Pokój ryski, wspomnienia, pertraktacje, tajne układy z Joffem, listy

Autor: Jan Dąbski

Rok wydania: 2014, reprint z 1931

Liczba stron: 225

Okładka: miękka

Format: 16,00 cm x 23,00 cm

Uwagi - okładka z lekkimi zatarciami, brzegi stron pożółknięte

"Dnia 18 marca 1931 r. upłynęło 10 lat od czasu podpisania definitywnego Traktatu Pokoju pomiędzy Rzecząpospolitą Polską a Rosją i Ukrainą Sowiecką. Traktatem tym zakończona została zwycięsko dla Polski przeszło stuletnia walka pomiędzy Polską a Rosją o niepodległość polityczną Narodu Polskiego, o rozległość terytorium wskrzeszonego Państwa Polskiego i formę bytu politycznego Narodów Ukraińskiego i Białoruskiego — nie wspominając już o uregulowaniu całego szeregu doniosłych zagadnień prawnopolitycznych, gospodarczych, finansowych, kulturalnych i t. p. Celem przypomnienia społeczeństwu tego doniosłego zdarzenia w dziejach rozwoju naszego Państwa, pragnę w 10-tą rocznice podpisania Traktatu Ryskiego podać do wiadomości ogółu garść faktów, które będą może dla przyszłego historyka ciekawym materiałem dla napisania historii Traktatu Ryskiego. Dziś jeszcze - mimo upływu -dziesięciu lat - na taką historie za wcześnie. Sprawa jest jeszcze zbyt żywa i przesiąknięta namiętnościami. Ponadto ogłoszonej literatury w tej sprawie i materiałów jest zadziwiająco mało - tak ze strony polskiej, jakoteż sowieckiej. Materiał, który w tej książce daje - poza wspomnieniami osobistemi - jest bezpośredniem odbiciem toczących się, wówczas wypadków, czy to na Konferencjach pokojowych, czy w rozmowach z przewodniczącym Delegacji Rosyjskiej, czy też w prywatnych listach do ówczesnych osobistości kierujących. Wydaje mi się, że właśnie taki materiał, żywy swą bezpośredniością, chwytający ówczesne życie „na gorącym uczynku", nie skorygowany tendencyjnie i nie sfałszowany ex post - jak to się czasem obecnie dzieje - w myśl pewnych późniejszych założeń i planów - ma największą wartość. Na rozumowe przetrawienie tego materiału i na wszechstronną historyczną syntezę jest jeszcze czas. W pracy mojej starałem się unikać - o ile się to tylko dało - odgrzebywania wszelkich sporów wewnętrznych, które niewątpliwie istniały w swoim czasie. Spory te i różnice zdań nie miały najczęściej znaczenia historycznego i wskutek tego można je przemilczeć, a - o ile które z nich dotyczyły zagadnień istotnie ważnych - to znajdą one zawsze swój wyraz w opinii publicznej. J. D."

(wstęp)

Spis treści:

Wstęp   /3

Wojna polsko-sowiecka:

Początek konfliktu   /7

Propozycje pokojowe   /15

Pokój Preliminarny:

Wyjazd do Mińska   /29

Rokowania w Mińsku   /34

Polskie zasady pokoju   /42

"Tezy pokojowe" sowieckie   /48

Ciężkie życie w Mińsku   /53

Odrzucenie "tez" sowieckich   /60

Delegacja rosyjska mięknie   /69

Przeniesienie Konferencji do Rygi    /74

Propozycja W.C.K.W.   /79

Propozycja polska   /83

Sowiecki projekt Traktatu   /92

Podwójne rokowania   /98

Rokowania tajne   /104

Wschodnia granica Polski   /110

Porozumienie   /117

Podpisanie Traktatu Preliminarnego   /123

Pokój Definitywny:

Otwarcie Konferencji Pokojowej   /129

Trudności w Rydze   /133

Skargi Joffego   /137

Traktat a rektyfikacja granic   /142

Zaostrzenie sytuacji   /151

"Ni pokój – ni wojna"   /158

Groźba zerwania Preliminarjów   /163

Decydująca rozmowa  /176

Wspólna granica Polski z Rosją   /181

Podpisanie Traktatu Pokoju   /187

Uznanie Traktatu przez Ententę i ZSRS   /194

Załączniki:

Preliminarja Pokojowe  /201

Traktat Pokoju (Definitywny)  /206