Ortodoksja i herezje. Historia szukania prawdy w pierwszych wiekach Kościoła

Autor: Henryk Pietras

Rok wydania: 2022

Liczba stron: 224

Okładka: miękka

Format: 14,00 cm x 20,00 cm

W co od pierwszych wieków wierzyli chrześcijanie? I jak tę wiarę pojmowali?

Wciągająca opowieść o szukaniu rozumienia wiary i o zmaganiach z jej wypaczeniami. A także o tym, jak łatwo przekraczało się granicę ortodoksyjnego myślenia, kiedy żadne formuły nie były uznane za niepodważalne. Jednak to właśnie pierwsze poszukiwania apostołów, ewangelistów oraz Ojców Kościoła pozwalały dotknąć tajemnicy życia wiecznego, Trójcy Świętej, grzechu pierworodnego czy znaczenia chrztu.

W jaki zatem sposób kształtował się zbiór chrześcijańskich dogmatów? Dlaczego przy tym pojawiało się tak wiele herezji? Jakiej lekcji udzielają nam nieustannie Ojcowie Kościoła? Mistrzowska opowieść znawcy historii chrześcijaństwa stanowi dopełnienie książki Herezje tym razem śledzimy z autorem narodziny chrześcijańskiej ortodoksji.

Henryk Pietras SJ (ur. 1954) profesor patrologii na Papieskim Uniwersytecie Gregoriańskim w Rzymie i w Akademii Katolickiej w Warszawie Collegium Bobolanum. Opublikował wiele książek, . Początki teologii Kościoła oraz Eschatologię Kościoła pierwszych czterech wieków.

Spis treści:

Wprowadzenie   /7

1. Żydowskie początki  /12

Pismo Święte  /12

Żydzi aleksandryjscy  /16

Nauczanie apostołów  /19

Apostolskość jako kryterium prawdy  /26

2. Spotkanie z kulturą grecką   /28

Pojęcie Boga   /28

3. Chrześcijański sens Pisma   /33

Chrystus zasadą interpretacji   /34

Szukanie sensu duchowego  /36

Odrzucenie alegorii i szukanie sensu dosłownego   /39

Próba syntezy u św. Augustyna i św. Hieronima  /41

4. Pierwszy grzech  /46

Alegoria pierwszego i drugiego Adama u Pawła Apostoła   /46

Kosmiczny grzech i jego skutki według gnostyków   /50

Nieposłuszeństwo Adama dziecka według św. Ireneusza  /54

Grzech Adama odziedziczony i propagowany przez wychowanie według Orygenesa  /57

Wyjaśnienie filozoficzne Grzegorza z Nyssy   /60

Kosmiczna walka Dobra i Zła w ujęciu manichejskim   /62

Augustyn i kontrowersja pelagiańska   /68

Grzech pierworodny według św. Augustyna  /76

5. Kim jest Bóg Ojciec w Trójcy Świętej?   /79

Monarchianizm, czyli negacja Trójcy   /79

Tertulian i koncepcja cielesnego Boga   /82

Bóg jest Ojcem  /84

6. Czy Syn jest równy Ojcu?  /89

Logos Syn prawdziwy, a Jezus syn adoptowany?  /92

Syn współistotny Ojcu   /95 

Wystąpienie Ariusza i polaryzacja stanowisk   /98

Sobór Nicejski w 325 roku   /103

Trzy Osoby Boskie, równe sobie   /110

7. Syn Boży stał się prawdziwym człowiekiem, czy tylko tak się wydawało?   /115

Doketyzm   /115

Najstarsze próby opisu człowieczeństwa Jezusa w I/II wieku  /119

Dusza ludzka Chrystusa   /123

Wola ludzka Jezusa Chrystusa   /127

W Chrystusie są dwie natury czy dwie osoby?   /134

Monofizytyzm: dwie natury przed wcieleniem i jedna po wcieleniu?  /138

Tło polityczno-eklezjalne: niechęć między Aleksandrią a Konstantynopolem   /144

Soborowe doprecyzowanie woli ludzkiej Jezusa Chrystusa w roku 680/681   /147

8. Kim jest Duch Święty?   /154

Wieloznaczność słowa duch   /154

Duch jako podobieństwo Boże   /157

Duch Święty a Jezus   /158

Duch uświęcający  /162

Duch współistotny Ojcu   /166

Duch Święty z Ojca i Syna pochodzi   /170

9. Wiara w życie wieczne  /172

Millenaryzm   /175

Kraina umarłych   /182

Możliwość zbawienia wszystkich?   /184

Apokatastasis według Orygenesa  /185

Zbawienie powszechne według Grzegorza z Nyssy   /189

Zbawienie wybranych według Augustyna z Hippony   /192

10. Czym jest Kościół?   /199

Herezje eklezjalne   /203

Zakończenie   /208

Biogramy Ojców Kościoła oraz twórców odłamów chrześcijaństwa   /212

 Bibliografia  /220