Po ucieczce Henryka IV. Dzieje bezkrólewia 1574-1575

Autor: Wincent Zakrzewski

Rok wydania: 2015

Liczba stron: 305

Okładka: twarda

Format: 17,00 cm x 24,00 cm

Uwagi - okładka z zatarciami, brzegi stron nieznacznie zabrudzone

Dzieje pierwszych zamętów elekcyjnych w Polsce i w innych krajach w latach następujących po wygaśnięciu dynastii Jagiellonów już u współczesnych budziły wielkie zainteresowanie, które odżyło w naszych czasach - w ostatnich kilkunastu latach powstało o tym sporo monografii (ze wstępu).

Spis treści:

Wstęp  /7

Rozdział I

Reforma wewnętrzna i elekcja Henryka /19

I. Myśl reformy wewnętrznej w Polsce w XV wieku - za Zygmunta Starego - za Zygmunta Augusta  /19

II. Stronnictwa wśród bezkrólewia: zwolennicy reformy - Duchowieństwo - Możnowładcy  /34

III. Geneza artykułów henrykowskich - znaczenie elekcji Henryka   /45

IV. Sejm koronacyjny 1574 r. - jego skutki  /52

Rozdział II

Polska i jej sąsiedzi /59

I. Pierwsze emocje po ucieczce króla  /59

II. Polska i Turcja - stosunek Turków do elekcji Henryka - sprawy mołdawskie  /63

III. Iwan Groźny w Inflantach - kandydat do tronu - Iwan wobec Henryka - państwa północne  /69

IV. Austria i Polska - Maksymilian II - zabiegi o wybór Ernesta 1572-1573 - Relacje z cesarzem po elekcji - Dudycz i Maksymilian  /79

Rozdział III

Dziesięć miesięcy bezkrólewia  /99

I. Rząd bez króla: w Koronie - Na Litwie - W Prusach - Początki anarchii - Dążenia stronnictw - Żądania nowej elekcji - Pragnienie utrzymania Henryka przez duchowieństwo - Chęć możnowładztwa spowolnić elekcję - Sejmiki w lipcu 1574 r.  /99

II. Konwokacja warszawska - Konfederacja we wrześniu 1574 r.  /113

III. Los uchwał warszawskich w Prusach i na Litwie /125

IV. Zburzenie zboru w Krakowie - Nowe sądy - Sprawa o Lanckoronę  /130

Rozdział IV

Kto ma być królem? Kandydaci do tronu  /145

I. Król Henryk - Sprawy francuskie - Henryk pragnie zatrzymać koronę polską - Jego stosunek do Polski po ucieczce  /145

II. Alfons książę Ferrary i Jan III król szwedzki  /160

III. Iwan Groźny ponownie kandydatem  /167

IV. Piast - Korzyści elekcji Piasta - Jej trudności - Rozemberk /171

V. Kandydatura austriacka - Pierwsze plany Dudycza - Ogólny charakter zabiegów austriackich - Niezgodność między cesarzem a Dudyczem - Ernest, Ferdynand czy Maksymilian - Osobiste stanowisko Dudycza /182

VI. Pozyskiwanie dla Austrii: Łaski i desperaci - Zborowscy - Firlejowie, Kostka, Mielecki - Wielkopolska - Mazowsze - Duchowieństwo - Wzrost siły stronnictwa austriackiego w Koronie  /199

VII. Pozyskiwanie dla Austrii w Prusach - Na Litwie  /213

VIII. Anna Jagiellonka  /218

IX. Poselstwo cesarskie do Stężycy /223

Rozdział V

Nieudana elekcja i jej skutki /227

I. Przygotowania do zajazdu elekcyjnego /227

II. Zjazd w Stężycy: spór z Litwą i opóźnienia senatu - Niezgoda szlachty z senatem - Secesja rycerstwa - Rozejście się zjazdu bez skutku /233

III. Jak może dojść do nowej elekcji? - Ostatnie zabiegi za Henrykiem - Życzenia Prus i Litwy - Nakazanie nowej elekcji przez konwokację  /250

IV. Stosunki z Turkami od czasu ucieczki Henryka - Najazd tatarski  /260

Rozdział VI

Niezgodny wybór dwóch królów  /267

I. Stan stronnictwa austriackiego po Stężycy - Różne plany wśród stronnictwa - Zachowanie się cesarza Maksymiliana - Ówczesne sprawy Habsburga - Cesarz wysyła nowych posłów do Polski - Niepewność powodzenia  /267

II. Inni kandydaci i ich stronnictwa /276

III. Siedmiogród, Turcja i Austria - Batory, Bekiesz i Maksymilian - Elekcja Henryka w stosunku do Siedmiogrodu - Stefan Batory ubiega się o koronę polską  /278

IV. Ruch przedsejmowy w Prusach i w Koronie  /285

V. Sejm elekcyjny: fizjonomia pola elekcji - Poselstwa zagraniczne - Wota senatu i głosowanie szlachty - Nowa secesja rycerstwa - Daremne układy o zgodę  /288

VI. Prymas ogłasza cesarza królem - Szlachta wybiera Annę i Stefana - Warunki i poselstwa do obu elektów  /296