Obywatelki. Kobiety w przestrzeni publicznej we Francji przełomu wieków XVIII i XIX

Autor: Tomasz Wysłobocki

Rok wydania: 2014

Ilość stron: 380

Oprawa: miękka ze skrzydełkami

Format: 15,0 cm x 23,5 cm

Tomasz Wysłobocki zaprasza czytelnika do fascynującej podróży po wydarzeniach rewolucji francuskiej widzianych z perspektywy kobiet oraz myślicieli francuskiego oświecenia, którzy się nad „kwestią kobiecą” pochylali. Na podstawie tekstów z epoki (wspomnień, raportów, traktatów, „kajetów skarg” ) od 1789 roku aż do uchwalenia Kodeksu Cywilnego (1804), Autor ukazał inne, mało znane oblicze tego burzliwego okresu historii Francji. Na kartach tej książki, napisanej ze znawstwem i swadą, ożywają kobiece postaci – obok znanych, jak Maria Antonina i pani Roland, wyłaniają się z cienia pierwsze francuskie wojujące feministki, jak Olympe de Gouges i Théroigne de Méricourt. Dla polskiego czytelnika jest to niepowtarzalna okazja zanurzenia się w ten wyjątkowy rozdział historii.

prof. Regina Bochenek-Franczakowa (Uniwersytet Jagielloński)

Spis treści:

1. Wprowadzenie  /5
2. Motywacja  /8
3. Krótko o materiałach źródłowych  /10
4. Cele i wyzwania  /12
5. Stan badań
6. Przestrzeń i opinia publiczna  /18
7. Kobieta w filozofii francuskiego oświecenia  /24
7.1. Encyklopedia Diderota i d’Alemberta  /25
7.2. Słownik Akademii Francuskiej  /33
7.3. Historia naturalna de Buffona  /35
7.4. Słownik filozoficzny Woltera  /37
7.5. Poglądy filozoficzne Jana Jakuba Rousseau  /39
7.6. Okiem lekarza-moralisty Pierre’a Roussela  /52
7.7. Thomas, Diderot, Galiani i pani d’Épinay – oświeceniowy spór  /56
7.8. Podsumowanie  /77
8. Życie kobiety  /84
8.1. Kobiety z rodzin drobnomieszczańskich  /87
8.1.1. Kobieta zaradna  /88
8.1.2. Kobieta niewyedukowana i nieczuła  /88
8.1.3. Kobieta pracująca  /90
8.1.4. Kobieta zależna  /92
8.2. Kobiety z bogatszych warstw społecznych  /95
8.2.1. Śmiertelne niemowlęctwo  /95
8.2.2. Zaniedbane dzieciństwo  /96
8.2.3. Nieszczęsne małżeństwo  /99
8.2.4. Pani domu czy służąca?  /101
8.3. Kobiety samotne – wyjątki potwierdzające regułę  /102
8.3.1. Niezamężne  /102
8.3.2. Wdowy  /105
8.4. Podsumowanie  /109
9. Zanim przejdziemy do analizy źródłowej…  /114
10. U źródeł rewolucji francuskiej – Stany Generalne  /119
10.1. Kontekst historyczny  /119
10.2. Francuzki się skarżą  /128
10.2.1. Kobiet sprawy zawodowe  /129
10.2.2. Kobiety w obronie wspólnej sprawy  /132
10.2.3. Kobiety też są obywatelkami  /134
10.2.4. Deklaracja praw człowieka i obywatela nie dla kobiet?  /140
10.2.5. Kobiety żądają reprezentacji politycznej  /145
10.2.6. Kobiety oddają, co mają  /149
10.2.7. Kobiety w służbie cywilnej Francji  /155
10.2.8. Kobiety do domu  /165
10.3. Podsumowanie  /172
11. 1791–1792: Ostatnie chwile monarchii – zwycięstwo idei republikańskich  /177
11.1. Kontekst historyczny  /177
11.2. Czy można powstrzymać rewolucję?  /190  
11.2.1. „Moja żona, jak mój pies, należy do mnie...”  /191
11.2.2. Etta Palm-Aelders – zmobilizować kobiety /200
11.2.3. Olimpia de Gouges – Deklaracja praw kobiety i obywatelki  /208
11.2.4. Kobiety w czynie społecznym  /215
11.2.5. Kobiety żądają broni  /218
11.3. Podsumowanie  /224
12. Radykalizacja nastrojów – rewolucyjny Terror  /227
12.1. Kontekst historyczny  /227
12.2. 1793 – „Straszliwy rok” dla kobiet  /245
12.2.1. Mężczyźni w obronie kobiet  /245
12.2.2. Towarzystwo Rewolucyjnych Obywatelek Republikańskich  /258
12.2.3. Kobiety przed Trybunałem Rewolucyjnym  /265
11.2.4. „Rewolucje Paryskie” – kobiety na łamach prasy  /274
12.2.5. Kobieca sprawa upadła przez... modę?  /282
12.3. Podsumowanie  /289
13. Zakończyć rewolucję – czasy Dyrektoriatu i Konsulatu  /293
13.1. Kontekst historyczny – Dyrektoriat  /293
13.2. Kontekst historyczny – Konsulat  /302
13.3. Krok w tył  /303
13.3.1. Czy kobiety mają rozum?  /304
13.3.2. Czy kobiety potrzebują edukacji?  /319
13.3.3. Żona winna być mężowi posłuszna – Kodeks cywilny  /331
13.4. Podsumowanie  /336
14. Konkluzja  /340
15. Bibliografia – źródła  /350
Stany Generalne  /350
Monarchia konstytucyjna  /352
Terror  /354
Dyrektoriat i Konsulat  /355
16. Bibliografia – opracowania  /357
Przestrzeń publiczna  /357
Oświecenie (varia)  /357
Historia kobiet  /359
Historia Francji i rewolucji francuskiej  /360
17. Noty biograficzne mniej znanych postaci pojawiających się w książce  /362
Indeks nazwisk  /371