Młodsza Europa

Autor: Jerzy Kłoczkowski

Rok wydania: 2003

Liczba stron: 534

Okładka: twarda

Format: 17,00 cm x 24,00 cm

Uwaga - przetarta, zarysowana okładka, przybrudzony grzbiet

Książka jest syntezą ukazującą proces kształtowania się państw i społeczeństw Europy Środkowo-Wschodniej, włączania się ich do kręgu cywilizacyjnego "chrześcijańskiego Zachodu", jak wówczas mówiono. Dotyczy zwłaszcza ostatnich stuleci średniowiecza - czasów głębokich przekształceń, budowania podstaw i rozkwitu kultur narodowych. Wiele miejsca poświęca autor przemianom na wsi, roli klasztorów i uniwersytetów, a także tworzącej się wówczas samorządności miejskiej. Szeroko omawia również znaczenie regionalnych porozumień (polsko-litewsko-ruskich, czesko-węgiersko-polskich), istotnych wobec zagrożeń i dążeń tamtych czasów, co uświadamia czytelnikowi, że dzisiejsze tendencje integracyjne w Europie mają długą tradycję.

Spis treści:

Spis ilustracji  /7

Spis map  /9

Spis tabel  /10

Wstęp  /11

Rozdział I. Podstawy, chrystianizacja - "nowe chrześcijaństwo" w Europie 1000 roku  /23

1. Najstarsze dziedzictwo  /23

2. Od pogaństwa do chrześcijaństwa  /30

3. Pierwsze duże doświadczenia w IX wieku: Morawy i Bułgaria  /37

4. Decydujący X wiek  /42

5. Bezpośrednie skutki przełomu  /52

Rozdział II. Podstawy, model zachodni w Europie Środkowo-Wschodniej w XIII wieku  /58

1. Państwo wczesnośredniowieczne  /58

2. Model przekształceń świata zachodnioeuropejskiego  /64

3. Przełom XIII wieku  /72

4. Świat bizantyńsko-słowiański. Europa Wschodnia  /82

Rozdział III. Mapa polityczna Europy Środkowo-Wschodniej w XIV-XV wieku  /86

1. Na przełomie XIII i XIV wieku  /88

2. Stabilizacja  /95

3. Cień Turcji nad naszą Europą  /101

4. Kryzysy w Czechach i na Węgrzech za ostatnich Luksemburgów  /105

5. Unia polsko-litewska i katastrofa państwa krzyżackiego  /108

6. Ku jagiellońskiej Europie Środkowo-Wschodniej. Sukcesy i klęski  /114

Rozdział IV. Społeczeństwa  /125

1. Rozwój społeczno-gospodarczy  /126

2. Szlachta  /141

3. Miasta i ich mieszkańcy  /149

4. Wspólnoty wiejskie -gromady  /157

5. Grupy i kategorie ludzi marginesu - ich problemy  /164

6. Ruch wspólnotowy - społeczeństwo wspólnot  /176

7. Kultury społeczne /183

Rozdział V. Państwa  /189

1. Państwa Europy Środkowo-Wschodniej w XIV-XV wieku   /190

2. Królowie i parlamenty  /200

3. Administracja, finanse, armia  /216

4. Państwa chrześcijaństwa wschodniego  /229

Rozdział VI. Kościoły  .239

1. Kościoły lokalne - diecezje  /241

2. Struktury podstawowe: parafie i ich duchowni  /249

3. Struktury podstawowe: klasztory i zakony  /257

4. Kościoły bizantyńsko-słowiańskie  /274

5. Chrystianizacja  /290

Rozdział VII. Pluralizm religijny  /311

1. Doświadczenie czeskie XV wieku  /315

2. Doświadczenie litewsko-rusko-polskie (pogaństwo, prawosławie, katolicyzm)  /324

Rozdział VIII. Nauka i sztuka  /339

1. Nauczanie podstawowe: szkoły parafialne  /342

2. Szkoły kapitulne i zakonne  /346

3. Uniwersytety  /354

4. Elity intelektualne i ich twórczość  /368

5. Nowy humanizm  /381

6. W kręgu świata gotyckiego  /390

7. Cywilizacja bizantyńsko-słowiańska  /408

Rozdział IX. Narody  /430

1. Mit początku i sprawa własnego miejsca w historii świata  /435

2. Historycy i świadomość historyczna  /446

3. Elementy religijne w narodowej świadomości. Święci patronowie  /452

4. Języki i literatury narodowe  /459

5. Świadomość narodowa  /469

Uwagi końcowe  /485

Bibliografia  /491

Indeks osób  /515

Indeks nazw geograficznych i etniczno-politycznych  /526