Podanie o Piaście i Popielu. Studium porównawcze nad wczesnośredniowiecznymi tradycjami dynastycznymi

Autor: Jacek Banaszkiewicz

Rok wydania: 2010

Liczba stron: 226

Okładka: miękka

Format: 14,5 cm x 20,5 cm

Uwagi - okładka z zatarciami, brzegi stron przykurzone

Autor umieszcza sagę dynastii Piastów w licznej rodzinie podobnych jej przekazów, odczytując stare, należące do indoeuropejskiej spuścizny kulturowej motywy i schematy narracyjne. Przedstawia legendarnego Piasta, założyciela królewskiego rodu, jako dawnego bohatera kulturowego – Oracza-Żywiciela – którego związek z Rzepką akcentuje mityczną moc tego małżeństwa i zapewnia przyszłym władcom-dynastom i ich poddanym dobry urodzaj i pomyślność. Pokazuje sposoby konstruowania zmitologizowanej historii pierwszych Piastów. Omawia motyw „potrójnej śmierci” złego władcy, króla Popiela, zagryzionego przez myszy – zgodnie z uniwersalnym scenariuszem „mysich podań”.

Mimo upływu ponad 20 lat od pierwszego wydania książki nadal jest ona przykładem nowatorskich interdyscyplinarnych badań historycznych, wykorzystujących narzędzia badawcze komparatystyki oraz antropologii kulturowej, m.in. w nawiązaniu do teorii Georgesa Dumézila, Rolanda Barthesa i Mircei Eliadego. Jacek Banaszkiewicz udowadnia, że podanie o Piaście i Popielu dobrze wpisuje się w krąg archaicznych przekazów o istocie władzy królewskiej, zarówno w planie okoliczności jej zdobywania, jak i przyczyn tracenia.

(opis wydawcy)

Spis treści:

Wykaz skrótów  /7

"Zamach stanu w Gnieźnie", czyli kilka uwag do wydania drugiego książki "Podanie o Piaście i Popielu"   /9

Rozdział 1. Specyfika badań nad relacją Galla o początkach dynastii Piastów: między fikcją literacką a prawdziwą historią   /25

Rozdział 2. Tradycje dynastyczne jako świadectwo potwierdzające uprzywilejowanie władcy przez siły natury   /45

Rozdział 3. Trzeciofunkcyjny charakter Piastowskiej tradycji dynastycznej: król Oracz-Żywiciel i jego małżonka   /60

Rozdział 4. Wzorcowy wykład origines a Gallowa lista dynastyczna Piastów: 1. Siemowit, Lestek, Siemomysł, 2. Chościsko   /104

Rozdział 5. Fabuła podania o Piaście: analogie, motyw boga-gościa, postrzyżyny   /143

Rozdział 6. Podanie o Popielu: topos zagłady złego władcy ("potrójna śmierć")   /175

Indeks osób   /215