Pokolenie czasu upadku Rzeczpospolitej w polskich kazaniach okolicznościowych z lat 1795-1830

Autor: ks. Rafał Szczurowski

Rok wydania: 2021

Liczba stron: 348

Okładka: miękka ze skrzydełkami

Format: 15,0 cm x 23,5 cm

Generacja Polaków, która jako pierwsza doświadczyła skutków rozbiorów Rzeczpospolitej, stała się świadkiem ważkich wydarzeń końca XVIII i początku XIX w. Pokolenie to najpierw starało się uratować państwo zagrożone przez ościenne mocarstwa, a następnie, kiedy to państwo zostało wymazane z mapy Europy, zaczęło podejmować próby zmierzające do jego odbudowy, ale także uczyło się funkcjonować w zaistniałych warunkach politycznych, pod panowaniem nowych władców. Przeżywało w związku z tym chwile nadziei, czasy rozterek i okresy rozczarowań, dając początek swoistej sztafecie pokoleń Polaków mierzących się z dramatem nieposiadania własnego państwa. O losach tej generacji i stworzonej przez nią pokoleniowej wspólnocie traktuje niniejsza książka. Na podstawie drukowanych polskich kazań okolicznościowych z lat 1795–1830 zaprezentowany w niej został obraz pokolenia zagarniętego w niewolę, którego wzorce, postawy i wartości, akcentowane przez kaznodziejów, wpłynęły na kształt rodzimych dziejów.

Spis treści:

Wstęp  /5

I. Polityczne i kościelne warunki funkcjonowania pokolenia

1. Gwałtowne odmiany politycznego bytu /15

2. Kościół rozdzielony granicami zaborów /27

3. Rodzimi kaznodzieje końca XVIII i początku XIX w. - przedstawiciele pokolenia /35

II. Naznaczeni upadkiem państwa 

1. Niespełnieni reformatorzy?  /61

2. Depozytariusze chwalebnej przeszłości /82

3. "Niestety! Odwróciłeś niedawno od nas  twarz Twoją" - zniewoleni na mocy wyroków Opatrzności /97

4. Odpowiedzialni za przetrwanie narodu /115

III. Adepci "szkoły umierania za ojczyznę" 

1. Doświadczeni wojną /127

2. Żołnierze-tułacze /145

3. Wierni ojczyźnie /154

4. Poniatowski i Kościuszko - bohaterowie wzorcowi /161

IV. "Któreż już nas marzenia i nadzieje nie zawiodły?"  

1. Rozbudzeni nadziejami na odbudowę państwa / 181

2. Ufni w geniusz "boga wojny"  /199

3. Zauroczeni "liberalnym" carem  /209

V. Lojalni i przystosowani  

1. Zobowiązani do posłuszeństwa nowej władzy  /227

2. Beneficjenci monarszej łaski  /249

3. Aktywni w zmiennej rzeczywistości politycznej /259

Zakończenie  /279

Wykaz skrótów /285

Bibliografia  /287

Indeks osobowy /323

Resume  /335