Metamorfozy społeczne 13, tom 1, część 1. Wielka Wojna w polskiej korespondencji zatrzymanej przez cenzurę austro-węgierską...

Opracowanie: Paweł Brudek, Jan Molenda, Jerzy Z. Pająk

Rok wydania: 2018

Liczba stron: 560

Okładka: miękka

Format: 16,5 cm  24,5 cm

Seria: Metamorfozy społeczne 13, tom 1, część 1

„Prezentowane czytelnikowi wydawnictwo źródłowe ma swoją własną historię. Jego inicjatorem i pomysłodawcą był Jan Molenda, który swą przygodę z aktami cenzury korespondencji wytworzonymi przez naczelne władze Austro-Węgier i podległe im struktury cenzury w latach Wielkiej Wojny rozpoczął w 1964 r. Wówczas w polskiej literaturze historycznej dostępna była jedynie publikacja fragmentu sprawozdania miesięcznego za kwiecień 1917 r. (….) Gdy badacz ruszył tym tropem do Wiednia , okazało się, że liczne zespoły akt dotyczące cenzury korespondencji są przechowywane nie w HHSt w Wiedniu, lecz z Kriegsarchiv. (…) Mimo pomocy i życzliwości archiwistów  ówczesnego Archiwum Wojny, wobec braku inwentarzy zespołów zawierających akta cenzury korespondencji i opracowań na jej temat, kompletowanie wskazanej dokumentacji należało rozpocząć od poszukiwań w księgach kancelaryjnych i kartotekach stanowiących do nich indeksy. Zespoły dotyczące cenzury korespondencji liczą zaś dziesiątki, jeśli nie setki metrów bieżących akt. Kwerenda jest więc utrudniona i czasochłonna. Niemniej w ciągu trzech wyjazdów w latach 1964, 1976 i 1980 udało się pozyskać znaczącą część materiału źródłowego, w tym zasadniczą część sprawozdań okresowych, oraz istotną część meldunków Polskich Grup Cenzury”

(ze wstępu)

Spis treści tomu 1:

Wstęp    /7

1. Zakres kwerendy źródeł   /7

2. Kształtowanie się cenzury austro-węgierskiej w czasie wojny    /9

3. Zarys historii i struktura Oddziału Cenzury GZNB – Centralnego Wspólnego Biura Rejestrowego Czerwonego Krzyża – Wydziału Informacyjnego dla Jeńców Wojennych w latach 1914–1918    /23

4. Polskie grupy cenzury i Referat XVI – struktury i personel kierowniczy   /50

5. Rodzaj wytworzonej dokumentacji i stan jej zachowania    /60

6. Układ wewnętrzny źródeł i zasady ich edytorskiego opracowania    /76

7. Stan badań   /82

A) Cenzura w Austro-Węgrzech w latach I wojny światowej     /83

B) Jeniectwo wojenne i internowani w Austro-Węgrzech i Rosji w latach 1914–1918  /95

8. Konkluzje /101

Część I: Dokumenty normatywne Oddziału Cenzury Centralnego Wspólnego Biura Rejestrowego (GZNB) Czerwonego Krzyża - Wydziału Informacyjnego dla Jeńców Wojennych w Wiedniu (1914–1918)   /105