Pół wieku Milenium. Religijne, polityczne i społeczne aspekty obchodów Tysiąclecia Chrztu Polski (1956 –1966/1967)

Redakcja: Bartłomiej Noszczak

Rok wydania: 2017

Liczba stron: 1024

Okładka: twarda

Format: 16,00 cm x 24,00 cm

Uwolniony z internowania prymas Stefan Wyszyński zainicjował w 1956 r. długofalowy i rozbudowany program przygotowań Polaków do jubileuszu Tysiąclecia Chrztu Polski. Milenijny program Kościoła, choć miał przede wszystkim wymiar transcendentny – duchowy, nosił również znamiona politycznej kontestacji systemu komunistycznego. W celu ograniczenia zakresu i znaczenia obchodów Milenium ekipa I sekretarza KC PZPR Władysława Gomułki przystąpiła w 1958 r. do szeroko zakrojonych działań o charakterze oficjalnym (najważniejszymi były obchody Tysiąclecia Państwa Polskiego) i nieoficjalnym (podejmowanych np. przez tajną policję polityczną). Kulminacja tego zjawiska nastąpiła w roku jubileuszowym – 1966. Tom pokonferencyjny Pół wieku Milenium… obrazuje przywołane wydarzenia na wybranych przykładach w ramach mikro- i makrostudiów historycznych. Pretekstem do jego powstania była obchodzona w 2016 r. pięćdziesiąta rocznica obchodów wielkiego jubileuszu polskiego chrześcijaństwa.

(opis wydawcy)

Spis treści:

Wprowadzenie  /11

1. Obchody Milenium w Polsce  /25

Krzysztof Sychowicz - W  drodze do Milenium. Wielka Nowenna Narodu (1956–1966) i  Rok Te Deum (1966) w województwie białostockim / 27

Leszek Zygner - Religijne i polityczne aspekty uroczystości milenijnych w diecezji płockiej w świetle dokumentów Służby Bezpieczeństwa  / 53

Mateusz Szłapka - Ziemie Zachodnie i Północne w przemówieniach milenijnych abp. Bolesława Kominka /91

Bożena Grabowska - Wprowadzenie kultu Pierwszych Pięciu Męczenników Polski w ordynariacie gorzowskim (obecnie diecezji zielonogórsko-gorzowskiej) w 1966 roku  /119

ks. Stanisław Nabywaniec, ks. Jan Rogula - Peregrynacja kopii obrazu jasnogórskiego w  diecezji przemyskiej w  kontekście obchodów milenium chrztu Polski. Wiara – społeczeństwo – – polityka /135

2. Zakony wobec Milenium  /185

Agata Mirek - Udział żeńskich wspólnot zakonnych w przygotowaniach do uroczystości milenijnych w Polsce i w ich przebiegu (1957–1966/1967)  /187

Dominik Zamiatała - Zakony męskie wobec obchodów milenijnych 1966 roku  /213

3. Międzynarodowe echa Milenium  /241

Krzysztof Tarka - Akt miłosierdzia i  zaproszenie do dialogu. Środowiska polskiej emigracji politycznej w Europie wobec listu biskupów polskich do biskupów niemieckich z 1965 roku  /243

Anna Patecka-Frauenfelder - Reakcja prasy zachodnioniemieckiej na list biskupów polskich do biskupów niemieckich w  materiałach biuletynu Zachodniej Agencji Państwowej

„Niemcy Zachodnie” /281

ks. Robert Czarnowski - Przygotowanie do Milenium oraz obchody milenijne chrztu Polski wśród emigracji polskiej we Francji w świetle dokumentów Archiwum Polskiej Misji Katolickiej  /323

Monika Siama-Salmon - Milenium, czyli performatywne budowanie pamięci. Obchody tysiąclecia chrztu Polski w środowiskach polonijnych na północy Francji  /345

Marcin Wałdoch - Konflikt polityczny w środowisku Polonii nowozelandzkiej na tle obchodów milenium chrztu Polski /373

Wojciech Kucharski - Wielki nieobecny. Kwestia udziału papieża Pawła VI w obchodach milenijnych w Polsce  /391

4. Obchody Tysiąclecia w Polsce  /413

Paweł Fiktus - Dyskurs polityczno-prawny wokół obchodów Tysiąclecia Państwa Polskiego na przykładzie uchwał sejmowych /415

Robert Kolasa - Obchody Tysiąclecia Państwa Polskiego w Pile (1959–1966)  /429

Marcin Tunak - Obchody Tysiąclecia Państwa Polskiego w Grodzisku Wielkopolskim /441

Agnieszka Fic - Obchody Tysiąclecia Państwa Polskiego (1960–1966) w dolnośląskiej prasie lokalnej  /463

Katarzyna Śliwak - Polityka oświatowa Kuratorium Okręgu Szkolnego w Zielonej Górze wobec budowy szkół Tysiąclecia Państwa Polskiego na przykładzie Publicznej

Szkoły Podstawowej nr 7 w Żaganiu /489

5. Rywalizacja, konflikt, represje, czyli milenijny kontekst relacji państwo–Kościół /507

Łucja Marek - „Ofensywie klerykalizmu trzeba położyć tamę”. Partyjno-państwowa walka z Kościołem o ducha narodu w okresie Wielkiej Nowenny na przykładzie

województwa katowickiego  /509

Zbigniew Bereszyński - Władze komunistyczne i Kościół w województwie opolskim w okresie obchodów milenijnych (1956–1966/1967)  /569

Juliusz Sikorski - Milenijna rywalizacja państwa i Kościoła w województwie zielonogórskim (1957–1966) 651/

Rafał Łatka - Rywalizacja państwo–Kościół w czasie obchodów milenijnych na przykładzie Krakowa (1965–1966)  /679

Andrzej W. Kaczorowski - Obchody milenijne roku 1966 według „Słowa Powszechnego”  /705

Daniel Gucewicz - Konfrontacja? Obchody milenijne w Gdańsku na tle relacji między bp. Edmundem Nowickim a I sekretarzem KW PZPR Janem Ptasińskim  /747

Ewa K. Czaczkowska - Represje karno-administracyjne wobec uczestników uroczystości milenijnych w Warszawie w świetle materiałów archiwalnych Instytutu Pamięci

Narodowej  /777

Bartłomiej Noszczak - Renesans stalinizmu? Represjonowanie duchowieństwa katolickiego przez komunistyczny aparat władzy podczas obchodów tysiąclecia chrztu Polski

(1956–1966/1967) – przypadek o. Czesława Białka SJ  /797

6. Historiografia, polityka pamięci, kultura pamięci a  Milenium i Tysiąclecie  /829

Anita Młynarczyk-Tomczyk - Początki chrześcijaństwa na ziemiach polskich w  państwowej i  kościelnej historiografii milenijnej lat sześćdziesiątych XX w. (wybrane zagadnienia)  /831

Paweł Stachowiak - Główne wątki narracji historycznej Kościoła podczas obchodów milenijnych w 1966 r. Przyczynek do rekonstrukcji „kościelnej polityki pamięci”  /857

Stefan Pastuszewski - Milenium i Tysiąclecie w komunikacyjnej pamięci osobowej i pamięci społecznej (przykład Bydgoszczy)  /875

Adam Rajewski - Spór o przeszłość. Historia Polski w narracji Kościoła i państwa w okresie obchodów milenijnych (1956–1966)  /909

Kalendarium  /937

Noty o autorach  /952

Wykaz skrótów  /961

Bibliografia  /964

Indeks osób  /979

Indeks miejscowości  /1012