Pacyfik i Eurazja. O wojnie

Autor: Jacek Bartosiak

Rok wydania: 2016

Ilość stron: 623

Oprawa: twarda

Format: 17,0 cm x 24,5 cm

"Uważam, że znajdujemy się w momencie zwrotnym. System światowy utrzymywany przez potęgę wojskową USA wciąż obowiązuje, ale słabnie i jego przetrwanie nie jest pewne. Pauza geopolityczna, zwana jednobiegunową chwilą, trwająca po zakończeniu zimnej wojny, właśnie się skończyła. Kluczowe elementy składające się na fundamenty systemu są kwestionowane, w szczególności: zdolność Stanów Zjednoczonych do swobodnej projekcji siły na morzach i oceanach oraz w strefie przybrzeżnej Eurazji (Rimland), siła i dynamika ekonomiczna Stanów Zjednoczonych oraz dominacja gospodarcza Ameryki w świecie w obliczu rosnącej potęgi gospodarczej Chin i kluczowego miejsca Chin w globalnej gospodarce.

Zarysowująca się powyższa zmiana dotychczasowego układu sił w Eurazji i jej wodach przybrzeżnych wpływa na system obecności wojskowej USA, który jest fundamentem systemu sojuszy bilateralnych i kolektywnych Waszyngtonu. Kształtująca się w głowach przywódców regionalnych sojuszników percepcja nowej rzeczywistości lada moment może uruchomić indywidualne kalkulacje dotychczasowych wiernych sojuszników Ameryki, którzy będą chcieli przetrwać w nadchodzącym, zapewne bardziej Hobbesowskim świecie"

(ze Wstępu)

Spis treści:

Przedmowa  /13

Wstęp  /19

Geostrategiczna gra  /35

1.1. Geografia. Geopolityka. Geostrategia  /35

1.2. Potęga morska a potęga lądowa  /67

1.3. Heartland a Rimland  /70

1.4. Teraźniejszość i przyszłość  /72

Amerykańska wielka strategia w XIX i XX wieku oraz pivot na Pacyfik w XX wieku  /89

2.1. Ameryka i dominacja  /89

2.2. Uwarunkowania geopolityczne a ekspansja Stanów Zjednoczonych  /101

2.3. Rola Marynarki Wojennej i projekcji siły morskiej w kształtowaniu strategii /111

2.4. Pivot na Pacyfik  /119

Amerykańska koncepcja wojny powietrzno-morskiej na Zachodnim Pacyfiku  /125

3.1. Koncepcja wojny powietrzno-morskiej - założenia wyjściowe  /125

3.2. Powstawanie koncepcji   /128

3.3. Geografia - wyzwania, ograniczenia i możliwości  /133

3.4. Problemy operacyjne  /145

3.4.1. Świadomość sytuacyjna  /145

3.4.2. Uderzenia rakietowe  /146

3.4.3. Lotnictwo  /148

3.4.4. Kontrola mórz i wojna podwodna  /149

3.4.5. Dyslokacja wojsk i zdolności  /153

3.5. Plany wojenne  /159

3.5.1. Warianty koncepcji wojny powietrzno-morskiej  /166

3.5.2. Sposób bezpośredni (direct approach)  /166

3.5.3. Sposób pośredni (indirect approach) /167

3.6. Rola Japonii w wojnie  /170

Rosnąca potęga wojskowa Chin na Zachodnim Pacyfiku a zmiana układu sił  /176

4.1. Pozycja Chin na Zachodnim Pacyfiku   /176

4.2. Rys porównawczo-historyczny koncepcji operacyjnych  /184

4.2.1. Wojskowa Rewolucja Techniczna (Revolution in Military Affairs) i sowiecki kompleks rozpoznawczo-uderzeniowy  /185

4.2.2. Koncepcja operacyjna wojny powietrzno-lądowej  (Air-Land Battle)  /188

4.3. Asymetryczność i chińskie koncepcje operacyjne  /189

4.4. Kwestia nuklearna  /200

4.5. Amerykańskie plany na przyszłość  /203

Rywalizacja na Oceanie Indyjskim  /213

5.1. Indo-Pacyfik  /213

5.2. Strategia morska Chin na Oceanie Indyjskim  /220

5.3. Rola Australii i morskie działania peryferyjne  /232

Krytyka koncepcji wojny powietrzno-morskiej  /252

6.1. Zarzuty wobec koncepcji  /252

6.2. Powstrzymywanie i odstraszanie Chin  /260

6.3. Ubezpieczenie i wzmacnianie pozycji sojuszników  /264

6.4. Ukierunkowywanie wydatków wojskowych /265

6.5. Wpływ na wymiar strategiczny rywalizacji  /268

6.6. Zapobieganie wojnie oraz zachowanie stabilności sytuacji międzynarodowej  /269

6.7. Przebieg działań wojennych i kontrola eskalacji  /271

6.8. Długoterminowa rywalizacja w warunkach pokojowych /273

6.9. Uspokojenie sojuszników  /275

6.10. Wpływ na wymiar operacyjny rywalizacji  /277

6.11. Wytrzymanie początkowego ataku i ograniczenie strat  /279

6.12. Uderzenie w system świadomości sytuacyjnej Chin w ramach "bitwy zwiadowczej" oraz bitwa powietrzna  /284

6.13. Operacja przeciw systemom uderzeniowym Chin  /292

6.14. Przejęcie inicjatywy w domenach: powietrznej, morskiej, kosmicznej i wirtualnej  /294

6.15. Wariant pośredni (indirect aproach) koncepcji  /295

6.16. Obrona w pierwszym łańcuchu wysp (offshore defense, maritime denial)  /299

Przebudzenie smoka  /300

7.1. Wzrost Chin  /300

7.2. Rosnąca rywalizacja z USA  /330

Morze czy ląd. Wielka strategia Chin w Eurazji  /349

8.1. Jeden Szlak, Jeden Pas, czyli Nowy Jedwabny Szlak w XXI wieku  /349

8.2. Konsekwencje geopolityczne  /359

8.3. Skutki dla relacji w trójkącie Chiny-Rosja-USA  /364

8.4. Europa Środkowa i Wschodnia. Polska  /375

Stary ład i nowy ład oraz niepewna przyszłość  /382

9.1. Amerykańska globalna wielka strategia  /382

9.2. Strategia Chin  /422

9.3. Nowa wielka strategia USA wobec Chin  /437

9.4. Presja na koncert mocarstw w Azji  /453

Obszary potencjalnej eskalacji rywalizacji chińsko-amerykańskiej  /461

10.1. Morze Południowochińskie  /461

10.2. Morze Wschodniochińskie  /490

10.3. Tajwan  /499

10.4. Wojna walutowa  /505

Lekcje historii /518

11.1. Błędy strategiczne i zła ocena sytuacji oraz eskalacja rywalizacji  /518

11.2. Japonia 1941  /522

11.3. Europa 1916  /533

11.4. Europa 1941  /536

11.5. Wojna USA z Hiszpanią 1898  /543

11.6. Wietnam 1979  /548

11.7. Pułapka Tukidydesa i dylemat bezpieczeństwa  /554

11.8. Jak uniknąć pułapki Tukidydesa w relacjach USA-Chiny  /559

Zakończenie  /571

Glosariusz  /578

Bibliografia  /583

Summary  /609

Indeks geograficzny  /611

Indeks nazwisk  /620