Pamiętniki Filipa, Michała i Teodora Obuchowiczów (1630-1707)

Redakcja: Andrzej Rachuba

Rok wydania: 2003

Liczba stron: 640

Okładka: twarda

Format: 12,0 cm x 17,0 cm

Unikatowe pamiętniki trzech przedstawicieli litewskiej rodziny Obuchowiczów. Zawierają dzieje rodu na przestrzeni kilku pokoleń, począwszy od protoplasty - Waśko Pyczycza Obucha, poprzez uchwytnego źródłowo Fedora (Teodora), pisarza ziemskiego mozyrskiego i jego potomków. Co ciekawe i warte podkreślenia, Obuchowicze z początku należeli do przeciętnych przedstawicieli stanu szlacheckiego, by w ciągu 2-3 pokoleń - wyłącznie dzięki swej zapobiegliwości i zdolnościom - awansować do godności senatorskich, przechodząc też w międzyczasie na katolicyzm. Szczęśliwie dla nas zachowały się aż trzy diariusze, pisane - co również poza nielicznymi przypadkami nie jest częste - przez osoby z jednego rodu, nie licząc pomniejszych dokumentów, takich jak: dekrety, informacje wywiadowcze, listy, spisy księgozbioru, czyli zebranych w jedenastu aneksach najciekawszych silva rerum. Ponieważ wspomnienia powstawaly w dłuższym okresie czasu, znalazły się w nich m.in. następujące wydarzenia: wielka wyprawa armii koronnej na Moskwę (1663-1664), czasy potopu szwedzkiego, obrona Smoleńska (1654), powstanie Bohdana Chmielnickiego (1648), czy też elekcje (oraz ich kulisy) kolejnych królów Rzeczypospolitej: Jana Kazimierza, Augusta II. I wreszcie kolejna rzecz godna uwagi: dotychczasowe dziewiętnastowieczne wileńskie trudno osiągalne zresztą wydanie Balińskiego (1859) nie spełnia obecnie obowiązujących kryteriów edytorstwa, a niedawno udało się odnaleźć w bibliotekach i archiwach nowe rękopisy, które umożliwiły inne odczytanie tekstu. Publikację polecamy nie tylko zawodowym historykom i studentom, lecz wszystkim, których interesują czasy sienkiewiczowskiej trylogii widziane oczami uczestników ówczesnych wydarzeń oraz miłośnikom XVII wieku.

Spis treści: 

Wstęp /9

Pamiętniki Obuchowiczów /9
Czas powstania pamiêtników /21

Rodzina Obuchowiczów /24

Fedor (Teodor) Obuchowicz i jego synowie /37

Kariera Filipa Kazimierza Obuchowicza (1601–1656) /77

Michał Leon Obuchowicz (ok. 1630–1669) /123

Teodor Hieronim Obuchowicz (1642–1707) i jego potomkowie /161

Zasady wydania /196

PAMIĘTNIKI /207

PAMIĘTNIK Filipa Kazimierza Obuchowicza /209

Akta sejmu szczęśliwej koronacyi JKM w Krakowie roku 1649 dnia 19 Januarii zaczętego /256

PAMIĘTNIKI Michała Leona Obuchowicza /286

Krótkie nieszczęścia mego zebranie, którego czasu, co i kędy się działo anno 1660 /286

Diariusz drogi do Moskwy w roku 1664, miesiąca Januarii 6 dnia /332

1665 /368

[PAMIĘTNIK Teodora Hieronima Obuchowicza] /410

ANEKSY /430

Aneks I. Dekret sądu zadwornego dotyczący prawa Obuchowiczów do dóbr Ostrów Czarny, zwanych Obuchowszczyzną, w powiecie mozyrskim, Warszawa 31 marca 1598 r. /430

Aneks II. Wiadomość dóbr pozostałych po śp. Teodorze Obuchowiczu, sędziu ziemskim mozyrskim 1628 /433

Aneks III. Trzy listy sędziego ziemskiego mozyrskiego Fedora Obuchowicza do Tomasza Zamoyskiego (1) i Krzysztofa Radziwiłła (2) /445

Aneks IV. Dwa listy Teodora Michała Obuchowicza do Krzysztofa Radziwiłła /450

Aneks V. Relacyja oczewistego świadka, jm. pana podkomorzego mozyrskiego [Teodora Michała Obuchowicza], jako komisarza Rzeczypospolitej do Kozaka [sierpień–wrzesień 1648 r.] /452

Aneks VI. Mowa Filipa Kazimierza Obuchowicza gratulującego Janowi Kazimierzowi Wazie wstąpienia na tron /455

Aneks VII. Informacja wywiadowcza dotycząca przygotowań rosyjskich do wojny przesłana przez Filipa Kazimierza Obuchowicza ze Smoleńska w 1654 r. /458

Aneks VIII. Dwa listy wojewody smoleńskiego Filipa Kazimierza Obuchowicza do żony Zofii Obryńskiej /461

Aneks IX. Listy Michała Leona Obuchowicza do króla Jana Kazimierza (2) i do matki (1) pisane z niewoli w Moskwie /468

Aneks X. Wierszowany opis wjazdu posłów cesarskich — Augustina von Meyern i Horacego Wilhelma Calvucciego — do Moskwy 25 maja 1661 r. autorstwa Michała Leona Obuchowicza /480

Aneks XI. Katalog biblioteki Obuchowiczów sporządzony w Dorohowie w 1669 r. /485

Wykaz skrótów /508

Wyrazy łacińskie i staropolskie częściej używane /512

Indeks osób /520

Indeks nazw geograficznych /614