Podziały majątkowe szlachty koronnej w XVII wieku

Autor: Jacek Pielas

Rok wydania: 2013

Liczba stron: 401

Okładka: miękka

Format: 16,5 cm x 23,5 cm

Uwagi - okładka i brzegi stron przykurzone

Praca prezentuje ustalenia na temat podziałów nieruchomości i ruchomości szlachty koronnej w XVII wieku, a więc problematyki nieczęsto podejmowanej dotąd w polskiej historiografii. Książka oparta jest na kilkuset niepublikowanych dokumentach podziałów dóbr ziemskich oraz drukowanych i rękopiśmiennych źródłach dokumentujących dziedziczenie nieruchomości (testamenty, inwentarze ruchomości, akty podziałów bonorum mobilium). W pracy skonfrontowane zostały nieliczne przepisy prawne odnoszące się do spadkobrań szlacheckich z praktyką przeprowadzania podziałów majątkowych. Wobec braku dokładniejszych uregulowań prawnych najistotniejszą część rozprawy stanowi omówienie praktyki dokonywania spadkobrań majątków ziemskich oraz mobilów przez szlachtę z różnych warstw stanu uprzywilejowanego. Szeroko przedstawione zostały zagadnienia sposobów podziału dóbr ziemskich i ich części składowych na podstawie analizy XVII-wiecznych aktów divisionis bonorum terrestrium. Na wybranych przykładach rodów szlacheckich i magnackich zaprezentowano związki pomiędzy podziałami dóbr ziemskich a majątkowymi strategiami rodów koronnych w XVII stuleciu. Istotna jest również próba odpowiedzi na pytanie o wpływ decyzji testamentowych spadkobierców na praktykę przeprowadzania podziałów majątkowych przez sukcesorów po śmierci spadkodawcy. Praca przeznaczona jest dla badaczy historii społecznej doby nowożytnej w Rzeczpospolitej, przede wszystkim badaczy dziejów szlachty polskiej w różnorodnych aspektach jej funkcjonowania, a także dla historyków prawa i genealogów.

(opis wydawcy)

Spis treści:

Wykaz skrótów   /7

Wstęp   /9

Rozdział 1. Podstawy prawne szlacheckich spadkobrań w Koronie w XVII wieku   /19

Rozdział 2. Źródła dokumentujące szlacheckie podziały majątkowe w XVII wieku

2.1. Akt divisions bonorum terrestrium jako podstawowe źródło poznania praktyki szlacheckich podziałów majątkowych - rodzaje i forma  /39

2.2. Źródła uzupełniające /83

2.3. Dokumentacja dziedziczenia ruchomości  /97

Rozdział 3. Od śmierci spadkobiercy do prawomocnego objęcia sched przez sukcesorów - praktyka przeprowadzania podziałów dóbr ziemskich szlachty koronnej w XVII wieki

Rozdział 4. Sposoby podziału majątków ziemskich i ich części składowych w świetle aktów divisions bonorum terrestrium szlachty koronnej w XVII wieku   /

4.1. Sors, wieś, majętność, latyfundium   /165

4.2. Długi, zobowiązania i ciężary gruntowe  /181

4.3. Posagi   /193

4.4. Oprawy i dożywocia  /106

4.5. Dwory  /215

4.6. Nieruchomości miejskie   /224

4.7. Budynki gospodarcze i przemysłowe   /231

4.8. Poddani  /245

4.9. Grunty dworskie   /254

4.10. Lasy  /262

4.11. Wody   /273

4.12. Archiwalia  /281

4.13. Prawo patronatu   /286

Rozdział 5. Podziały rerum mobilium i ich miejsce w spadkobraniach szlacheckich w Koronie w XVII wieku  

5.1. Praktyka przeprowadzania podziałów szlacheckich ruchomości  /297

5.2. Dyspozycje testamentowe spadkodawców dotyczące nieruchomości a rozstrzygnięcia majątkowe sukcesorów  /331

Zakończenie  /347

Indeks osobowy  /375

Indeks miejscowości   /397