Mazowieckie sądy ziemskie (1588-1648). Organizacja - funkcjonowanie - postępowanie

Autor: Adam Moniuszko

Rok wydania: 2013

Liczba stron: 364

Okładka: miękka

Format: 14,00 cm x 21,00 cm

Uwagi - okładka i brzegi stron z lekkimi zabrudzeniami

Spory prawne zajmowały poczesne miejsce w życiu typowego szlachcica. Pamiętniki, akta prawno-majątkowe, czy sylwy szlacheckie wypełnione są wzmiankami o konfliktach, procesach, wyrokach i ugodach. Skłonność do występowania na drogę procesową – a niekiedy wręcz pieniactwo – stanowią jedną z immanentnych cech szlacheckiej mentalności i kultury prawnej. Znaczenie tego aspektu życia prywatnego i publicznego nie w pełni jeszcze zostało odzwierciedlone w stanie badań nad sądownictwem, a zwłaszcza postępowaniem sądowym w Rzeczypospolitej szlacheckiej.

 
Książka ta przedstawia różne aspekty funkcjonowania sądów ziemskich w czasach panowania pierwszych dwóch Wazów, przede wszystkim: organizacyjny, personalny i proceduralny.

Problematykę tę prezentuje na przykładzie Mazowsza m.in. ze względu na jego specyfikę społeczną (duża liczebność szlachty) oraz przyspieszone procesy politycznej i prawnej integracji z Koroną, z jednoczesną próbą zachowania na części terytorium odrębności dla ubogiej szlachty pożytecznych (tzw. Ekscepta mazowieckie).

Obszerną część pracy poświęcono postępowaniu sądowemu, które przedstawione zostało „krok po kroku”: od protestacji i pozwu do wyroku i środków odwoławczych. Pozwala to Czytelnikowi na orientację w skomplikowanej materii procesowej i jej zlatynizowanej terminologii.

(opis wydawcy)


Spis treści:

Wstęp / 9

Rozdział I. Mazowieckie sądy ziemskie – organizacja i funkcjonowanie w latach 1588–1648 / 19

1. Mazowsze w II połowie XVI stulecia / 19

2. Sądownictwo szlacheckie na Mazowszu w II poł. XVI i I poł. XVII w. – zarys problematyki / 25

3. Organizacja sądownictwa ziemskiego na Mazowszu / 44

4. Funkcjonowanie sądownictwa ziemskiego / 58

5. Właściwość sądów ziemskich / 85

6. Roczki leżenia ksiąg / 105

Rozdział II. Sędziowie sądów ziemskich / 113

1. Skład sądu / 113

2. Wymogi formalne wobec kandydatów / 118

3. Tryb wyboru / 127

4. Opuszczanie urzędu / 142

5. Obowiązki i uposażenie / 144

6. Sędziowie mazowieckich sądów ziemskich – zarys problematyki / 160

7. Personel pomocniczy sądów ziemskich / 175

Rozdział III. Postępowanie przed sądami ziemskimi / 185

1. Podstawowe zasady postępowania sądowego / 185

2. Strony i uczestnicy postępowania / 193

3. Wstępne czynności procesowe / 205

4. Pozwy / 212

5. Rejestry spraw / 229

6. Terminy i proces zaoczny (in contumatiam) / 232

7. Wstępna (akcesoryjna) część rozprawy / 241

8. Postępowanie dowodowe / 263

9. Wyrok i środki prawne przeciw wyrokowi / 280

Zakończenie / 293

Aneks 1. Terminy roków sądów ziemskich – stan formalnoprawny / 303

Aneks 2. Sędziowie mazowieckich sądów ziemskich 1588–1648 / 308

Wykaz tabel, wykresów i zestawień / 343

Bibliografia / 344

Indeks objaśnień terminów prawnych / 357

Indeks osobowy / 359