Narodziny zawodu. Duchowni luterańscy i proces budowania konfesji w Księstwach Pomorskich XVI/ XVII w.

Autor: Maciej Ptaszyński

Rok wydania: 2011

Liczba stron: 506

Okładka: twarda

Format: 17,0 cm x 24,0 cm

W XVI stuleciu w Europie narodził się nowy zawód. Duchowieństwo, w krajach katolickich stanowiące jeden ze stanów społecznych, na obszarach protestanckich przekształciło się w grupę zawodową. Książka opisuje 
tę zmianę na przykładzie Księstw Pomorskich. Korzystając z metod historii społecznej i „historii życia codziennego”, 
autor rekonstruuje przebieg edukacji pastorów, ich życia zawodowego oraz prywatnego.

Przejście od stanu do zawodu nie było radykalną zmianą, lecz powolną ewolucją. Stopniowa profesjonalizacja protestanckich duchownych należy do procesu „budowania konfesji”. Polegał on na wypracowaniu teologicznych podstaw wyznania, stworzeniu ram prawnych dla nowych Kościołów oraz przeobrażeniu mentalności wiernych, a współgrały z nim zmiany struktur państwa. Książka stanowi próbę odpowiedzi na pytanie o wzajemną zależność przemian w obrębie Kościoła i państwa w XVI i XVII w.

(opis wydawcy)

Spis treści:

Wykaz użytych skrótów /7

Wstęp /11

1. Cel pracy i ramy czasowe  /11

2. Baza źródłowa i literatura przedmiotu  /22

Rozdział 1. Stosunki wyznaniowe na Pomorzu w XVI/XVII w.  /31

1. Reformacja i konfesjonalizacja na Pomorzu /32

2. Dzieje protestantyzmu  /58

3. Przełom stuleci  /87

4. Podsumowanie  /88

Rozdział 2. Porządek kościelny i normatywna sytuacja duchownego /94

1. Wstęp  /94

2. Pomorskie porządki kościelne  /98

3. Struktura Kościoła w świetle ustawodawstwa kościelnego  /106

4. Wizerunek pastora  /122

5. Podsumowanie  /136

Rozdział 3. Pochodzenie duchownych  /137

1. Pochodzenie geograficzne  /137

2. Pochodzenie społeczne  /151

3. Ekskurs: autoidentyfikacja społeczna  /164

Rozdział 4. Wykształcenie duchownych  /167

1. Wstęp  /167

2. Wykształcenie przeduniwersyteckie  /170

3. Wykształcenie uniwersyteckie  /182

4. Podsumowanie: efekty edukacji  /233

Rozdział 5. Kariery duchownych  /235

1. Wstęp /235

2. Patroni i zadania superintendenta  /252

3. Przebieg kariery  /261

4. Czynniki kształtujące karierę /278

5. Podsumowanie  /288

Rozdział 6. Zawód i powołanie. Pozycja pastora w społeczeństwie w świetle jego zadań  /290

1. Wstęp  /290

2. Zadania duchownych  /290

3. Posługi  /301

4. Podróże  /317

5. Podsumowanie: ocena opieki duszpasterskiej  /319

Rozdział 7. Między zwierzchnością a wiernymi. Pozycja pastora w hierarchii społecznej  /322

1. Wstęp  /322

2. Stosunek do władzy świeckiej  /323

3. Relacje pastor-gmina – czy istniał nowożytny antyklerykalizm?  /335

4. Potencjał konfliktów  /340

5. Ekskurs: rola rodziny w sporach  /349

6. Rozwiązywanie konfliktów  /352

7. Podsumowanie  /354

Rozdział 8. Atrakcyjność zawodu. Sytuacja materialna pastora  /356

1. Wstęp  /356

2. Źródła dochodu: majątek Kościoła  /359

3. Ziemia  /367

4. Pensje  /373

5. Dochody a cykl życiowy  /388

6. Dom  /393

7. Podsumowanie i wnioski  /406

Rozdział 9. Wdowy i emeryci  /409

1. Wstęp  /409

2. Sytuacja wdowy  /419

3. Konflikty  /434

4. Podsumowanie  /439

Zakończenie i podsumowanie  /441

Aneks  /448

Spis tabel  /458

Spis wykresów  /460

Bibliografia  /462

Zusammenfassung  /487

Indeks osób  /491