Od rzezi wołyńskiej do akcji Wisła. Konflikt polsko-ukraiński 1943-1947

Autor: Grzegorz Motyka

Rok wydania: 2024

Liczba stron: 524

Okładka: twarda

Format: 16,5 cm x 24,0 cm

Wydanie II

Dziesiątki tysięcy zabitych cywilów, w tym kobiet, dzieci oraz starców, tysiące spalonych wsi oraz miasteczek, ponad półtora miliona wysiedlonych ludzi, zmuszonych do opuszczenia rodzinnych stron i pozostawienia dorobku swojego życia. Pod tymi liczbami kryje się porażający obraz historii, którą współdzielimy z Ukrainą.

Pierwsza popularnonaukowa książka stanowiąca pełen zarys stosunków polsko-ukraińskich w latach 1943-1947. Autor przedstawia przebieg krwawego konfliktu jaki rozgorzał pomiędzy Polakami i Ukraińcami, a którego ramy chronologiczne wyznaczają dwa często przywoływane wydarzenia historyczne: rzeź wołyńska, czyli czystka etniczna dokonana na Polakach przez nacjonalistów ukraińskich w 1943 roku, oraz akcja "Wisła", przymusowe wysiedlenia Ukraińców z południowo-wschodniej Polski. Zatrważający bilans konfliktu do dziś ciąży na zbiorowej pamięci Polaków i Ukraińców.

W swojej książce Grzegorz Motyka opowiada o najtrudniejszym okresie w dziejach dwóch narodów, kreśląc obraz, który na długo pozostaje w pamięci.

Przez lata książka prof. Grzegorza Motyki zainspirowała wiele dyskusji i zyskała status najważniejszej popularnonaukowej pracy poświęconej tej tematyce.

(opis wydawcy)

Spis treści:

Do Czytelników /5

Węzeł gordyjski. Problem ukraiński w II Rzeczypospolitej  /11

Wrzesień 1939 roku  /41

Od upadku Polski do rządu Jarosława Stećki (1939-1941)  /53

• Polityka okupantów  /53
• Powstanie OUN-Bandery  /57
• Akt 30 czerwca 1941 roku  /61

Niemieckie "porządki". Polskie i ukraińskie podziemie (1941-1943)  /72

• Niemiecka okupacja  /72
• Polskie podziemie wobec kwestii ukraińskiej  /76
• "Nie tylko Polacy, ale i Niemcy zaczną się nas bać"  /82

UPA Bandery - pierwsza akcja  /88

Antyniemieckie występienie  /97

• III konferencja OUN-B  /97
• Ukraiński bunt  /99

Antypolska akcja na Wołyniu - początek (marzec-czerwiec 1943 roku)  /109

Ukraiński plan "usunięcia" Polaków  /123

Antypolska akcja na Wołyniu - apogeum rzezi  /134

• Pierwsze polskie reakcje  /134
• 11-12 lipca 1943 roku  /137
• Kolejne napady oddziałów "Dubowego"  /142
• Sierpniowe masakry  /146

Polska obrona i odwet  /151

Czerwona partyzantka  /166

"Wszystko rozbijać, roznosić w proch"  /176

Powstańcy wołyńscy. 27 Wołyńska Dywizja Piechoty AK  /185

"W Małopolsce Wschodniej mamy wojnę"  /189

"Polskie" rozkazy OUN-B i UPA w Galicji Wschodniej  /214

Rzeź galicyjska. Akcja antypolska w Galicji Wschodniej  /229

• Pierwsze napady  /229
• Mikrohistoria: rajd sotni "Siromanci"  /235
• Masowa "czystka polskiego elementu"  /242

Dywizja SS Galizien. Fakty i mity  /256

• Organizacja dywizji  /256
• Huta Pieniacka - galicyjskie Oradour-sur-Glane  /260
• Mit o tłumieniu Powstania Warszawskiego  /266
• Na froncie  /268

Konflikt polsko-ukraiński na Lubelszczyźnie (1943-1944)  /272

• Brigadefuhrer SS Odilo Globocnik i jego polityka w restrykcie lubelskim  /272
• Niemiecka prowokacja działa  /277
• Czy rzeź wołyńską sprowokowały zabójstwa Ukraińców na Lubelszczyźnie?  /284
• Walki polsko-ukraińskie w 1944 roku  /292

Inne ukraińskie ugrupowania wobec antypolskiej akcji  /300

• Ukraińska Powstańcza Armia Tarasa Bulby-Borowcia /300
• OUN-Melnyka  /304
• "Zwykli" Ukraińcy wobec akcji antypolskiej  /307

Metropolita Andrzej Szeptycki: katecheza w czasach pogardy  /313

Sowieci nadchodzą  /330

• Akcja Burza  /330
• Istriebitielnyje Bataliony  /337

Ostatnie mordy w Galicji Wschodniej  /340

Antysowiecka guerilla na Ukrainie zachodniej  /349

Od odwetu w Pawłokomie do ataku WiN i UPA na Hrubieszów  /360

• "Ukraińcy za Zbrucz!"  /360
• Porozumienia w Siedliskach i w okolicy Rudy Różanieckiej  /365
• Wierzchowiny i Hrubieszów  /371

"Repatriacja" po sowiecku  /378

• Wysiedlenia Polaków  /378
• Wysiedlenia Ukraińców  /390

Podziemie ukraińskie w Polsce w latach 1945-1946  /400

Operacja Wisła  /421

• Decyzja  /421
• Wysiedlenia ludności  /426
• "Tropią nas bezustannie...". Koniec ukraińskiego podziemia w Polsce  /433
• Likwidacja podziemia - tak, przymusowe wysiedlenia - nie  /442

Próba bilansu: "Wojna na wojnie", ludobójstwo, stalinowskie czystki etniczne  /446

• Chronologia i bilans ofiar  /446
• Czy rzezie wołyńska i galicyjska były ludobójstwem?  /450
• Jak ocenić polski odwet i akcję Wisła?  /457
• Polsko-ukraiński konflikt pamięci  /462

Przypisy  /469

Wybrana bibliografia  /488

Źródła ilustracji  /501

Indeks nazwisk  /502

Indeks miejscowości  /509