Polska i Rzesza w średniowieczu. Nowi sąsiedzi w środku Europy

Autorzy: Norbert Kersken, Przemysław Wiszewski

Rok wydania: 2023

Liczba stron: 424

Okładka: twarda

Format: 14,0 cm x 20,0 cm

Seria: Polska - Niemcy. Wspólna historia tom 1

Nie jest to książka o niemiecko-polskich wojnach, ziemiach straconych i zagarniętych. Autorzy skupiają się w niej przede wszystkim na splotach historii Niemców i Polaków. Wielka polityka łączyła ich tylko w kilku momentach dziejów. Dużo częściej współpracowali mieszkając obok siebie i ucząc się od siebie. Przez 550 lat średniowiecznej historii większość Niemców i Polaków nie żywiła do siebie ani wrogości, ani szczególnej sympatii. Łączyło ich wspieranie się w realizacji swoich potrzeb. 

W średniowieczu nie żyło się "tak jak dziś", tylko bardziej prymitywnie. To był inny świat, z innymi wartościami żyjących w nim ludzi. Jednak to wtedy ukształtowały się zjawiska, które wpływały na relacje Niemców i Polaków w kolejnych epokach. Chcąc zrozumieć dzisiejsze relacje niemiecko-polskie, musimy wyjść poza krąg współczesnych oczekiwań i fobii. I zaakceptować, że przez ponad pięć wieków ludzie nad Renem i Wisłą żyli na swój sposób. Ich kontakty nie uwzględniały racji stanu współczesnych narodów. 

Pierwsza część książki oferuje przegląd wydarzeń tej wspólnej historii od połowy X do początku XVI wieku oraz przedstawia społeczne pola spotkań (arystokraci i rycerstwo, miasta, chłopi, Kościół). W drugiej części ukazano zagadnienia, w których wzajemne relacje były szczególnie widoczne (państwowość, osadnictwo, Śląsk i Państwo Zakonne, kultura), w tym kwestie wyobrażeń i stereotypów narodowych. 

(opis wydawcy)

Spis treści:

Od wydawcy niemieckiego  /7

Od wydawcy polskiego  /9

Wstęp  /11

I. Panorama /25

1. Przestrzenie, granice, terytoria, ludzie /27

2. Relacje polsko-niemieckie w średniowieczu: ujęcie chronologiczne /41

2.1. Początki kontaktów politycznych. Między konfliktami a współpracą (od połowy X w. do połowy XII w.) /41

2.2. Regionalizacja i konsolidacja stosunków władzy (od połowy XII w. do połowy XIV w.)  /70

3. Relacje między społecznościami i ich uczestnicy  /107

3.1. Szlachta i dynastie  /107

3.2. Miasta i mieszczaństwo. Elity gospodarcze /127

3.3. Chłopi i osadnictwo wiejskie /150

II. Pytania i perspektywy  /185

1. Relacje państwowe: między zależnością lenną a suwerennością  /187

2. Osadnictwo w dojrzałym średniowieczu  /197

3. Śląsk jako strefa kontaktu  /213

4. Polska i pruskie państwo zakonne  /233

5. Mosty komunikacyjne: kultury dworskie i rycerskie  /249

6. Żydzi w dziejach relacji polsko-niemieckich w średniowieczu  /269

7. Kultura  /281

7.1. Edukacja, nauka, kultura pisma  /281

7.2. Sztuka  /293

8. Narodowe perspektywy i stereotypy  /305

9. Obrazy średniowiecza w polskiej i niemieckiej kulturze pamięci  /323

Zakończenie /353

Indeks osobowy /363

Indeks geograficzny /383

Indeks rzeczowy  /391

Bibliografia /395

Skróty  /395

Teksty źródłowe /396

Źródła ilustracji  /400

Literatura /402

3.4. Kościół i kler /160