Numizmatyka średniowieczna. Moneta źródłem archeologicznym, historycznym i ikonograficznym

Autor: Stanisław Suchodolski

Rok wydania: 2012

Liczba stron: 446

Okładka: twarda

Format: 17,0 cm x 24,0 cm

Uwaga! delikatne przetarcie okładki, przybrudzenia

Publikacja składa się z 32 tekstów opublikowanych w ciągu pół wieku, głównie w języku polskim, ale też w językach obcych, Wszystkie dotyczą numizmatyki średniowiecznej. Pokazują, że monety są niezastąpione nie tylko do badania historii pieniądza, ale także są źródłem wszechstronnym: materialnym, pisanym i ikonograficznym. Służą wielu naukom, głównie archeologii, historii i historii sztuki. Ich wartość źródłowa jest wprost bezcenna, przynoszą bowiem informacje najwcześniejsze lub w ogóle nie znane. Na podstawie znalezisk można datować warstwy archeologiczne, wnioskować o kierunkach i natężeniu kontaktów handlowych, przebiegu dróg, dziejach osadnictwa. Problemy ekonomii przeplatają się z problemami z zakresu kultury i magii. Ze stempli monet dowiadujemy się o propagandzie uprawianej przez władców, o wglądzie insygniów monarszych i elementów uzbrojenia, o rozwoju kultu świętych. Powstał w ten sposób swoisty rodzaj podręcznika przeznaczonego dla archeologów i historyków, ale też przedstawicieli innych nauk humanistycznych, miłośników monet i kolekcjonerów.

Spis treści:

Contents  /7

Wykaz skrótów  /9

Przedmowa  /11

Wstęp. Pojęcie i zakres numizmatyki  /17

Część I. Walory poznawcze monety i jej wiarygodność  /29

1. Moneta źródłem wszechstronnym: materialnym, pisanym i ikonograficznym  /31

2. Czy informacje zawarte w stemplach monet są w pełni wiarygodne?  /50

3. Metoda badania wzajemnych połączeń stempli w studiach numizmatycznych  /69

Część II. Moneta źródłem archeologicznym  /89

1. Dorobek polskiej archeologii w zakresie badań nad historią pieniądza w średniowieczu  /91

2. Numizmatyka i archeologia - korzyści wynikające ze współpracy  /107

3. O niektórych kontrowersjach archeologiczno-numizmatycznych, czyli czas obiegu monet we wczesnym średniowieczu  /115

4. W sprawie intensywności wymiany lokalnej na ziemiach polskich w X - XI wieku  /133

5. Znaleziska monet jako źródło do badania kontaktów handlowych we wczesnym średniowieczu  /145

6. Drogi napływu dirhemów do Polski  /153

7. Pierwsza fala monet zachodnioeuropejskich w strefie bałtyckiej  /161

8. Pierwsza fala monet zachodnioeuropejskich w X wieku na Mazowszu i w Polsce środkowej  /177

9. Moneta w strefie bałtyckiej około roku 1000. Reorientacja ze Wschodu na Zachód  /189

10. Magia czy roztargnienie? Kilka uwag o tak zwanych drobnych znaleziskach monet  /203

11. Początki obola zmarłych w Europie Środkowej we wczesnym średniowieczu  /213

12. Początki obola zmarłych w Wielkopolsce  /221

13. Kultowa czy ekonomiczna geneza skarbów epoki wikingów  /230

14. Skarby monet odkrywane w kościołach - przejaw kultu czy ekonomii?  /243

15. Zasoby pieniężne "szarego człowieka" w Polsce wczesnośredniowiecznej  /251

16. Znaleziska monet i konteksty archeologiczne. Próba klasyfikacji  /260

Część III. Moneta źródłem historycznym i ikonograficznym  /273

1. Najdawniejsze monety polskie jako źródło dające poznać dzieje pierwszej monarchii  /275

2. Orzeł czy paw? Jeszcze o denarze Bolesława Chrobrego z napisem Princes Polonie  /287

3. O sposobach interpretowania źródeł numizmatycznych - poglądy na powstanie mennictwa w Polsce, w Czechach i na Węgrzech  /306

4. Czy monety palatyna Sieciecha świadczą o jego dążeniu do przejęcia władzy w Polsce? /323

5. Polityka mennicza a wydarzenia polityczne w Polsce we wczesnym średniowieczu  /335

6. Prosperity Mazowsza w XI wieku w świetle źródeł numizmatycznych  /350

7. Czy wyobrażenia na monetach odzwierciedlają rzeczywistość, czy ją kreują? (przykład monety polskiej w średniowieczu)  /361

8. Obraz i słowo na monetach Europy Środkowej, Północnej i Wschodniej w X i XI wieku  /380

9. Kult św. Wacława i św. Wojciecha przez pryzmat polskich monet z wczesnego średniowiecza  /392

10. Numizmatyczny przyczynek do dziejów uzbrojenia w Polsce w XI i XII wieku  /410

11. Czy władcy polscy we wczesnym średniowieczu posługiwali się jabłkiem panowania?  /421

12. Ikonografia monet Władysława II (1138-1146), czyli kto przyniósł czeskie wzorce do mennicy krakowskiej w drugiej ćwierci XII wieku?  /433

Część IV. Zakończenie  /447

Numizmatyka podwodna, czyli o współdziałaniu nauk  /449

Podstawa źródłowa przedruków  /465

Indeks osób  /469

Indeks nazw geograficznych i etnicznych  /479