Miasta warmińskie w latach 1466-1772. Samorząd, społeczeństwo, gospodarka

Autor: Jerzy Kiełbik

Rok wydania: 2007

Ilość stron: 187

Oprawa: miękka

Format: 16,5 cm x 23,5 cm

Seria: Rozprawy i Materiały Ośrodka Badań Naukowych im. W. Kętrzyńskiego nr 237

Miasto zawsze było świadectwem siły i bogactwa ziemi, a równocześnie siedzibą władzy. Na Warmii, w tworzącym się dominium, ośrodki miejskie początkowo wspierały akcję kolonizacyjną (w przypadku zagrożenia mogli w nich znaleźć schronienie osadnicy wiejscy). W miarę postępującego słabnięcia tej roli oraz rozwoju, miasta warmińskie stawały się centrami wymiany handlowej, władzy administracyjnej, jak również życia kulturalnego. Stworzenie siatki złożonej z trzynastu osad miejskich (czytelnej do dzisiaj) stało się możliwe dzięki procesom podboju, kolonizacji i podporządkowywania plemion pruskich. Założenie i rozwój miast było więc elementem procesu zagospodarowywania terytorium uzyskanego przez biskupa warmińskiego jako jego świeckie władztwo.
Utworzenie tego władztwa było możliwe dzięki rozpoczętemu przez zakon krzyżacki procesowi podboju ziem pruskich. Nim jednak do tego doszło, Zakon, dążąc do stworzenia własnego państwa i do uniezależnienia się od swego darczyńcy, Konrada Mazowieckiego, uzyskał od papieża i cesarza przywileje zapewniające mu prawo do tych terenów. Nadań tych można było dokonać dlatego, że obszary zamieszkiwane przez pogan były uważane w doktrynie chrześcijańskiej tamtych czasów za ziemię niczyją. Mogły więc one zostać objęte formalnie we władanie przez Stolicę Apostolską, a następnie podzielone pomiędzy Kościół a Zakon, który swą część uzyskał w wieczyste użytkowanie. Podział ten sankcjonował dokument cyrkumskrypcyjny wydany 29 lipca 1243 r. przez biskupa Wilhelma z Modeny, upoważnionego do tego przez papieża Innocentego IV, tworzący na terenie Prus diecezje, pomezańską…

Spis treści:

Wstęp  /7

Rozdział I. Powstanie i rozwój sieci miejskiej  /15

Lokacja miast warmińskich  /15

Zagospodarowanie przestrzeni miejskiej  /35

Rozdział II. Struktura społeczna i liczebność mieszkańców miast  /45

Prawny aspekt uzyskiwania obywatelstwa  miejskiego  /46

Struktura społeczna mieszczan  /57

Liczebność  /70

Rozdział III. Samorząd miejski  /84

Władze miasta  /86

Administrowanie miastem  /97

Ustawodawstwo miejskie  /103

Sądownictwo  /113

Rozdział IV. Gospodarka miejska  /119

Organizacja i charakterystyka wymiany handlowej miast  /120

Rzemiosło i organizacja cechowa  /132

Rolnictwo  /146

Zakończenie  /152

Aneksy  /155

Bibliografia   /163

Wykaz skrótów  /178

Indeks osób  /179

Resume /185