Pieniądz w służbie króla i Rzeczypospolitej

Autor: Bartosz Dziewanowski-Stefańczyk

Rok wydania: 2020

Liczba stron: 279

Okładka: twarda

Format: 17,00 cm x 24,00 cm

Uwaga - wgniecione narożniki

Książka przedstawia politykę monetarną z perspektywy dyskursu sejmowego za panowania króla Jana Kazimierza, głównie w latach 1658-1668. Przebadanie debat i zakulisowej gry politycznej podczas obrad 11 sejmów w tych latach umożliwiło wskazanie motywacji poszczególnych polityków, związków między kryzysami politycznym i monetarnym oraz pokazało duże znaczenie polityki monetarnej w ówczesnej polityce oraz dla bezpieczeństwa Rzeczypospolitej. Książka ukazuje również szersze problemy strukturalne państwa oraz praktykę rządzenia w sytuacji kryzysu (Od autora).

Spis treści:

Wstęp  /5

1. Literatura  /8

2. Baza źródłowa  /15

4. Konstrukcja  /19

I.UWARUNKOWANIA DYSKURSU O MONECIE  /23

1. Pieniądz w nowożytnej Europie  /23

1.1. Zróżnicowanie walut i metali  /23

1.2. Zasady emisji monety miedzianej  /25

1.3. Finansowanie wojen – problem niepłatnych oddziałów  /26

2. Podmioty prowadzące politykę monetarną  /30

2.1. Król  /30

2.2. Sejm i komisje  /31

2.3. Senat  /32

2.4. Podskarbi  /32

2.5. Prusy Królewskie i Książęce oraz Kurlandia   /34

3. System pieniężny Rzeczypospolitej   /36

3.1. Wspólna moneta Polski i Litwy?  /36

3.2. Polityka monetarna w I połowie XVII wieku: opinie i praktyka  /37

3.3. Próba naprawy pieniądza – komisja do spraw monety w 1650 roku  /41

3.4. Odchodzenie od ustaleń komisji do spraw monety: lata 1651–1657  /45

II. EMISJE MONETY MIEDZIANEJ W CELU POKRYCIA „WOJSKOM NASZYM WINNEGO DŁUGU”  /51

1. Sejm 10 lipca – 30 sierpnia 1658 roku: uchwalenie podatków i starania o przeprowadzenie reform  /51

1.1. Sytuacja przed sejmem  /54

1.2. Legacja królewska i obrady sejmików przedsejmowych  /56

1.3. Obrady sejmu  /59

2. Sejm 22 marca – 31 maja 1659 roku: uchwalenie zapłaty wojsku  /59

2.1. Sytuacja przed sejmem  /59

2.2. Legacja królewska i obrady sejmików przedsejmowych  /60

2.3. Obrady sejmu  /64

3. Komisja do spraw monety  /73

4. Nowe emisje monety   /82

III. MIĘDZY PIENIĄDZEM A POLITYKĄ  /86

1. Sejm 2 maja – 17 lipca 1661 roku: batalia o reformę sejmowania i elekcję vivente rege oraz sąd nad Tytusem Liwiuszem Boratynim  /86

1.1. Sytuacja przed sejmem  /86

1.2. Legacja królewska i obrady sejmików przedsejmowych  /92

1.3. Obrady sejmu  /96

2. Sejm 20 lutego – 1 maja 1662 roku: zapłata wojsku i wyrzeczenie się planów elekcyjnych  /105

2.1. Sytuacja przed sejmem  /105

2.2. Legacja królewska i obrady sejmików przedsejmowych  /106

2.3. Obrady sejmu  /108

3. Fałszerstwa polskiej monety  /109

4. Komisja lwowska – opłacenie wojska  /111

IV. PIENIĄDZ A SPÓR KRÓLA Z JERZYM LUBOMIRSKIM  /121

1.Sejm 26 listopada 1664 – 7 stycznia 1665 roku: sąd nad marszałkiem  /121

1.1. Sytuacja przed sejmem  /121

1.2. Legacja królewska i obrady sejmików przedsejmowych  /125

1.3. Obrady sejmu  /131

2. Sejm 12 marca – 29 marca 1665 roku: starania o zapłatę wojsku i spory o Jerzego Lubomirskiego i mennice  /136

2.1. Sytuacja przed sejmem   /136

2.2. Legacja królewska i obrady sejmików przedsejmowych  /139

2.3. Obrady sejmu  /143

3. Sejm 17 marca – 4 maja 1666 roku  /151

3.1. Sytuacja między sejmami  /151

3.2. Legacja królewska i obrady sejmików przedsejmowych  /153

3.3. Obrady sejmu  /160

4. Sejm jesienny 9 listopada – 27 grudnia 1666 roku  /166

4.1. Sytuacja między sejmami/166

4.2. Legacja królewska i obrady sejmików przedsejmowych  /170

4.3. Obrady sejmu  /174

V. SPORY O PIENIĄDZ PRZED ABDYKACJĄ KRÓLA: SEJMY 1667-1668   /189

1. Sejm: 7 marca - 19 maja 1667 roku  /189

1.1. Sytuacja przed sejmem  /189

1.2. Legacja królewska i obrady sejmików przedsejmowych  /193

1.3. Obrady sejmu  /195

2. Dwa sejmy w 1668 roku   /203

2.1. Sejm: 24 stycznia – 7 marca 1668 roku  /203

2.2. Sejm abdykacyjny: 27 sierpnia – 16 września 1668 roku  /207

VI. REALIA POLITYKI MONETARNEJ ZA PANOWANIA JANA KAZIMIERZA  /209

1. Praktyka działań podmiotów realizujących politykę monetarną  /209

1.1. Król  /209

1.2. Rada senatu  /211

1.3. Sejm i komisje  /215

1.4. Podskarbi  /217

1.5. Prusy   /219

2. Cele polityki monetarnej za panowania Jana Kazimierza – deklarowane i faktyczne  /221

3. Efekty polityki monetarnej  /224

3.1. Znaczenie zysku menniczego dla skarbu  /224

3.2. Zamieszanie na rynku pieniężnym i w handlu  /227

4. Dyskurs na temat monety  /233

4.1. Uwarunkowania kulturowe  /233

4.2. Uczestnicy  /234

4.3. Oceny polityki monetarnej i postulaty naprawy pieniądza  /235

4.4. Pieniądz jako narzędzie polityki  /239

Zakończenie  /243

Summary  /249

Wykaz skrótów   /252

Bibliografia  /253

Źródła archiwalne  /253

Źródła drukowane  /254

Starodruki  /254

Edycje źródłowe  /254

Opracowania  /256

Indeks osobowy  /268