieło Marcina Kromera   /18

Początki polskiej kartografii   /23

Myśl geograficzna polskiego oświecenia i początku XIX wieku  /27

Wizje Polski j jej granic w koncepcjach geograficznych przełomu XIX i XX wieku  /37

Uwagi wstępne  /37

Koncepcje geograficzne Wincentego Pola  /39

"Przejściowe" położenie Polski według Wacława Nałkowskiego  /43

"Pomostowe" położenie Polski według Eugeniusza Romera   /49

"Tranzytowe" położenie Polski według Włodzimierza Wakara  /54

Koncepcje historycznej i etnicznej Polski w pracach geograficznych  /55

Koncepcje geopolitycznego położenia Polski według Stanisława Popławskiego  /73

Wizje graniczne państwa polskiego w pracach badaczy w latach I wojny światowej  /81

Granice państwa polskiego według Czesława Jankowskiego  /81

Granice państwa polskiego według Włodzimierza Wakara  /84

Wizja terytorialna państwa polskiego według Eugeniusza Romera  /88

Koncepcja granicy wschodniej państwa polskiego według Jana Czekanowskiego   /90

Granice państwa polskiego według Wiktora Skargi-Dobrowolskiego  /94

Granice wschodnie państwa polskiego według Tadeusza Rozwadowskiego  /96

 Granice państwa polskiego według Adama Szelągowskiego  /98

 Granice wschodnie państwa polskiego według Józefa Jaskólskiego  /102

 Granice państwa polskiego według Tadeusza Pannenki  /105

 Granice wschodnie państwa polskiego według Mariana Żegoty-Januszajtisa  /108

 Granica zachodnia państwa polskiego według Bolesława Jakimiaka  /111

 Granice państwa polskiego według Ludwika Szczepańskiego  /114

 Granice wschodnie państwa polskiego według Stanisława Szczepanowskiego  /116

Projekty granic państwa polskiego według Romana Dmowskiego  /119

Polska myśl geograficzna o położeniu i granicach państwa polskiego w okresie międzywojennym  /127

Granice odrodzonej Polski w opracowaniach geograficznych  /127

"Przyrodzony" obszar Polski według Jerzego Smoleńskiego  /137

"Macierzysty" obszar Polski według Zygmunta Wojciechowskiego   /139

"Kontrastowe" położenie Polski według Michała Janiszewskiego  /143

Geografia polityczna Polski według Józefa Wąsowicza  /145

Problematyka zachodnia w opracowaniach geograficznych  /153

Zagadnienie Prus Wschodnich w opracowaniach geograficznych  /154

Problematyka wschodnia w opracowaniach geograficznych  /158

Osiągnięcia polskiej kartografii  /168

Koncepcje granic państwa polskiego w opracowaniach geografów i działaczy politycznych w latach II wojny światowej   /171

Uwagi wstępne  /171

Granice Polski według badaczy i działaczy ugrupowań narodowych  /174

Koncepcje granic Polski według badaczy i działaczy ugrupowań ludowych, demokratycznych i socjalistycznych  /186

Granice Polski według działaczy ugrupowań promoskiewskich  /198

Granice polskie według badaczy emigracyjnych  /203

"Ziemie powracające" według Jana Dylika, Marii Czekańskiej i Antoniego Wrzoska  /213

Polska myśl geograficzna o położeniu i granicach państwa polskiego po II wojnie światowej  /217

Udział polskich geografów w konferencji poczdamskiej  /217

Problem granicy na Odrze i Nysie Łużyckiej w opracowaniach geograficznych  /221

Podstawy geograficzne Polski według Marii Kiełczewskiej  /233

Geograficzne i geopolityczne położenie Polski według Stanisława Leszczyckiego  /237

"Bałtyckie" położenie Polski według Henryka Bagińskiego  /243

Problematyka "ziem odzyskanych" w opracowaniach geograficznych  /246

Koncepcja "dziedzictwa" polskiej przestrzeni w ujęciu Andrzeja Piskozuba  /252

Współczesna myśl geograficzna o położeniu i granicach Polski  /259

Uwagi wstępne  /259

Uwarunkowania geograficzno-polityczne Polski według Marcina Rościszewskiego  /261

Koncepcja "pola bezpieczeństwa" w RP Janusza Stefanowicza  /266

Idea "wyżyny polskiej" autorstwa Tomasza Otremby  /271

Polska w nowej przestrzeni europejskiej według Jerzego Kołodziejskiego  /277

Konsekwencje "unionizacji" polskiej przestrzeni według Antoniego Kuklińskiego  /280

Geografia  polityczna Polski w opracowaniach geograficznych i politologicznych   /282

Piśmiennictwo  /287

Spis rycin  /301