Oddział Wywiadowczy Sztabu Głównego ludowego Wojska Polskiego 1944-1945. Organizacja i działalność. Studium historyczno-wojskowe

Autor: Adam Nogaj

Rok wydania: 2020

Liczba stron: 648

Okładka: twarda

Format: 17,00 cm x 24,00 cm

 

Prezentowane opracowanie to historia Oddziału Wywiadowczego Sztabu Głównego ludowego Wojska Polskiego i jego 21 grup wywiadowczych, desantowanych na terenach III Rzeszy w latach 1944-1945. Został w nim także przedstawiony w zarysie model organizacji i prowadzenia wywiadu operacyjnego w Armii Czerwonej w ostatnich dwóch latach II wojny światowej, który stał się wzorem funkcjonowania opisywanego oddziału. O podobieństwach decydują nie tylko etat organizacyjny, regulaminy i instrukcje, ale również sowieckie kadry oficerskie, szkolone w akademiach wojskowych i szkołach wywiadu ZSRS.

(opis wydawcy)

Spis treści:

Wprowadzenie   /13 

1. Powstanie i organizacja Oddziału Wywiadowczego Sztabu Głównego Wojska Polskiego w latach 1944–1945   /24

Powołanie Oddziału Wywiadowczego SG WP /24

Polityka kadrowa  /25

Rola Głównego Zarządu Kadr Ludowego Komisariatu Obrony oraz Oddziału Kadr Zarządu Wywiadowczego Sztabu Generalnego Armii Czerwonej w organizacji Oddziału Wywiadowczego SG WP    /25

Funkcja Oddziału Personalnego ND WP w polityce kadrowej Oddziału Wywiadowczego /28

Decydująca rola szefa Oddziału Wywiadowczego SG WP w polityce kadrowej  /29

Rola Informacji Wojskowej w polityce kadrowej /32

Proces obsadzania kadrami najważniejszych stanowisk w Oddziale Wywiadowczym  /34

Pierwsi oficerowie narodowości polskiej w Oddziale Wywiadowczym SG WP  /38

Szczególne relacje Oddziału Wywiadowczego SG WP z Oddziałem Wywiadowczymsztabu 1. Frontu Białoruskiego  /45

Warunki pracy  /51

Siedziby  /54

Źródła informacji o nieprzyjacielu w Oddziale Wywiadowczym sztabu frontu  /65

Definicje /66

Rozpoznanie ogólnowojskowe - zwiad  /75

Rozpoznanie partyzanckie  /77

Rozpoznanie lotnicze  /80

Wywiad radiowy  /81

Działalność grup wywiadowczych na tyłach armii niemieckiej - Agenturalny Wywiad Operacyjny /83

Opracowywanie wyników z rozpoznania i informowanie wojsk o nieprzyjacielu   /84

Zadania Oddziału Wywiadowczego SG WP  /86

Struktura organizacyjna Oddziału Wywiadowczego SG WP  /90

Organizacja Węzła Radiowego  /94

Sowieckie doświadczenia w organizacji agenturalnej łączności radiowej  /96

Organizacja Węzła Radiowego Oddziału Wywiadowczego SG WP /97

Wyposażenie Węzła Radiowego   /102

2. Przygotowywanie wywiadowców oraz organizacja operacji wywiadowczych na tyłach armii niemieckiej   /108

Uwarunkowania polityczne i wojskowe w Europie w pierwszej połowie 1945 r.   /108

Sowieckie wzorce i doświadczenia w prowadzeniu działalności wywiadowczej i dywersyjnej /111

Warunki działania grup wywiadowczych na terenie III Rzeszy   /119 

Ogólna charakterystyka terenu   /119

Wpływ warunków klimatycznych na przebieg operacji wywiadowczych  /121

Typowanie kandydatów do służby wywiadowczej  /122

Potencjalne obszary werbunku   /122

Faktyczne źródła pozyskiwania wywiadowców   /127

Proces rekrutacji   /129

Analiza składu osobowego grup wywiadowczych   /139

Pochodzenie społeczne   /140

Sympatie i powiązania polityczne   /141

Wykształcenie cywilne   /142

Doświadczenie cywilne   /144

Wykształcenie wojskowe /145

Frontowe doświadczenie bojowe /146

Doświadczenie partyzanckie /147

Znajomość języka niemieckiego   /148

Szkolenie wywiadowców   /149

Liczba dni przeznaczonych na szkolenie   /149

Zakres szkolenia wywiadowców   /152

Próba porównania szkolenia wojennych wywiadowców Oddziału Wywiadowczego z powojennym szkoleniem wywiadowców pododdziałów specjalnych WP    /153

Próba oceny przygotowania grup wywiadowczych do prowadzenia działalności wywiadowczej na tyłach armii niemieckiej   /158

Kryteria oceny   /158

Warunki do prowadzenia działalności wywiadowczej na terenie III Rzeszy   /162

Ocena przygotowania grup wywiadowczych do prowadzenia działalności wywiadowczej na obszarze III Rzeszy   /168

Wnioski   /174

Wyposażenie wywiadowców i grup wywiadowczych   /175

Wyposażenie indywidualne na czas szkolenia   /175

Wyposażenie zespołowe grup przygotowywanych do desantowania   /179

Próba oceny wyposażenia grup wywiadowczych   /184

Planowanie i prowadzenie operacji wywiadowczych   /188

Zadania grup wywiadowczych   /200

Organizacja operacji desantowych   /202

Ogólna charakterystyka samolotów wykorzystywanych w operacjach desantowych  /202

Przekraczanie linii frontu przez samoloty transportowe  /206

Możliwości oraz ograniczenia prowadzenia nawigacji przez załogi samolotów transportowych  /207

Przebieg desantowania  /210

Wnioski   /213

Taktyka działania grup wywiadowczych w zarysie   /214

Działania grupy podczas desantowania   /214

Odnalezienie się skoczków po wylądowaniu   /215

Odskok z miejsca lądowania   /215

Wybór bazy   /216

Skryte poruszanie się w terenie   /217

Maskowanie przemarszów   /217

Pozyskiwanie żywności   /218

Technika wykonywania zadań wywiadowczych na tyłach armii niemieckiej   /219

Działania dywersyjne   /221

Spotkanie grupy wywiadowczej z czołowymi oddziałami frontowymi   /223

Organizacja agenturalnej łączności radiowej   /224

Źródła pozyskiwania radiotelegrafistów radiostacji specjalnych   /224

Przygotowanie radiotelegrafistów radiostacji wywiadowczych   /226

Podstawowe zasady prowadzenia korespondencji radiowej   /229

Szyfrowanie meldunków wywiadowczych   /234

Charakterystyka radiostacji wywiadowczej „Siewier”   /239

Próba oceny agenturalnej łączności radiowej w strukturach agenturalnego wywiadu operacyjnego /242

Wnioski /245

3. Działalność grup wywiadowczych Oddziału Wywiadowczego SG WP w świetle sprawozdań wywiadowców z działalności na tyłach armii niemieckiej   /247

Grupa wywiadowczo-dywersyjna „Wisła I”   /248

Grupa wywiadowcza „Tadeusz”   /278

Grupa wywiadowcza „Niemen”   /280

Grupa wywiadowcza „Szatan”   /301

Grupa wywiadowczo-dywersyjna „Grom”   /311

Grupa wywiadowczo-dywersyjna „Skała”   /316

Grupa wywiadowcza „Orzeł”   /327

Grupa wywiadowcza „Klim”   /329

Grupa wywiadowcza „Olek”   /33

Grupa wywiadowcza „Messer”   /333

Grupa wywiadowcza „Garry”   /337

Grupa wywiadowczo-dywersyjna „Wald”   /339

Grupa wywiadowczo-dywersyjna „Lew”   /350

Grupa wywiadowcza „Brzoza”   /352

Grupa wywiadowczo-dywersyjna „Minc”   /355

Grupa wywiadowczo-dywersyjna „Wisła II”   /358

Grupa wywiadowczo-dywersyjna „Ryś”   /378

Grupa wywiadowczo-dywersyjna „Warszawa”   /389

Grupa wywiadowczo-dywersyjna „Łódź”   /392

Grupa wywiadowczo-dywersyjna „Odra”  /396

Grupa wywiadowczo-dywersyjna „Czarny”   /398

4. Pozostałe obszary aktywności Oddziału Wywiadowczego   /403

Sytuacja polityczna i wojskowa w Polsce tuż po zakończeniu wojny   /404

Sowiecka polityka na terenach zajętych przez Armię Czerwoną    /404

Sytuacja polityczna i społeczna w „wyzwolonej” Polsce   /405

Sytuacja wojskowa   /407

Spadek dyscypliny i dezercje   /409

Wielkie migracje ludności   /411

Walka z podziemiem niepodległościowym   /411

Konflikt z Czechami   /413

Rozbudowa bazy materiałowej i szkoleniowej   /414

Nadzór Oddziału Wywiadowczego nad działalnością struktur zwiadowczych   /419

Organizacja zwiadu w związkach operacyjnych i taktycznych WP   /420

Kierowanie działalnością zwiadowczą w okresie wojny   /421

Nadzór nad szkoleniem struktur zwiadu w związkach taktycznych   /422

Inicjowanie szkoleń w strukturach zwiadu   /424

Nadzór nad szkoleniem zwiadu inżynieryjnego   /426

Doskonalenie kwalifikacji korpusu oficerskiego Oddziału Wywiadowczego   /427

Przejęcie odpowiedzialności za struktury zwiadowcze w WP po wojnie   /428

Inicjowanie działalności szkoleniowej w strukturach zwiadowczych   /431

Doskonalenie korpusu oficerskiego Oddziału Wywiadowczego   /433

Osiągnięte wyniki w zakresie doskonalenia działalności zwiadowczej   /435

Działalność pododdziałów zwiadowczych WP przeciwko społeczeństwu polskiemu   /435

Sytuacja w strukturach zwiadu po powołaniu Oddziału II Sztabu Generalnego WP   /437

Początki polskiej dyplomacji wojskowej widziane przez pryzmat dokumentów Oddziału Wywiadowczego   /438

Powołanie Wydziału [Wojskowych] Spraw Zagranicznych Sztabu Głównego WP   /439

Organizacja i skład Wydziału [Oddziału] Spraw Zagranicznych SG WP   /440

Relacje między Oddziałem Wywiadowczym a Wydziałem Spraw Zagranicznych 445

Teczki archiwalne Oddziału Wywiadowczego z 1944 r.   /445

Powołanie Polskiej Misji Wojskowej w Paryżu   /448

Organizacja i zadania Polskiej Misji Wojskowej w Paryżu   /451

Jawne statutowe działania PMW w Paryżu   /454

Starania szefa misji o akredytację przedstawicieli PMW przy sztabach armii sojuszniczych /454

Działalność dyplomatyczna oraz analityczna PMW w Paryżu   /456

Działania związane z repatriacją obywateli polskich   /462

Walka polityczna i propagandowa   /464

Niechlubna postawa niektórych generałów i oficerów PSZ na Zachodzie   /466

Tajne działania oficerów PMW w Paryżu związane z rozpracowywaniem PSZ na Zachodzie   /469

Monitorowanie sytuacji w obozach jenieckich z polskimi żołnierzami   /469

Penetracja Misji Likwidacyjnej płk. Antoniego Szymańskiego   /471

Pierwsze powojenne operacje agenturalne Oddziału Wywiadowczego SG WP   /473

Agenturalne źródła informacji o PSZ na Zachodzie   /473

Pierwsze operacje agenturalne Oddziału Wywiadowczego po wojnie   /478

Konflikt polsko-czechosłowacki   /478

Działalność wywiadowcza Karola Mrózka „Zeflika”   /480

Pierwsza operacja agenturalna Oddziału Wywiadowczego w brytyjskiej strefie okupacyjnej Niemiec zapoczątkowana 15 lipca 1945 r. przez Wacława Szkudlarka „Rysia”   /484

Stan wiedzy Oddziału Wywiadowczego o Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie w lecie 1945 r.    /489

5. Ocena działalności operacyjnej oraz tajemnice Oddziału Wywiadowczego SG WP   /491

Poniesione nakłady   /492

Nakłady finansowe   /492

Niedające się oszacować koszty uzbrojenia, wyposażenia i uzbrojenia   /495

Ocena skuteczności prowadzonych operacji wywiadowczych   /497

Ocena efektywności operacyjnej grup wywiadowczych dokonana przez szefa Oddziału Wywiadowczego   /499

Ocena efektywności wywiadowczej Oddziału Wywiadowczego wynikająca z analizy dokumentów   /505

Straty osobowe   /508

Tajemnice Oddziału Wywiadowczego   /515

Kto strzelał do samolotów transportujących polskich wywiadowców w lutym 1945 r.?    /515

Jak i dlaczego zginęły grupy wywiadowcze „Olek” i „Brzoza”?   /520

Kiedy i dlaczego zginęła grupa wywiadowczo-dywersyjna „Szatan”?    /525

Dlaczego zginęła grupa wywiadowczo-dywersyjna „Minc”?   /528

Tajemnicza dymisja szefa Oddziału Wywiadowczego   /529

Ile alkoholu wypijano w Oddziale Wywiadowczym?   /537

Domniemana możliwość penetracji Oddziału Wywiadowczego SG WP przez agenturę niemiecką   /539

Stanisław Franiak – agent gestapo w Oddziale Wywiadowczym   /540

Co napisał, a co być może zataił Tadeusz Sprusiński w swoim życiorysie?   /541

Niedopowiedziane dzieje Jerzego Balda    /543

Zdrada w grupie wywiadowczej „Messer”  / 545

Kim był kpr. Bruno Nowi?   /546

Zakończenie   /557

Aneksy   /574

Bibliografia   /607

Wykaz skrótów   /617

Spis ilustracji   /621

Spis map   /625

Spis schematów   /627

Spis tabel   /629

Indeks geograficzny   /631

Indeks osobowy   /639