Materiały etnograficzne z Pomorza Gdańskiego. Kaszuby - Kociewie - Powiśle

Autor: Józef Łęgowski

Rok wydania: 2021

Liczba stron: 326

Okładka: twarda

Format: 15,00 cm x 21,00 cm

Materiały etnograficzne z Pomorza Gdańskiego ukazują dziedzictwo kulturowe, zwyczaje i pieśni z Kaszub, Kociewia oraz Powiśla i do dziś stanowią niezastąpione źródło informacji o ludowości polskich mieszkańców dawnych Prus Zachodnich. Zamieszczone w niniejszej publikacji materiały mogą posłużyć przede wszystkim do odkrywania bogactwa kulturowego tych regionów, co z kolei jest ważnym elementem kształtowania się lub odkrywania tożsamości regionalnej. Ponadto w tekstach J. Łęgowskiego znajduje się wiele interesujących odniesień do współczesnych mu realiów społeczno-politycznych, które znacząco wpłynęły na tematykę podejmowaną przez ówczesnych naukowców oraz sposób podejścia do wielu kwestii, w tym kwestii językowych. Materiały te mogą więc stanowić ciekawy punkt wyjścia do kolejnych rozważań naukowych i popularyzatorskich.

Spis treści:

Słowo wstępne   /7 

Komentarze do wydania 

Józef Łęgowski – naukowiec rodem z Powiśla   /9 

Józef Łęgowski na tle swoich czasów   /18 

Z dziejów badań etnograficznych na Pomorzu Gdańskim w okresie działalności Józefa Łęgowskiego (wybrani badacze) /27 

Józef Łęgowski – prekursor badań nad pomorskimi tożsamościami?    /31

Część I: Kaszuby i Kociewie 

Wstęp    /43 

I. Język lechicki, gwara kaszubska w stosunku do gwar połabskich i polskich; parafiańszczyzny kaszubskie; gwara kociewska /45 

II. Okolice zamieszkałe przez Kaszubów i Kociewiaków, podania i piosnki przywiązane do okolic i miejscowości   /63  

III. Zwyczaje i przesądy przy urodzeniu, chrzcie, ślubach i pogrzebach. Wieszcze i upiory    /87 

IV. Zwyczaje w czasie Bożego Narodzenia, Nowego Roku, Trzech Króli, Zapust, Wielkiego Piątku, Wielkanocy i Zielonych Świątek. Sobótka, święcenie ziela i owsa    /101 

V. Praca w polu i w domu, uroczystości żniwne, zabawy dzieci i starszych, uroczystości weselne. Mieszkanie, ubiór i pożywienie  /116 

VI. Krosnięta, zmory, jeźdźcy nocni i inne duchy, pieniądze palące się. Przepowiednie śmierci, powstawanie umarłych. Czarownice i guślarze, uroczenie zwierząt i ludzi, zażegnywania i leki, zaklęcia. Środki przeciw wściekliźnie. Zabobony złodziei    /140 

VII. Zagadki i przysłowia, imiona osobowe, nazwy dni i miesięcy, zwierząt domowych i dzikich, nawoływanie i odpędzanie zwierząt wyrazy dziecinne  /169 

VIII. Pieśni ludowe kaszubskie i kociewskie   /177 

Część II: Urządzenia społeczne, zwyczaje i gwara w Malborskiem 

I. Urządzenia społeczne i zwyczaje   /207 

II. Gwara malborska    /227 

Spis wyrazów, właściwych gwarze malborskiej i kociewskiej    /236 

Przysłowia i sposoby mówienia w Malborskiem   /243 

Pieśni ludowe   /244 

Bajki    /247 

Część III: Pieśni ludowe w dawnym województwie malborskiem

Pieśni ludowe w dawnym województwie malborskiem  /251 

Część IV: Ludność polska w Prusach Zachodnich

Ludność polska w Prusach Zachodnich    /263

Statystyka pojedynczych okolic    /287

Powiaty lęborski i bytowski   /287

Kaszuby   /290

Powiaty gdański miejski i niziński, malborski i elbląski    /298

Powiaty sztumski, kwidzyński z prawej strony Wisły i suski    /302

Powiaty grudziądzki, chełmiński, wąbrzeski, toruński, brodnicki i lubawski   /308

Powiaty tczewski, starogardzki, chojnicki, tucholski i świecki    /315

Powiaty złotowski, człuchowski i wałecki    /320