Najstarsze dzieje ziem polskich

Autor: Janusz Ostoja-Zagórski

Rok wydania: 2005

Liczba stron: 252

Okładka: miękka

Format: 17,00 cm x 24,00 cm

Uwagi - okładka i brzegi stron przykurzone

Autor podjął próbę zaprezentowania nowego ujęcia najdawniejszych dziejów ziem polskich. W części pierwszej omówił przedmiot i zakres archeologii, typy źródeł archeologicznych, metody badań archeologicznych oraz datowania zabytków archeologicznych. Przedstawił także periodyzację i chronologię starożytnych dziejów ziem Polski. W części drugiej opisał działalność człowieka pradziejowego na etapie gospodarki przyswajalnej i wytwórczej. Omówił: sposoby zdobywania i produkcji środków żywnościowych, zakres wykorzystywanych przez człowieka surowców, formy osad oraz rodzaje różnego typu budynków mieszkalnych i gospodarczych, sposoby transportu i komunikacji, organizację społeczną, kulturę symboliczną. Część trzecia została poświęcona prezentacji przemian kulturowych, zachodzących na ziemiach polskich we wczesnym średniowieczu. W części czwartej autor zajął się zagadnieniami etnicznymi. Uzupełnieniem pracy jest część piąta - encyklopedyczna, w której przedstawiono w formie haseł charakterystykę wszystkich wyróżnianych przez archeologów kultur, występujących w pradziejach i we wczesnym średniowieczu na ziemiach polskich.

(opis wydawcy)

Spis treści:

Przedmowa do wydania trzeciego  /7

Wstęp   /9

Część pierwsza

Wstęp do archeologii. Perdiodyzacja i chronologia starożytnych dziejów obecnych ziemi polskich

1. Wstęp do archeologi  /15

Przedmiot badań; Typy archeologicznych źródeł; Metody badań archeologicznych; Metody datowania zabytków archeologicznych, Metody rekonstrukcji procesów historycznych  

2. Periodyzacja i chronologia starożytnych dziejów ziem polskich   /21

Uwagi wprowadzające; Epoka kamienia; Epoka brązu; Epoka żelaza

Część druga

1. Środowisko przyrodnicze w starożytności obecnych ziem polskich na tle europejskim   /29

3. Kilka uwag o pochodzeniu człowieka  /38

Uwagi wprowadzające; Gospodarka przedwytwórcza - przyswajalna; Problem tzw. rewolucji neolitycznej; Gospodarcza działalność człowieka (gospodarka wytwórcza)

4. Problemy organizacji społecznej   /73

5. Kultura symboliczna  /84

6. Ziemie polskie w okresie wędrówek ludów   /103

Część trzecia

Ziemie polskie we wczesnym średniowieczu 

Uwagi wprowadzające  /114

1. Model gospodarki   /115

2. Struktura społeczna   /125

Możnowładztwo; Członkowie drużyny; Kler; Wolna ludność wiejska; Ludność niewolna  

3. Kultura symboliczna  /129

4. Narodziny państwa   /137

Część czwarta

Zagadnienia etniczne

Uwagi wprowadzające /144

1. Stosunki etniczne w młodszej epoce kamienia  /147

2. Zagadnienia etniczne w epoce brązu   /149

3. Problemy etniczne u schyłku starożytności   /152

4. Dalsze perspektywy badań etnogenetycznych   /155

Część piąta

Kultury archeologiczne w dorzeczu Odry i Wisły (zarys encyklopedyczny)

Uwagi wstępne   /162

1. Kultury epoki kamienia  /163

Paleolit   /163

kultura prądnicka; kultura lewaluasko-mustierska; kultura oryniacka; kultura jerzmanowiecka; kultura szelacka; kultury wschodniograweckie; kultura magdaleńska; kultura świdersko-mazowszańska

Mezolit   /165

kultura komornicka; kultura janisławicka; kultura chojnicko-pieńkowska

Neolit  /166

kultura ceramiki wstęgowej rytej; kultura ceramiki kłutej; kultura lendzielska; kultura polgarska; kultura ceramiki promienistej; kultura pucharów lejkowatych; kultura amfor kulistych; kultura ceramiki grzebykowo-dołkowej; krąg kultur z ceramiką sznurową; kultura pucharów dzwonowatych

2. Kultury epoki brązu   /193

kultura unietycka; kultura iwieńska; kultura grabsko-śmiardowska; kultura Chłopice-Vesele; kultura mierzanowicka; kultura strzyżowska; kultura trzciniecka; kultury mogiłowe, kultura przedłużycka; kultura łużycka; kultura wschodniopomorska; kultura grobów kloszowych; kultura kurhanów zachodnio-bałtyjskich, kultura jastroforska; kultura przeworska; kultura oksywska; kultura wielbarska; kultura luboszycka

3. Obce elementy kulturowe   /230

krąg kulturowy "Sabastinovka-Nuova"; tzw. znaleziska scytyjskie; kultura Gava; kultura ceramiki kreskowanej; kultura miłogradzka; kultura celtycka; kultura puchowskałp; kultura zarubieniecka, kultura czerniachowska; kultura Hunów

Zakończenie   /243

Ważniejsza literatura uzupełniająca   /245

Spis ilustracji   /249