Pałac Popielów. Przemiany architektoniczne i wystrój wnętrz. W 200-lecie krakowskiej rezydencji rodzinnej

Autor: Paweł Dettloff

Rok wydania: 2021

Liczba stron: 536

Okładka: twarda

Format: 16,00 cm x 23,5 cm

Najnowsza publikacja Pawła Dettloffa z Instytutu Sztuki PAN to wielowątkowa, przekrojowa opowieść o dziejach tytułowego pałacu usytuowanego przy ul. św. Jana 20, począwszy od średniowiecza aż po współczesność. Autor skupia się tym razem nie tylko na przemianach architektonicznych budynku – pierwotnie dwie kamienice w toku dziejów scaliły się, zmieniały właścicieli, podupadały i podnosiły się z ruiny. Jako historyk sztuki i konserwator zabytków Paweł Dettloff kompetentnie opowiada o detalach architektonicznych, szczególną uwagę skupiając na portalu wejściowym, który zdobi pałac. Z tej książki wyłania się jednak dużo pełniejszy obraz – można w niej przeczytać o losach ludzi, którzy byli z pałacem związani. Autor dzięki imponującej kwerendzie dotarł nie tylko do informacji na temat najznamienitszych lokatorów, uświadamiając Czytelnikom, że historię budynku tworzyli też ci, o których z czasem się zapomina. Pomieszczono tu kilkaset kolorowych ilustracji, ukazujących m.in. przemiany pałacu, plany, odkrywki w trakcie remontów oraz portrety mieszkańców. Znalazło się w prezentowanej publikacji także miejsce na wątek bardziej osobisty – książkę dopełniają teksty obecnego właściciela budynku, Bogusława Rostworowskiego, który barwnie opowiada historię swoją i swojej walki o przywrócenie rezydencji dawnej świetności w niełatwej rzeczywistości PRL, a także później – opieka nad zabytkiem to nieustanna praca, która trwa także i dziś.

Pałac Popielów to interesująca lektura, ale jednocześnie rzetelna publikacja naukowa, stanowiąca ważny głos w badaniach nad krakowskimi kamienicami, postulująca kolejne badania, pozwalające rekonstruować historię budynków, które tworzą niepowtarzalny klimat Starego Miasta.

Spis treści:

Przedmowa  /5

Wstęp  /7

I. Omówienia. Stan badań. Charakterystyka źródeł /15

II. Pierwsze stulecia. Dwa domy - kamienice mieszczańskie  /33

1. W epoce średniowiecznej  /33

2. W dobie nowożytnej  /49

III. Osiemnastowieczna rezydencja  /91

1. Pałac barokowy  /91

2. Klasycystyczny apartament  /185

a. Mieszkanie Hugona Kołłątaja  /185

b. Mieszkanie Ignacego Benoe  /210

IV. Miejska siedziba rodzinna. Pałac w XIX wieku i pierwszej połowie XX wieku  /239

1. Stulecie XIX  /239

2. Przekształcenia i funkcje pałacu w pierwszej połowie XX wieku  /273

V. Troska o dziedzictwo. Dzieje najnowsze. Rewaloryzacja  /289

VI. Portret zabytku. Prezentacja historycznej budowli, jej wnętrz i wystroju  /337

VII. Sylwetki. Postacie najważniejszych właścicieli i mieszkańców /373

Bogusław Rostworowski - Migawki z przeszłości /413

Bogusław Rostworowski - Podziękowania  /445

Aneksy archiwalne  /449

Bibliografia  /495

Indeks osobowy  /513

Spis ilustracji  /523

Summary  /533