Nowogródzki Okręg AK „Nów” w fotografii

Autor: Kazimierz Krajewski

Rok wydania: 2021

Liczba stron: 552

Okładka: twarda

Format: 21,0 cm x 29,7 cm

Nowogródzki Okręg Armii Krajowej należy do najciekawszych, a jednocześnie do niedawna najsłabiej zbadanych wielkich jednostek organizacyjnych Polskiego Państwa Podziemnego. Na ziemi nowogródzkiej rozgrywały się wydarzenia związane z walką z dwoma wrogami wolności naszego kraju – aparatem okupacyjnym narodowosocjalistycznej III Rzeszy Niemieckiej oraz komunistyczną partyzantką sowiecką, a po lipcu 1944 r. z Wojskami Wewnętrznymi NKWD i aparatem administracyjnym nowego okupanta – Związku Sowieckiego. Walka ta charakteryzowała się ogromną dynamiką i zaciętością. Polską akcję oddział ów partyzanckich uruchomiono tu znacznie wcześniej niż w pozostałych okręgach AK. To właśnie jej działania budowały swoistą akowską legendę kresów północno-wschodnich. Tutaj też podejmowano wielokrotnie, zgodnie z rozkazami KG AK, daremne próby unormowania stosunków z partyzantką sowiecką, a także oddolne lokalne inicjatywy zawieszenia broni z Niemcami. Każdy obwód (ośrodek), każdy batalion partyzancki Nowogródzkiego Okręgu AK zasługuje na odrębne opracowanie. Prac takich powstało jednak na przestrzeni dziesięcioleci niewiele, dosłownie kilka. Odtwarzanie dziejów nowogródzkiej AK z garści zachowanych rozkazów Komendy Okręgu, sprawozdań z akcji dywersyjno-partyzanckiej i innych materiałów wytworzonych w różnych ogniwach konspiracji może kojarzyć się z rekonstruowaniem rozbitej starej mozaiki. Warto jednak podejmować ten wysiłek, by ratować od zapomnienia pamięć o walce kresowych akowców, która w dzisiejszej Polsce jest tak mało znana.

 Kazimierz Krajewski bogaty materiał ikonograficzny albumu uzupełnił obszerną częścią monograficzną dotyczącą zarówno tego Okręgu Armii Krajowej, jak i samej Nowogródczyzny.

Spis treści:

1. Wstęp  /6

2. Polska konspiracja niepodległościowa na Nowogródczyźnie 1939-1941. Województwo nowogródzkie 1921-1939/11

Wrzesień 1939 r. na Nowogródczyźnie  /20

Początki polskiej konspiracji niepodległościowej na Nowogródczyźnie 1939-1941 /22

3. Komenda Nowogródzkiego Okręgu AK, jej specjalistyczne komórki oraz oddziały dyspozycyjne  /37

4. Geografia pola walki - przeciwnicy i "sojusznicy"  /91

5. Batalion Zaniemeński AK  /125

6. Zgrupowanie Nadniemeńskie  

I batalion 77 pp AK  /143

IV batalion 77 pp AK (Batalion Strzelców im. majora "Hubala")  /162

VIII batalion 77 pp AK "Bohdanka" i Ośrodek Nowogródek "Stawy"  /207

7. Ośrodek Lida "Bór" i Zgrupowanie "Północ" 

Ośrodek Lida "Bór"  /227

II batalion 77 pp AK  /241

Batalion terenowy "Irena" i V batalion 77 pp AK  /265

8. Zgrupowanie "Wschód"

III batalion 77 pp AK (Uderzeniowy Batalion Kadrowy)  /283

VI batalion 77 pp AK i Ośrodek Iwje-Juraciszki "Cis"  /315

9. Zgrupowanie "Zachód"

VII batalion 77 pp AK i Ośrodek Szczuczyn "Łąka"  /327

10. Inspektorat Baranowicki "Południe", "C" (Ośrodki Baranowicze "Puszcza", Nieśwież "Strażnica", Słonim "Piaski", Niedźwiedzica-Hancewicze "Hart", Byteń-Iwacewicze "Dąb")  /357

11. Ośrodek Stołpce "Słup" i Zgrupowanie "Stołpeckie" (I batalion 28 pp AK i 27 puł AK) /373

12. Oddziały Nowogródzkiego Okręgu AK w operacji "Ostra Brama" i akcji "Burza" /409

13. Oddział por. Adolfa Pilcha "Góry"- "Doliny" w Powstaniu Warszawskim oraz w walkach na Kielecczyźnie  /429

14. Nowogródzki Okręg AK po lipcu 1944 r. - ostatni obrońcy Kresów  /467

Bibliografia selektywna  /536

Wykaz skrótów  /544

Indeks osób  /545