Nadchodzą Szwedzi. Szwedzka wyprawa najemników przeciwko Rzeczpospolitej i jej klęska pod Hamersztynem w 1627 roku

Autor: Grzegorz J. Brzustowicz

Rok wydania: 2024

Liczba stron: 300

Okładka: twarda

Format: 21,0 cm x 30,0 cm 

Uwaga - delikatnie wgniecione narożniki

W dniu 4 maja 1627 roku na zamku królewskim w Warszawie miała miejsce uroczystość, podczas której przed obliczem króla polskiego Zygmunta III Wazy, jego małżonki Konstancji Habsburg, królewiczów Władysława i Jana Kazimierza oraz całego dworu, pojawili się Łukasz Żółkiewski starosta kałuski z kilkoma polskimi oficerami i rzucili do nóg królewskich kilkadziesiąt sztandarów jakie powiewały jeszcze do niedawna nad najemniczą armią szwedzką, która miała zmienić sytuację na froncie pruskim wojny polsko-szwedzkiej.

Tak zakończyła się głośna ekspedycja szwedzka, podążająca z Meklemburgii przez Księstwo Pomorskie i Brandenburgię przeciwko Rzeczpospolitej, a która została powstrzymana dwa tygodnie wcześniej w Hamersztynie (dzisiaj Czarne) przez wojska polskie pod dowództwem hetmana Stanisława Koniecpolskiego.

(opis wydawcy) 

Spis treści:

Wprowadzenie /5

Zagadnienia wstępne /7   

1. Stan wiedzy o ekspedycji szwedzkiej - dawna historiografia 2. Podstawa źródłowa 3. Zakres geograficzno-chronologiczny 4. Cel i konstrukcja pracy 5. Miejsce wyprawy w polsko-szwedzkiej wojnie ,,O ujscie Wisły"

Rozdział I. Dyplomacja wokół wyprawy szwedzkiej  /27

1. Starania szwedzkie w celu uzyskania zgody na przemarsz przez Pomorze 2. Dyplomacja polska wobec szwedzkiej wyprawy 3. "Trzymać wilka za uszy" - pomorska polityka neutralności 4. Elektor brandenburski wobec szwedzkiego przemarszu 5. Dywersja w Nowej Marchii 6. Cesarska pomoc

Rozdział II. Siły militarne zaangażowane w sprawę przemarszu przez Pomorze  /74

1. Armia najemników szwedzkich

• Werbunek 
• Liczebność i sktad narodowościowy
• Dowódcy
• Uzbrojenie
• Sztandary
• Ugrupowanie marszowe

2. Polskie sily militarne polskie zaangażowane przeciwko armi najemnej

3. Organizacja i liczebność armii brandenburskiej

• Armia zawodowa
• Marchijska obrona krajowa

4. Armia Księstwa Pomorskiego

• Próba wzmocnienia militarnego Księstwa Pomorskiego w latach 1618-1626
• Liczebność obrony krajowej 
• Problemy obrony krajowej Ksiestwa Pomorskiego
• Uzbrojenie armii pomorskiej
• Uzbrojenie i ubiór wojskowy księcia Bogusława XIV
• Uzbrojenie szlachty 
• Uzbrojenie mieszczan
• Taktyka pomorska

Rozdział III. Marsz szwedzkich najemników przez Księstwo Pomorskie i Nową Marchię  /158

1. Zmiany w trasie przemarszu 

2. Trudny wymarsz

3. Etapy przemarszu

A. Z Meklemburgii przez Pomorze Przednie i Marchię Wkrzańską

Pierwszy etap przemarszu armii najemników szwedzkich od 21 lutego do 21 marca 1627 r.

• Potyczka pod Anklam
• Obejście
• Wydarzenia pod Friedlandem
• Marsz ku Odrze 
• Przeprawa przez Odrę

B. Od Odry przez Pomorze Tylne i Nową Marchię do polskiej granicy 

Drugi etap przemarszu armii najemników szwedzkich (21.03-3.04.)

C. Potyczka w Barnimiu

• Próba zajęcia mostu w Krępcewie i strzelanina pod Radaczewem 
• Przekroczenie granicy pomorsko- brandenburskiej 
• Szwedzkie zagrożenie dla Wielkopolski 
• Potyczka pod Szadzkiem
• Szwedzi pod Chociwlem. 
• Kareta Wedlów
• Z Chociwla do Karlina 
• Podwójny marsz nad polską granice 
• Starcie pod Bialym Borem 
• Pomorze zagrożone kolejnym przemarszem 
• Przemarsz do Stupska 
• Incydenty w ziemi lęborskiej i oblężenic Pucka 
• Potyczka pod Bożepolem 

4. Próba wydostania się pulapki 

Trzeci etap przemarszu armii najemników szwedzkich (4.04-17.04.)

• Odwrót pod Słupsk 
• Starcie pod Miastkiem 
• Pomorska armia w okolicach Lęborka i Szczecinka
• Marsz Szwedów do Hamersztyna 
• Wycieczka pod Debrzno 
• Powrót do Hamersztynu 

Rozdział IV. Klęska szwedzkiej ekspedycji i kapitulacja pod Hamersztynem (12-16.04.1627)  /229

1. Pierwsze walki pod Hamersztynem (12.04.) 

2. Przejście do oblężenia (13.04.)

3. Pogorszenie morale najemników (14.04.)

4. Krwawe żniwo artylerii polskiej (15.04.)

5. Rokowania i dezercje (16.04.)

6. Kapitulacja szwedzkich najemników (17.04.)

7. Sprawozdanie hetmana Stanislawa Koniecpolskiego z walk pod Hamersztynem

8. Relacja oficera szwedzkiego o wydarzeniach pod Hamersztynem

9. Straty

10. Los jeńców 

Rozdział V. Znaczenie klęski szwedzkich najemników /257

1. Odgłosy i znaczenie polskiego zwycięstwa 

2. Ocena zachowania strony brandenburskiej

3. Znaczenie przemarszu armii szwedzkiej dla Księstwa Pomorskiego

Zakończenie /280

Spis ilustracji  /282

Skróty /285

Bibliografia /285