Odzyskać siłę ognia. Odbudowa polskiego przemysłu amunicyjnego w pierwszej połowie lat 50. XX w.

Autor: Marcin Wilczek

Rok wydania: 2025

Liczba stron: 168

Okładka: twarda

Format: 17,0 cm x 24,0 cm

Seria: Monografie

Amunicja i jej produkcja to temat dla wielu niszowy, wręcz egzotyczny. Dr Marcin Wilczek opowiada w swojej książce, jak i dlaczego Polska w latach 50. XX wieku zbudowała liczący się przemysł amunicyjny. Przypomnijmy jednak za Cyceronem, że historia jest nauczycielką życia. Nauka płynąca z przeszłości pozwala nam lepiej zrozumieć świat, sensowniej postępować i unikać błędów, które popełniali nasi poprzednicy. Nieraz w przeszłości zabrakło nam amunicji albo groziło nam, że możemy jej nie mieć wtedy, kiedy będziemy jej potrzebować. Abstrahując od ram ustrojowych czy systemu politycznego, siły zbrojne zawsze będą potrzebować siły ognia. Bardzo często jednak różnej maści analitycy skupiają się na systemach uzbrojenia lub innych wyznacznikach siły bojowej. Wojny jednak nie toczy armia tylko państwo, a krótkie i zwycięskie wojny są zazwyczaj mirażem. Żeby móc wygrywać konflikty zbrojne, trzeba umieć przygotować społeczeństwo, gospodarkę, przemysł, by w momencie próby móc je zmobilizować i wytwarzać uzbrojenie oraz amunicję, cały czas zasilając front. Bez amunicji nie ma efektywnej walki – widzimy to przecież od 2022 r. w Ukrainie. Może warto za namową Cycerona zastanowić się, czego możemy się z tamtych czasów nauczyć i jakich błędów nie popełniać.

Dotychczasowe prace dotyczące wytwarzanej w Polsce amunicji skupiają się zaś na parametrach i specyfice samego produktu, niewiele dodając na temat przemysłu odpowiedzialnego za jego powstanie. W związku z powyższym brak jest odpowiedzi na najbardziej podstawowe pytania dotyczące polskiego przemysłu amunicyjnego w latach 1950–1955. Wyraźnie widoczne są cztery problemy badawcze. Pierwszym jest kwestia rzeczywistego potencjału polskiego przemysłu amunicyjnego i jego możliwości produkcyjnych. Drugim poziom jego zależności od przemysłu sowieckiego oraz jakie straty i korzyści zależność ta powodowała. Trzeci problem to skala rozbudowy przemysłu amunicyjnego w odniesieniu do rzeczywistych potrzeb państwa i sowieckiej polityki zbrojeniowej. Czwarty problem to porównanie potencjału odbudowanego po II wojnie światowej polskiego przemysłu amunicyjnego z jego przedwojennym odpowiednikiem.

(opis wydawcy)

Spis treści:

Od Autora  /6

Wstęp   /7 

I. Polski przemysł amunicyjny do 1950 r.  /13

Okres międzywojenny  /15

Pod okupacją /21

Pierwsze lata powojenne /26

II. Zimna wojna - katalizator światowych zbrojeń  /34

Wyścig zbrojeń a Polska /36

Polska w systemie obronnym bloku wschodniego  /41

Przemysł amunicyjny w nowych uwarunkowaniach  /45

III. Odtwarzanie potencjału  /57

Polski przemysł amunicyjnyy w dobie zimnej wojny  /59

Inwestycje  /64

• Infrastruktura /68
• Personel /72

IV. Struktura polskiego przemysłu amunicyjnego  /82

Istotne ośrodki  /91

Produkcja wojskowa  /101

V. Produkcja amunicji w Polsce w pierwszej połowie lat 50. XX w.  /104

Efektywność  /106

• Zagrożenia  /111

Jakość  /114

Potencjał eksportowy  /121

VI. Potencjał rozwojowu  /126

Prace badawczo-rozwojowe  /128

• Amunicja kumulacyjna  /133
• Pierścienie wiodące /140

Baza badawczo-rozwojowa  /142

Czynniki ograniczające innowacyjność /147

Zakończenie  /154

Bibliografia  /62