Państwo wobec kolei żelaznych w Polsce

Redakcja: Michał Kapias, Dawid Keller

Rok wydania: 2017

Liczba stron: 495

Okładka: miękka

Format: 16,5 cm x 23,5 cm

Uwagi - okładka z zatarciami i lekkimi zabrudzeniami, brzegi stron przykurzone

"Kolej i państwo to zapewne frapujący temat historii, szczególnie z perspektywy blisko dwóch stuleci niełatwej koegzystencji. Kolej z jej wszystkimi składnikami wiąże się z wybitnymi jednostkami. Człowiek jako osobowość twórcza nadał drogom żelaznym swój niepowtarzalny i bardzo zróżnicowany wizerunek. Od jednostki do państwa wiodła droga rozwoju komunikacji i techniki kolejowej. Polska pozbawiona podmiotowości państwowej w swym dawnym charakterze, siłą rzeczy uczestniczyła w procesie budowy kolejnictwa w zróżnicowanych rzeczywistościach polityczno prawnych, gospodarczych oraz kulturowych. Niniejsze wydawnictwo to już kolejna publikacja na temat kolei wydana przez rybnickie muzeum. Jednak tym razem spotykamy się z spojrzeniem poprzez pryzmat relacji państwa i jego struktur z koleją, jako niezwykłym wytworem czasów industrializacji. Dwadzieścia trzy teksty badaczy z Polski oraz zagranicy ujmują szeroką paletę tematów i zagadnień, sięgającą pierwocin kolejnictwa, a kończąc na współczesności. Czy państwo było sojusznikiem, „dobrym duchem” kolei, czy też instytucją o wręcz zgubnym wpływie na jej teraźniejsze funkcjonowanie, a przede wszystkim na jej przyszłość? W całokształcie historii ziem polskich XIX i XX/XXI w. jest to bardzo trudne pytanie. Dlatego też niniejsza publikacja próbuje w tej kwestii zmierzyć się z wieloma nurtującymi nas pytaniami"

(ze słowa wstępnego)

Spis treści:

Bogdan Kloch – Słowo wstępne   /7 

Michał Kapias, Dawid Keller – Wstęp    /9 

Michał Kapias – Rola państwa w realizacji dobra wspólnego – aspekty personalistyczne   /15 

Andrzej Mielcarek – Państwo a koleje. Przyczyny i skutki reformowania kolei w Europie od XIXdo początku XXI w.  /37 

Ariel Ciechański – Inicjator versus likwidator. Zmiana roli samorządów w kształtowaniu sieci kolei wąskotorowych w Polsce na tle innych rozwiązań europejskich   /71 

Grażyna Balińska – Strategiczne i gospodarcze walory kolei w służbie państwa polskiego   /93 

Tomasz Machowski – Ropał. Z dziejów nowatorskiej metody opalania parowozów na kolejach galicyjskich   /107 

Dominik Lulewicz – Węzeł kolejowy Podgórze i wpływ lokalnego samorządu na jego kształtowaniesię do 1915 r.   /121 

Dawid Keller – Regulator, właściciel czy...? Dyskusje o roli państwa wobec kolei w okresie międzywojennym – wprowadzenie do zagadnienia   /163 

Mariusz W. Majewski – Interwencje państwa w zakresie komunikacji (1937-1939)    /181 

Alojzy Czech – Naukowe zarządzanie a koleje żelazne    /201 

s. Anna Tejszerska – Symbole narodowe w architektonicznym wystroju obiektów kolejowychII Rzeczypospolitej   /221 

Dorota Balińska-Ciężki - Troska Państwa Polskiego o pracowników kolejowych w okresie międzywojennym    /265 

Jacek Wójcik – Wydawnictwa reklamowe kolei państwowych w Niemczech w okresie dwudziestolecia międzywojennego  /279 

Bartosz Kruk – Militaryzacja kolei jako element umacniania władzy ludowej w Polsce po II wojnie światowej    /293 

Zbigniew Bereszyński– Koleje pod specjalnym nadzorem. Aparat bezpieczeństwa Polski Ludowej jakoinstrument nadzoru państwowego nad koleją w latach 1945-1956   /309

Daniel Böhme – Niespełnione marzenia Polskich Kolei Państwowych    /351

Tomáš Nigrin – Kontakty transportowo-polityczne między Kolejami Czechosłowackimi a Polskimi Kolejami Państwowymi w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XX w.: bratnia współpraca czy ochrona własnych interesów?    /365

Andrzej Synowiec – Bezpieczeństwo pracy na kolei – wypadki pracowników kolejowych Przedsiębiorstwa Wagonów Sypialnych i Restauracyjnych „Wars” w Krakowie  /381

Grzegorz Biszczanik – Niepaństwowa linia kolejowa Zielona Góra-Szprotawa. Nacjonalizacja,upadek, próby reaktywacji   /411

Sebastian Leśniewski – Wybrane aspekty budowy wagonów w Niemczech na przykładzie wrocławskich zakładów Linke-Hofmann-Busch   /427

Patrick Starczewski – Przejmowania zakładów przemysłowych przez Polaków we Wrocławiu na przykładzie Linke-Hofmann Werke w 1945 r.   /435

Daniel Załuski, Sylwia Rzepnicka – Historia budowy i reaktywacji Kolei Kokoszkowskiej w postaci Pomorskiej Kolei Metropolitalnej   /447

Arkadiusz Drewnowski – Usamorządowienie kolei w Polsce - przeszłość, teraźniejszość, przyszłość    /465

Krzysztof Soida – Ustawa o transporcie kolejowym przesądza o ( być, albo) nie być kolei     /483