Oryginalność czy wtórność? Studia poświęcone polskiej kulturze politycznej i religijnej (X-XIII wiek)

Redakcja: Roman Michałowski, Grzegorz Pac

Rok wydania: 2020

Liczba stron: 1038

Okładka: twarda

Format: 17,0 cm x 24,0 cm

Prezentowana książka zawiera zbiór artykułów, których wspólnym celem jest zbadanie, na ile kultura polska X–XIII wieku nosiła cechy oryginalne, na ile zaś była wtórna. Powszechnie wiadomo, że chrześcijaństwo – religia panująca w Polsce tamtych czasów – uformowało się poza jej granicami. Jego recepcja nie miała jednak charakteru mechanicznego. Przy bliższym przyjrzeniu okazuje się, że w Polsce niektóre elementy duchowości katolickiej zadomawiały się szybciej, inne zaś wolniej, do niektórych przywiązywano dużą wagę – niekiedy większą niż na Zachodzie – a inne pomijano. Niekiedy zdarzało się też, że pewne procesy zachodzące w Kościele katolickim miały swój początek w naszym kraju. Ustrój monarchiczny Polska odziedziczyła po czasach pogańskich, a w piastowskiej kulturze politycznej da się też wskazać elementy specyficzne, odmienne od zjawisk znanych z Europy Zachodniej. Jednocześnie w kontakcie z chrześcijańskim Zachodem monarchia ta pozyskiwała nowe, zaczerpnięte stamtąd prerogatywy i środki działania. Przyswajano je jednak stopniowo, gdy warunki w Polsce na to pozwalały. Oryginalność kultury polskiej polegała zatem na selektywnym przyjmowaniu płynących z Zachodu wzorców i twórczym ich dostosowywaniu do miejscowych potrzeb.

Spis treści: 

Roman Michałowski, Grzegorz Pac - Wprowadzenie /7

Radosław Kotecki - Żydzi, świętokradcy i pokój książęcy. Wokół instytucji protekcji monarszej w Polsce piastowskiej /27

Marcin R. Pauk - Regnum in se divisum. Ku syntezie kultury politycznej Piastów doby dzielnicowej /76

Mateusz Bogucki - Oryginalność i wtórność mennictwa polskiego w X–XII w. /164

Lukáš Reitinger - Polské země a originálnost piastovské monarchie jako inspirace a nástroj panovnické seberezentace Přemyslovců /233

Maksymilian Sas - Między swoistością a typowością: kult św. Piotra Apostoła w monarchii wczesnopiastowskiej na tle środkowoeuropejskim (do końca XI w.) /291

Grzegorz Pac - Papieska kanonizacja Pięciu Braci – przejaw naśladownictwa czy nowatorstwa? Wokół przemian kultu świętych na peryferiach chrześcijaństwa łacińskiego w X–XII w. /378 

Wojtek Jezierski - Udomawianie św. Wojciecha. Mitologizacja misjonarstwa i władzy biskupiej w Polsce i w Skandynawii od XI do XIII w. /447

Miłosz Sosnowski - Oryginalność i wtórność wczesnej polskiej hagiografii (do końca XIII w.) – wybrane problemy /491

Marzena Matla - Aktywność kulturotwórcza przedstawicielek dynastii w Polsce i w Czechach schyłku XII i pierwszej połowy XIII w. – pierwiastki rodzime i obce /583

Anna A. Dryblak - Oryginalne czy wtórne? Fundacje klarysek małopolskich a ideał klariański u ich zarania /654

Paweł Figurski - Liturgiczne początki Polonii. Lokalna adaptacja chrześcijańskiego kultu a tworzenie „polskiej” tożsamości politycznej w X–XI w. /725

Jakub Morawiec - Postrzeganie obcych w średniowiecznej historiografii skandynawskiej i polskiej w X–XII w. /797

Roman Michałowski - Władca i Kościół w średniowieczu wobec przeżytków pogaństwa. Ze szczególnym uwzględnieniem Polski i innych krajów Europy Środkowej /834

Wykaz skrótów /887

Bibliografia /889

Indeks osób /1007

Indeks nazw geograficznych /1029