Pamięć Domu Komierowskich. Studium z dziejów rodu szlacheckiego w XVIII wieku

Autorzy: Waldemar Chorążyczewski, Stanisław Roszak

Rok wydania: 2002

Liczba stron: 163

Okładka: miękka

Format: 16,5 cm x 23,5 cm

Uwagi - okładka i brzegi stron przykurzone

W dotychczasowej historiografii badania nad rodami szlacheckimi w epoce staropolskiej koncentrowały się głównie na zagadnieniach kariery politycznej, awansu majątkowego, czy też budowaniu więzi klientarnych. W przypadku rodów magnackich podejmowano także próby analizy symbolicznych manifestacji wspaniałości i wspólnoty domów eiusdem nominis. Czynniki propagandowe, w kreacji literackiej i artystycznej, towarzyszyły wzrostowi znaczenia politycznego czy ekonomicznego, stanowiąc umocnienie prestiżu w społeczeństwie staropolskim. Z oczywistych względów źródłowych monografie rodów szlacheckich, których znaczenie nie wykraczało poza partykularz, rzadko śledzą awans ekonomiczny i polityczny w powiązaniu ze zmianami świadomości historycznej reprezentantów poszczególnych familii.

Autorzy prezentowanej książki mieli więcej szczęścia. Oprócz typowych źródeł do analizy wzrostu gospodarczego i politycznego, dysponowali materiałami z archiwum rodowego Komierowskich, którego fragmenty zachowały się w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie oraz Archiwum Państwowym w Bydgoszczy. Podjęli więc próbę ukazania awansu Komierowskich, osiadłych na Krajnie, Kujawach, a wkrótce i na Mazowszu, wychodząc od prezentacji rozwoju fortuny, wzmacniania prestiżu politycznego, wzrostu aktywności w życiu publicznym, by dojść do analizy świadomości rodowej, ujawnionej zwłaszcza w pokoleniu cześnika inowrocławskiego Józefa Komierowskiego. Autorzy, korzystając z modelu zaproponowanego przed laty przez Michela Vovelle'a określanego obrazowo jako ,,droga od piwnicy do strychu" starali się uwzględnić możliwie pełny zestaw czynników kształtujących ekonomiczne, polityczne i mentalnościowe oblicze rodu szlacheckiego w XVIII stuleciu. Dodajmy, rodu przeciętnego, pomijanego przez współczesne herbarze, dalekiego od szczytów władzy politycznej czy magnackich aspiracji, ale za to konsekwentnego w poszukiwaniu własnej przeszłości i przekazywaniu wiedzy o niej następnym pokoleniom.

(ze wstępu)

Spis treści:

Wstęp   /7

ROZDZIAŁ I. Dzieje rodu Komierowskich do końca XVIII wieku   /10

ROZDZIAŁ II.Osiemnastowieczni badacze przeszłości rodowej   /38

ANEKS ŹRÓDŁOWYAndrzej Konrad Gostomski, O dawności starożytnego imienia z Wieniawitów na Komierowie herbu Pomian Komierowskich   /63 

ROZDZIAŁ III. Ku przyszłości. Traktat cześnika inowrocławskiego Józefa Komierowskiego   /70

ANEKS ŹRÓDŁOWY. Józef Komierowski, Ojciec do swoich dzieci z powodu poprzedniczego genealogicznego dzieła   /80

Zakończenie   /137

Bibliografia   /141

A Memory of the Komierowski Home. A study of the history of a noble family in the 18th century (summary)   /146 

Tablice genealogiczne  /149

Indeks osobowy   /155