Poczet pań Zamoyskich czyli żywoty jaśnie wielmożnych małżonek imci panów ordynatów Zamoyskich, ku pamięci czasów dawnych ...

Autorka: Agnieszka L. Płatek

Rok wydania: 2025

Liczba stron: 200

Okładka: miękka ze skrzydełkami

Format: 14,0 cm x 20,5 cm

Wydanie II

Zamysłem autorki jest przedstawienie pań Zamoyskich, jako małżonek ordynatów, matek i przede wszystkim kobiet swoich czasów. Forma gawędy ma przybliżyć czytelnikowi postacie pań Zamoyskich, bez natłoku dat. Każda z bohaterek niniejszego opracowania była wyjątkowa i niepowtarzalna, miała swój charakter (czasem charakterek) i osobowość. Wszystkie miały swoje wady i zalety, ale przede wszystkim były kobietami z krwi i kości, pełnymi uczuć. Niektóre z nich były doskonałymi zarządczyniami majątku Zamoyskich, inne po prostu pełniły rolę żony przy mężu. Wszystkie panie Zamoyskie zapisały piękną kartę w dziejach zarówno Padwy Północy jak i całej ordynacji. [...] Żony ordynatów, Panów na Zamościu i Ordynacji, należą do pocztu mało znanych postaci w historii. Rozpoznawalność i utrwaloną obecność u boku Panów Zamoyskich zyskały może jedynie żony Jana Zamoyskiego (1542-1605). Działo się tak dlatego, że jego los ułożył się w scenariusz życia bohatera idealnego. Taką kreację podtrzymywała i podtrzymuje do dzisiaj ogromna literatura, wszelkich gatunków opisująca samego bohatera, jak i jego epokę, dokonania w sferze polityki i wojny, reform i ekspansji, czy też kreująca mit herosa i człowieka wyjątkowego. Nikt nie zna, tak naprawdę nawet w przybliżeniu, losów żon innych Zamoyskich, stąd książka Pani Agnieszki Lidii Płatek wpisuje się znakomicie w najmniej znaną i opisywaną historię rodu Zamoyskich. Stanowi pierwszą próbę opisania nie tylko Pań Zamoyskich, jako małżonek, matek, ale nade wszystko jako kobiet swoich czasów. Ukazuje je również na tle wydarzeń, zarówno tych znanych z przeszłości, jak i zdarzeń, które z reguły umykają badaczom. Ukazana wyjątkowość i niepowtarzalna osobowość wielu z bohaterek, z ich słabościami, a zarazem ambicjami, stanowi pierwsze tego typu przedstawienie Pań Zamoyskich 

- dr Jacek Feduszka, Muzeum Zamojskie

Spis treści:

Wstęp - dr Jacek Feduszka  /11

Zamoyscy herbu Jelita /13

Od Autorki  /20

Gawęda 1. Pierwsza żona - Anna z Ossolińskich (2 poł. XVI w. - 1572)  /24

Gawęda 2. Moje najmilsze serce - Krystyna z Radziwiłłów (ok. 1559-1580)  /28

Gawęda 3. Różanousta siedmiogrodzka księżniczka - Gryzelda de Somlyo Batory (1569-1590)  /34

Gawęda 4. Kochająca matka - Barbara z Tarnowskich (ok. 1566-1610)  /40

Gawęda 5. Jak równy z równym - Katarzyna z Ostrogskich (1600-1642)  /46

Gawęda 6. Po prostu Marysieńka - Maria Kazimiera d`Arquien de la Grange (1641-1716)  /52

Gawęda 7. Pani pięknego rozsądku - Anna Franciszka z Gnińskich (ok. 1655-1704  )/60

Gawęda 8. Obrończyni Zamościa - Teresa z Potockich Gnińska (2. poł. XVII w. - 1713) /72

Gawęda 9. Żona przy mężu - Józefa Antonina z Zahorowskich Wołłowicowa (ok.1685-1747)  /76

Gawęda 10. Matka trzech ordynatów - Anna z Działyńskich (1686-1719)  /82

Gawęda 11. Litewska księżniczka - Elżbieta z Wiśniowieckich (1701-1770)  /86

Gawęda 12. Krótkotrwałe szczęście - Marianna z Łubieńskich (ok. 1716-1736) /92

Gawęda 13. Jaśnie Wielmożna nieznośna baba - Teresa Aniela z Michowskich (ok. 1720-1771) /96

Gawęda 14. Mała wielka pani - Konstancja z Czartoryskich (1742-1797)  /104

Gawęda 15. Królewska siostra - "stara kwoka" - Ludwika Maria z Poniatowskich (1728-1798) /120

Gawęda 16. Marianna, co Napoleona nie chciała - Marianna z Granowskich (ok. 1774-1846)  /128

Gawęda 17. Najpiękniejsza dama Rzeczypospolitej - Zofia z Czartoryskich (1780-1837)  134

Gawęda 18. Niedobrana para - Aniela z Sapiehów (1801-1855 )/142

Gawęda 19. Dama z charakterem - Maria z Potockich (1850-1855 )/148

Gawęda 20. Żona dyplomaty - Maria z Sapiehów (1884-1969)  /154

Gawęda 21. Anioł Dobroci - Róża z Żółkowksich (1913-1976)  /162

Zakończenie  /175

Małżonki ordynatów Zamoyskich i ich dzieci  /176

Podziękowania  /182

Bibliografia  /184

Indeks osób  /190

Spis ilustracji  /199