Polska – Pomorze – sąsiedzi (X–XII w.). W kręgu studiów nad początkami średniowiecznej cywilizacji europejskiej

Redakcja: Stanisław Rosik

Rok wydania: 2020

Liczba stron: 218

Okładka: miękka

Format: 17,0 cm x 24,0 cm

Seria: Scripta Historica Europaea 4

W 1. poł. XII w. Pomorze zostało trwale włączone do układu politycznego państw obejmujących kulturowy krąg łacińskiej Christianitas. W nauce historycznej XIX i XX w. kluczową rolę w tym procesie przyznano polskiej ekspansji militarnej, przy założeniu, że ziemie wschodnie nadmorskiej krainy zostały wskutek podboju bezpośrednio przyłączone do Polski (najpóźniej do roku 1119) i następnie schrystianizowane w ramach polskiej organizacji kościelnej. Odmiennie potoczyły się losy księstwa zachodniopomorskiego, które pomimo militarnego podporządkowania około 1120 r. Bolesławowi Krzywoustemu utrzymało odrębność państwową, by stać się ogniwem w środkowoeuropejskim systemie politycznym, w którym prymat dzierżyli niemieccy władcy cesarstwa rzymskiego. 

W latach 1124–1125 z inicjatywy Bolesława Krzywoustego na Pomorzu Zachodnim misję ewangelizacyjną poprowadził biskup Bambergu, św. Otton. Założył on wówczas wspólnoty chrześcijańskie z kościołami i duszpasterzami w tamtejszych głównych ośrodkach. Poszerzył tę sieć kościelną podczas drugiej podróży misyjnej nad Bałtyk w 1128 r. o kilka ośrodków na zachód od Odry na podległych księstwu zachodniopomorskiemu ziemiach Luciców. Tak uformowała się społeczna i organizacyjna podstawa pod założone w 1140 r. biskupstwo z siedzibą w Wolinie, ale zwane wówczas pomorskim. Co istotne, wydatną pomocą podczas misji służył Ottonowi z Bambergu zachodniopomorski książę Warcisław I, który w momencie przybycia biskupa do jego kraju był już ochrzczony i sprzyjał zaprowadzaniu nowej religii.

(fragment Wprowadzenia)

Spis treści:

Wprowadzenie /7

OD ŚWIATA ŹRÓDEŁ DO POCZĄTKÓW POLSKI I POMORZA. HISTORIA I ARCHEOLOGIA  /15

Marie Blahova - Proměny termínu civitas mezi antikou  a pozdním středověkem  /17

Andrzej Pleszczyńśki - Chodlik civitas – charakter i losy pewnej słowiańskiej wczesnośredniowiecznej wspólnoty zajmującej Kotlinę Chodelską (VIII–X w.)  /35

Władysław Duczko -Skarby. O depozytach kruszcowych w państwie pierwszych Piastów  /53

Aleksander Paroń - Baza ekspansji czy limes: uwagi na temat sposobów „urządzania” północnych i południowych kresów wczesnej domeny piastowskiej /63

WIELECI – OBODRZYCE – RUGIANIE. ARCHEOLOGIA I HISTORIA  /91

Felix Biermann, Normen Posselt, Philipp Roskoschinski, Jens Ulrich - Liutizische Inselsiedlung mit Zentralfunktionen – Forschungen am Schulzenwerder bei Babke in Mecklenburg  /93

Fred Ruchhoft  - Swantevit von Arkona – Ein Mythos wird geformt  /121

Tomasz Skoneczny - Przeobrażenia społeczno--ustrojowe w kręgu obodrzycko-wieleckim X–XII w. (ujęcie modelowe)  /137

POLSKA – WĘGRY – POMORZE – PRUSOWIE. W KRĘGU ŚREDNIOWIECZNEJ HISTORIOGRAFII  /171

Daniel Bagi - Pomorze i Polska w Kronice węgierskiej  /173

Alicja Dobrosielska - Prusowie między Polską i Pomorzem – w poszukiwaniu relacji sąsiedzkich (X–XII w.)  /185

Marcin Stabrowski - Aksjosfera wojny w Kronice polskiej Galla Anonima  /207