Od zalotów do wesela. Magnatka w drodze do ołtarza w czasach saskich

Autor: Agata Muszyńska

Rok wydania: 2022

Liczba stron: 348

Okładka: twarda

Format: 17,00 cm x 24,00 cm

O kobiecie w kulturze staropolskiej napisano już wiele, choć jak dotąd, nie pojawiła się na rynku wydawniczym publikacja, która kompleksowo i wielopłaszczyznowo opisałaby drogę do małżeństwa kobiety z kręgów magnackich w czasach saskich. Niniejsza książka stanowi próbę takiej syntezy i prezentuje kolejne wątki w kobiecym życiorysie: dzieciństwo i wychowanie jako element przygotowania do przyszłego małżeństwa, zaloty i starania o pannę, zaręczyny oraz obyczaje towarzyszące ślubom i weselom, wraz z ich oprawą ideową i znaczeniem dla budowania ambicji rodowych. Szczególnie ciekawym, a niebadanym dotąd problemem są konsekwencje zerwanych zaręczyn, które niejednokrotnie znajdowały swój finał w sądzie. Efektem prezentowanych rozważań jest model typowych konkurów, ślubu i wesela w czasach saskich. Problematyka pracy przedstawiona jest na wielu płaszczyznach (prawno-ustrojowym, obyczajowym, światopoglądowym), z wykorzystaniem możliwie szerokiej bazy źródłowej, w tym prywatnej korespondencji, pamiętników, diariuszy, literatury parenetycznej i pochwalnej. Podstawą analizy są liczne i różnorodne przykłady, zarówno z obszaru Korony, jak i Wielkiego Księstwa Litewskiego, co pozwoliło scharakteryzować nie tylko kolejne etapy drogi do małżeństwa, ale też poglądy ówczesnych ludzi na poruszane kwestie. Będzie to interesująca lektura dla wszystkich czytelników zainteresowanych historią społeczno-obyczajową, historią mentalności i historią kobiet w epoce nowożytnej.

Spis treści:

Wykaz skrótów  /7

Wstęp  /9

Rozdział I. Corce moiey kochaney zalecam te cnoty... Dorastanie

1. W kręgu rodzinnym  /27

2. Wychowanie i edukacja /47

3. Ideał żony w tradycji i piśmiennictwie  /70

4. Odpowiedni czas na zamążpójście /83

Rozdział II. Za mię y od tego szczęścia konkurencyi moiey [...] oddalić nie zechcesz. Konkury

1. Wskazówki dla starających się o pannę w osiemnastowiecznym piśmiennictwie /99

Kryteria wyboru małżonki  /99

Konkury /107

2. Studium przypadków  /122

Nieprzeciętnie bogata narzeczona - Maria Zofia z Sieniawskich  /122

Dyanna, królowa i anioł - Franciszka Urszula z Wiśniowieckich  /177

Rozchwytywane i krąbrne - nieświeskie Radziwiłłówny  /184

Pod potężnym protektoratem - Barbara z Zawiszów Radziwiłłowa i jej dzieci  /195

Gdy o kawalera trudno - trudny "rynek matrymonialny"  /201

Panny samowolne  /209

Żona gwałtem zdobyta - porwania i śluby wymuszone  /220

3. Skasowali kontrakt, za zdradę wadia kazano płacić. Zerwane zaręczyny  /223

4. Konkluzje  /228

Wybór i decyzja  /228

Model magnackich zalotów w dobie saskiej  /236

Rozdział III. Gdy czas następował naznaczony [...] zaprosili gości. Ślub i wesele

1. Eklezjastyczny i prawny wymiar związku małżeńskiego  /251

2. Studium przypadków  /261

3. Konkluzje  /289

Przygotowania  /289

Model magnackiego ślubu i wesela w dobie saskiej  /293

Zakończenie /309

Bibliografia  /313

Indeks osób  /333