Monteskiusz. Listy perskie

Autor: Monteskiusz

Przekład: Tadeusz Boy-Żeleński

Rok wydania: 2023

Liczba stron: 286

Okładka: miękka

Format: 12,5 cm x 19,5 cm

Seria: Meandry kultury

 

Monteskiusz, właściwe Carles Louis baron de la Brede et de Montesquieu (1689-1755) - francuski filozof, prawnik, czołowy przedstawiciel myśli oświeceniowej, autor takich dzieł jak "O duchu praw" (w którym przedstawił zasadniczy do tej pory trójpodział władz), "Rozważania nad przyczynami wielkości i upadku Rzymu" czy właśnie Listy perskie. Poddaje w nich ostrej krytyce rządy absolutystyczne za czasów króla Ludwika XIV robi to jednak w sposób zawoalowany i w wymyślnej epistolarnej formie. Jak pisze o "Listach" Tadeusz Boy-Żeleński: "zaczyna się ta książeczka niby jeden z modnych wówczas romansów czerpiących kanwę z fantastycznego, lubieżnego Wschodu i jego serajów; szereg początkowych listów trzymany jest w tym tonie. Jednak w kolejnych autor staje się coraz poważniejszy, coraz większy zakres tematów porusza, zagadnień politycznych, obyczajowych, filozoficznych. Wreszcie sprawy związane z religią, politologią, kolonizacją. A potem znowuż ostra satyra obyczajowa i lubieżny żarcik, a przy tym śmiało można nazwać Monteskiusza jednym z pierwszych - tak! - feministów. A z rozważań o religiach oddajmy na chwilę głos autorowi: W wielkim kłopocie znajdują się wszystkie religie, kiedy chodzi o to, aby dać pojęcie o przyszłych rozkoszach ludzi, którzy poczciwie żyli. Łatwo jest przestraszyć złych szeregiem kar, które im grożą; ale ludziom cnotliwym nie wiadomo, co przyrzekać. (...). Spotykałem opisy raju, zdolne odstraszyć wszystkich rozsądnych ludzi".

(opis wydawcy)

Spis treści:

Od tłumacza  /5

Uwagi w sprawie „Listów perskich”   /15

Wstęp   /19

List I. Usbek do przyjaciela swego Rustana, w Ispahan   /21

List II. Usbek do naczelnika czarnych eunuchów seraju, w Ispahan   /21

List III. Zachi do Usbeka, w Taurydzie   /22

List IV. Zefis do Usbeka, w Erzerun   /24

List V. Rustan do Usbeka, w Erzerun   /25

List VI. Usbek do przyjaciela swego Nessira, w Ispahan   /25

List VII. Fatme do Usbeka, w Erzerun   /26

List VIII. Usbek do swego przyjaciela Rustana, w Ispahan    /28

List IX. Pierwszy eunuch do Ibbiego, w Erzerun    /30

List X. Mirza do swego przyjaciela Usbeka, w Erzerun   /33

List XI. Usbek do Mirzy, w Ispahan   /34

List XII. Usbek do tegoż, w Ispahan   /37

List XIII. Usbek do tegoż   /40

List XIV. Usbek do tegoż   /41

List XV. Pierwszy eunuch do Jarona, czarnego eunucha, w Erzerun  /43

List XVI. Usbek do Mollacha Mehemeta Ali, strażnika trzech grobów w Kam   /44

List XVII. Usbek do tegoż   /44

List XVIII. Mehemet Ali, sługa proroków, do Usbeka, w Erzerun   /45

List XIX. Usbek do przyjaciela swego Rustana, w Ispahan   /48

List XX. Usbek do Zachi, swojej żony, w seraju w Ispahan   /49

List XXI. Usbek do naczelnika białych eunuchów   /51

List XXII. Jaron do naczelnego eunucha   /52

List XXIII. Usbek do przyjaciela Ibbena, w Smyrnie   /53

List XXIV. Rika do Ibbena, w Smyrnie   /54

List XXV. Usbek do Ibbena, w Smyrnie   /57

LIST XXVI. Usbek do Roksany, w seraju w Ispahan   /57

List XXVII. Usbek do Nessira, w Ispahan   /60

List XXVIII. Rika do ***   /61

List XXIX. Rika do Ibbena, w Smyrnie   /63

List XXX. Rika do tegoż, w Smyrnie    /66

List XXXI. Rhedi do Usbeka, w Paryżu   /67

List XXXII. Rika do ***   /67

List XXXIII. Usbek do Rhediego, w Wenecji   /68

List XXIV. Usbek do Ibbena, w Smyrnie    /69

List XXXV. Usbek do Gemchida, swego krewniaka, derwisza najświętszego monastyru w Taurydzie   /71

List XXXVI. Usbek do Rhediego, w Wenecji   /72

List XXXVII. Usbek do Ibbena, w Smyrnie   /74

List XXXVIII. Rika do Ibbena, w Smyrnie    /75

List XXXIX. Hagi Ibbi do Żyda Ben Jozuego, świeżo nawróconego mahometanina, w Smyrnie    /77

List XL. Usbek do Ibbena, w Smyrnie   /79

List XLI. Naczelnik czarnych eunuchów do Usbeka   /79

List XLII. Faran do Usbeka, swego najdostojniejszego pana   /80

List XLIII. Usbek do Farana, w ogrodach Fatmy    /81

List XLIV. Usbek do Rhediego, w Wenecji   /81

List XLV. Rika do Usbeka, w ***    /82

List XLVI. Usbek do Rhediego, w Wenecji   /84

List XLVII. Zachi do Usbeka, w Paryżu    /86

List XLVIII. Usbek do Rhediego, w Wenecji    /87

List XLIX. Rika do Usbeka, w ***    /94

List L. Rika do ***   /95

List LI. Nargum, poseł perski w Moskwie, do Usbeka, w Paryżu   /96

List LII. Rika do Usbeka, w ***    /98

List LIII. Zelis do Usbeka, w Paryżu   /100

List LIV. Rika do Usbeka, w ***    /102

List LV. Rika do Ibbena, w Smyrnie   /104

List LVI. Usbek do Ibbena, w Smyrnie    /106

List LVII. Usbek do Rhediego, w Wenecji    /107

List LVIII. Rika do Rhediego, to Wenecji   /109

List LIX. Rika do Usbeka, w ***   /110

List LX. Usbek do Ibbena, w Smyrnie  /112

List LXI. Usbek do Rhediego, w Wenecji   /113

List LXII. Zelis do Usbeka, w Paryżu   /115

List LXIII. Rika do Usbeka, w ***   /116

List LXIV. Naczelnik czarnych eunuchów do Usbeka, w Paryżu   /117

List LXV. Usbek do swoich żon, w seraju w Ispahan   /120

List LXVI. Rika do ***   /121

List LXVII. Ibben do Usbeka, w Paryżu   /122

List LXVIII. Rika do Usbeka, w ***    /131

List LXIX. Usbek do Rhediego, w Wenecji   /132

List LXX. Zelis do Usbeka, w Paryżu   /135

List LXXI. Usbek do Zelis    /136

List LXXII. Rika do Usbeka, w ***  /136

List LXXIII. Rika do ***  /137

List LXXIV. Usbek do Riki, w ***   /138

List LXXV. Usbek do Rhediego, w Wenecji   /139

List LXXVI. Usbek do przyjaciela swego Ibbena, w Smyrnie   /141

List LXXVII. Ibben do Usbeka, w Paryżu    /143

List LXXVIII. Rika do Usbeka, w ***   /143

List LXXIX. Przełożony czarnych eunuchów do Usbeka, w Paryżu    /147

List LXXX. Usbek do Rhediego, w Wenecji   /147

List LXXXI. Nargum, poseł perski w Moskwie, do Usbeka, w Paryżu    /149

List LXXXII. Rika do Ibbena, w Smyrnie   /150

List LXXXIII. Usbek do Rhediego, w Wenecji    /151

List LXXXIV. Rika do ***    /153

List LXXXV. Usbek do Mirzy, w Ispahan   /154

List LXXXVI. Rika do ***   /156

List LXXXVII. Rika do ***    /157

List LXXXVIII. Usbek do Rhediego, w Wenecji   /159

List LXXXIX. Usbek do Ibbena, w Smyrnie   /160

List XC. Usbek do tegoż, w Smyrnie   /161

List XCI. Usbek do Rustana, w Ispahan   /163

List XCII. Usbek do Rhediego, w Wenecji   /163

List XCIII. Usbek do swego brata, santona u monastyrze kasbińskim  /164

List XCIV. Usbek do Rhediego, w Wenecji   /166

List XCV. Usbek do tegoż   /167

List XCVI. Pierwszy eunuch do Usbeka, w Paryżu   /169

List XCVII. Usbek do Hasseina, derwisza góry Jaron   /171

List XCVIII. Usbek do Ibbena, w Smyrnie   /173

List XCIX. Rika do Rhediego, w Wenecji    /174

List C. Rika do tegoż   /175

List CI. Usbek do ***   /177

List CII. Usbek do Ibbena, w Smyrnie   /178

List CIII. Usbek do tegoż   /180

List CIV. Usbek do tegoż   /182

List CV. Rhedi do Usbeka, to Paryżu   /183

List CVI. Usbek do Rhediego, w Wenecji   /184

List CVII. Rika do Ibbena, w Smyrnie  /188

List CVIII. Usbek do ***   /189

List CIX. Rika do ***   /191

List CX. Rika do ***   /191

List CXI. Usbek do ***   /193

List CXII. Rhedi do Usbeka, w Paryżu   /194

List CXIII. Usbek do Rhediego, w Wenecji   /196

List CXIV. Usbek do tegoż  /198

List CXV. Usbek do tegoż   /200

List CXVI. Usbek do tegoż   /201

List CXVII. Usbek do tegoż   /203

List CXVIII. Usbek do tegoż   /206

List CXIX. Usbek do tegoż   /206

List CXX. Usbek do tegoż   /208

List CXXI. Usbek do tegoż   /209

List CXXII. Usbek do tegoż   /212

List CXXIII. Usbek do mollacha Mehemet Alego, strażnika trzech grobowców, w Kom   /214

List CXXIV. Usbek do Rhediego, w Wenecji   /214

List CXXV. Rika do ***   /216

List CXXVI. Rika do Usbeka, w ***  /216

List CXXVII. Rika do Ibbena, w Smyrnie   /218

List CXXVIII. Rika do Usbeka, w ***   /220

List CXXIX. Usbek do Rhediego, w Wenecji   /222

List CXXX. Rika do ***   /224

List CXXXI. Rhedi do Riki, w Paryżu   /228

List CXXXII. Rika do ***   /230

List CXXXIII. Rika do ***   /232

List CXXXIV. Rika do tegoż   /233

List CXXXV. Rika do tegoż   /235

List CXXXVI. Rika do tegoż   /236

List CXXXVII. Rika do tegoż   /238

List CXXXVIII. Rika do Ibbena, w Smyrnie    /240

List CXXXIX. Rika do tegoż   /242

List CXL. Rika do Usbeka, w ***   /242

List CXLI. Rika do tegoż   /243

List CXLII. Rika do Usbeka, w ***    /251

List CXLIII. Rika do Nathanaela Lewi, lekarza żydowskiego, w Livorno    /256

List CXLIV. Rika do Usbeka   /262

List CXLV. Usbek do ***   /263

List CXLVI. Usbek do Rhediego, w Wenecji   /267

List CXIVII. Starszy eunuch do Usbeka, w Paryżu   /269

List CXLVIII. Usbek do pierwszego eunucha, w seraju w Ispahan   /270

List CXLIX. Narsit do Usbeka, w Paryżu  /270

List CL. Usbek do Narsita, w seraju w Ispahan   /271

List CLI. Solim do Usbeka, w Paryżu   /272

List CLII. Narsit do Usbeka, w Paryżu   /272

List CLIII. Usbek do Solima, w seraju w Ispahan   /273

List CLIV. Usbek do swoich żon, w seraju w Ispahan   /273

List CLV. Usbek do Nessira, w Ispahan   /273

List CLVI. Roksana do Usbeka, w Paryżu   /275

List CLVII. Zachi do Usbeka, w Paryżu   /276

List CLVIII. Zelis do Usbeka, w Paryżu   /276

List CLIX. Solim do Usbeka, w Paryżu   /277

List CLX. Solim do Usbeka, w Paryżu   /278

List CLXI. Roksana do Usbeka, w Paryżu   /278