Między ascezą a przepychem. Dwa studia o rzeczach codziennego użytku i przedmiotach zbytku ...

Autor: Krzysztof R. Prokop

Rok wydania: 2013

Liczba stron: 454

Okładka: twarda

Format: 17,0 cm x 24,0 cm

Książka składa się z dwóch odrębnych części: pierwszej, dotyczącej roli przedmiotów codziennego użytku oraz zbytku w życiu średniowiecznych zakonów, oraz drugiej, opisującej materialną oprawę ingresów, konsekracji i pogrzebów biskupich w dawnej Rzeczypospolitej. Stanowi ona solidne studium dwóch stron egzystencji ludzi Kościoła - ascetycznej oraz dostatniej, odświętnej, nie stroniącej od przepychu i luksusu. Autor wykorzystał bogate, zróżnicowane źródła, zaś w ich własnej, pełnej inwencji interpretacji posiłkuje się obszerną literaturą przedmiotu. Przy lekturze należy mieć na uwadze, że praca ta nie jest całościowo zaprojektowaną rozprawą, lecz składa się z dwóch biegunowo skierowanych studiów, których opozycyjność wyznacza nie tylko para przeciwstawie B: norma - praktyka, powszedniość - nadzwyczajność, zachowania codzienne - rytuały uroczystości, lecz również zasadnicze różnice czasu i miejsca, charakteru wykorzystania źródeł, odmiennych środowisk odzwierciedlonych w tych materiałach, poddanych inaczej biegnącym analizom badawczym. Tą dwubiegunową, założoną na kontraście konstrukcję anonsuje sam podtytuł książki, która bardzo wiele wnosi do wiedzy na temat kultury materialnej Kościoła katolickiego.

Spis treści:

Wprowadzenie /7

Rola i miejsce przedmiotów codziennego użytku oraz przedmiotów zbytku w życiu średniowiecznych wspólnot zakonnych w świetle ich reguł  

Wstęp  /17

 Wykaz skrótów/ 27

I. Reguły zakonne w chrześcijańskiej starożytności i w średniowieczu  /29
II. Przedmioty codziennego użytku i przedmioty zbytku we wczesnochrześcijańskich i średniowiecznych regułach zakonnych  /55
1. Wskazania ogólne  /56
2. Miejsce schronienia i wypoczynku (lokum)  /72
3. Odzienie (ubiór i obuwie)  /77
4. Pożywienie (pokarmy i napoje)  /90
5. Inne /101
III. Oddziaływanie wzorców zawartych w regułach zakonnych na społeczeństwo średniowiecznej Europy (wybrane zagadnienia)  /109
Zakończenie  /122
Bibliografia  /126
1. Źródła  /126
2. Wybrana literatura  /129

Materialna oprawa ingresów, konsekracji i pogrzebów biskupich w nowożytnej Rzeczypospolitej Obojga Narodów 

 Wstęp  /135

 Wykaz skrótów /145

I. Przedmiot i zakres analizy  /146
II. Stan badań i podstawa źródłowa  /159
III. Ordo caeremoniarum  /175
1. Przebieg uroczystości  /183
A. Sakra biskupia (konsekracja)  /183
B. Ingres  /200
C. Pogrzeb biskupa / 213
2. Zagadnienie przestrzeni ceremonialnej  /224
3. Funkcja ceremoniarza (mistrza ceremonii)  /243
4. Fundusze i organizacja  /255
IV. Elementy materialnej oprawy sakr, ingresów i pogrzebów członków staropolskiego episkopatu katolickiego  /285
1. Ubiór  /287
2. Insygnia  /299
3. Środki transportu  /312
4. Naczynia  /320
5. Pożywienie  /327
6. Umeblowanie  /340
7. Oświetlenie  ./347
8. Funeralia  /356
9. Militaria  /365
10. Dokumenty oraz druki  /375
11. Inne  /389
A. Architektura okazjonalna  /389
B. Baldachim  /395
C. Chorągwie  /401
D. Dzwony oraz instrumenty muzyczne /404
Podsumowanie  /413
Bibliografia  /424
1. Źródła archiwalne i współczesna prasa  /424
2. Edycje źródłowe  /425
3. Opracowania  /428
 

Zakończenie  /439
Spis ilustracji  /445
Streszczenie  /450